Qapaq yumsaq indd
Tarixi memarlıq abid l ri
Yüklə 0,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tarixi memarlıq abid l ri 31 TAR X MEMARLIQ AB D L R
- A su dün nd n sabaha
- “X zin da ı” qalası
- Tarixi memarlıq abid l ri 33 “X zin da ı” qalası
- Pir B xtiyar türb si
Tarixi memarlıq abid l ri 31 TAR X MEMARLIQ AB D L R A suçay v Girdimançay vadisi halisinin maddi-m d niyy t abi d l ri iç risind XIV–XX srl rd böyük ustalıqla tikilmi me- marlıq abid l ri üstünlük t kil edir. Tarixi memarlıq abid l rin türb l r, qalalar, m scidl r v s. aiddir. eyx Dursun türb si 1. “X zin da ı” qalası 2. eyx mir hm d türb si 3. Pir B xtiyar türb si 4. H zr piri 5. D mir körpü 6. ıxm zid türb si 7. Bilal f ndi m scidi 8. Qırmızı günb z 9. A günb z 10. eyx Dursun türb si – 1399- eyx Dursun türb si cu ild tikil n, hazırda pir dey ziyar t edil n eyx Dursun tür- b si h rin imal- rq his s sin- d , h r d n 1 kilometr aralı m - sa f d yer l ir. Abid nin divarları l il k silib yonulmu h ng (pud) da larından tikilmi dir. Tür- b nin binası s kkizüzlü prizma klind dir. Binanın üst örtüyü konusvarı ta la ba lanmı dır. Ta l il k silmi da dan düz l dil- mi dir. Abid nin qa pı sı c nub- rq dir. Qapının üs tü ta varıdır. A su dün nd n sabaha 32 Qapı üz rind r b lifbası il kitab h kk edilmi dir. Kitab bütöv da lövh üz rind dir. Abid nin kitab sinin bir hiss si pozuldu u üçün türb nin tari- xi il ba lı müxt lif fikirl r yaranmı dır. eyx Dursun türb si ya- xınlı ında ikinci bir türb nin qalıqları var v bu türb eyx Dursun türb si il eyniyy t t kil edir. Akademik B.Dornun fondunda olan bir arayı da maraqlı m - lumat var: “ eyx Dursun sl irvan hlind ndir, Xançoban mahalın- dan, padar tayfasındandır. eyx Dursun ibn hm d Padar r fli bir adam olub”. eyx Dursunun v onun n slind n olan eyxl rin m qb r l ri- nin ziyar tgaha çevrilm si, onların eyx l q bi da ıması, arayı da h rb çi adlandırılmaları sufilikl ba lı c r yanın v yaxud h r katı- nın ba çıları olduqlarına d lal t edir. irvan xanlı ının aparıcı h rbi tayfalarından olan padarlar ya- rım köç ri h yat t rzi keçir r k, sas n maldarlıqla m ul olmu lar. Padar, Padarçöl k ndl rind , G g li k ndinin b zi n sill rind , itib- batmı Axtaçı, Yek qur aqlı obalarında öz adını b dil dir n padar tayfaları, A su razisind XX srin vv ll rind n oturaq h yata keç- mi dir. eyx Dursun türb sinin kitab si padar tayfalarının irvanda m skunla ması haqqında mövcud mülahiz l r yenilik g tirmi dir. “X zin da ı” qalası – Girdiman çayının sol sahilind , Padar k n di razisind xalq arasında X zin da ı adlanan bir t p nin üç t r fi sıldırım qayalarla hat olunmu dur. T p y qalxmaq üçün yegan bir yolun üz rind ç kilmi q dim qala divarının qalıqları z man miz d k qalır. Qala istehkamının görün n hiss sinin uzunlu- u 7 metr, eni is 4 metrdir. Heç übh siz ki, bu qala h rl r arasın- da yolüstü karvansara v yaxud çaparxana olmu dur. X zin da ının imal hiss sind iki yeraltı, üfiqi istiqam td uzanan ta vari bo luq h ng da ları il hörülmü dür. Tunel forma- sında olan bu yeraltı tikinti srl r keçdikc t bii uçqunlar n tic sind Tarixi memarlıq abid l ri 33 “X zin da ı” qalası tökülmü torpaq hiss l ri tunel yolun qar ısını ba lamı dır. Odur ki, h min yeraltı yolu axırad k getm k mümkün deyil. eyx mir hm d türb si – eyx mir hm d türb si Mustafalı k ndi q biristan lı ın- da yer l n, traf razil rin zi- ya r t -gah yerin çevril n eyx mir hm d türb si 1722-ci ild in a olun mu dur. Bu tarixi memarlıq abid si l üsulu il k silib yonulmu , h ng (pud) da larından hörülmü dür. Abid s k kiz üzlü prizma klind dir. Fa sad his s nin divar birl m - sind oyma üsulla naxı lar h kk edil mi dir. Pir B xtiyar türb si – Ta- rixi Cavan ir k ndi razisind yerl n bu ziyar tgah yerli A su dün nd n sabaha 34 camaat arasında mal-qara piri adı il tanınır. Bu pir x st l n n mal-qaranın sa alması, m hsul darlı ın artması arzusu il n zir g tirilir. Türb düzbucaqlı planda ölçüsü 12x5 metr olub, iki otaqdan ibar t olan qalınlı ı 90 santimetr divarlar adi da larla in a edilmi v iki üzd n yonulmu da lar hörülmü dür. Binanın c nub t r find qapısı v p nc r si vardır. Türb nin iki günb zi olmu dur, günb zl rd n biri ölçüsü 5x5 metr olan kvadrat ota ın üz rind , dig ri is ölçüsü 7x5 metr olan düzbucaqlı üz rind qu- rulmu dur. Pir B xtiyar türb sinin tikilm dövrü trafdakı q birl rin q dim- li yin saslanaraq t xmin n XVIII srin sonu XIX srin vv ll rind in a edilmi dir. H zr piri – H zr piri Pir B xtiyar türb si il eyni dövr aid olan abid dir. H zr piri r bmehdib y k ndi razisind Girdiman- çayın sa sahilind yerl ir. H zr piri dördkünc memarlıq planında tikilmi dir. Türb nin fasad hiss sind , qapısı üz rind da kitab si olmu dur. Elmi d - biyyatda “H zr ” adının “H zr t” sözünd n yarandı ı göst rilir. H zr pirind n 50-70 metr aralı tunc dövrün aid kurqanlar v antik dövr aid nekropol (t kn q birl rind n ibar t) yerl ir. D mir körpü – rayonumuzun razisind , A su çayı üz rind vaxtil d mir körpü salınmı dır. Bu körpü haqqında yadda larda, d bi yaradıcılıq nümun l rind mü yy n m lumatlar qalmı dır. D mir körpünün XIX srd çar hökum ti t r find n tikilm si haqqında mülahiz l r vardır. A su D mir körpüsü 1975-ci ild yeni körpü salınması il la- q dar sökülmü dür. ıxm zid türb si – h rin q rb hiss sind A su çayının sa sahilind vaxtil ıxm zid k ndi olmu dur. K ndin adı tayfa ba çısı eyx M cidl ba lıdır. eyx M cidin q bri üz rind eyx Dursun türb si üslubunda m qb r tikilmi dir. eyx M cid türb si müq dd s yer v ziyar t- Yüklə 0,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|