QəRİb məMMƏdov, mahmud xəLİlov



Yüklə 4,26 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/184
tarix14.10.2017
ölçüsü4,26 Mb.
#4746
növüDərs
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   184


 

QƏRİB  MƏMMƏDOV,   MAHMUD XƏLİLOV 

 

 

 

 

 

 

 

EKOLOGİYA, 

ƏTRAF MÜHİT VƏ 

İNSAN 

 

Ali məktəblər üçün dərslik 

 

 

 

 

 

 

Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Elmi Metodik Şurası  

«Biologiya bölməsinin» 29.06.2006-cı il tarixli 14 saylı iclas protokolu ilə  

ali məktəb tələbələri üçün dərslik kimi təsdiq edilmişdir. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

BAKI – «ELM» – 2006 

 


 

2

Elmi redaktor: akademik B.Ə.Budaqov 



 

Rəyçilər: Şəhvələd Xəlilov – AMEA-nın müxbir üzvü, c.e.d. 

Məcnun Babayev – b.e.d., professor, Rusiya Ekologiya Akademiyasının üzvü, Beynəlxalq 

Noosfer Akademiyasının həqiqi üzvü 

 

Məmmədov Q.Ş., Xəlilov M.Y. 

«Ekologiya, ətraf mühit və insan» 

 

Bakı, «Elm» nəşriyyatı – 2006, 608 s. 



ISBN  5 – 8066 – 1765 - 3 

 

Kitabda dünyada, o cümlədən Azərbaycanda ekologiya elminin inkişaf tarixi, müxtəlif 



səviyyələrdə (populyasiya, biosenoz, ekosistem, biosfer) təbii sistemlərin funksiyalarının  əsas 

qanunauyğunluqları, insan ekologiyası; insan tərəfindən təbii ekosistemlərin fəaliyyət prinsiplərinin 

pozulması və onun ekoloji nəticələri; ətraf mühitin (atmosfer, hidrosfer, litosfer, o cümlədən torpaq) 

əsas çirkləndiricilərinin  ətraflı xarakteristikası  və onların insanın sağlamlığına təsiri; energetika və 

ekologiya; iqlimin qlobal dəyişməsi və onun təbii-sosial-iqtisadi nəticələri, istilik (parnik) effekti, ozon 

təbəqəsini dağıdan səbəblər, turş yağışlar, litosferə, o cümlədən torpağa antropogen təsir, nitrat və 

nitritlərin insan sağlamlığına təsiri, səhralaşma, bitki örtüyünə antropogen təsirin nəticələri, təbii 

otlaqların vəziyyəti, bioloji müxtəliflik və onun deqradasiyasının səbəbləri, dərman bitkilərindən 

istifadə, təbiətin müxtəlif istiqamətli dəyişdirilməsi və insan sağlamlığı; səs və elektromaqnit 

çirklənməsinin insan sağlamlığına təsiri; kütləvi qırğın silahları, müharibələr, nüvə silahları, texnogen 

ekoloji qəzaların  ətraf mühitdə  nəticələri, təbii fəlakətlərin nəticələri,  ətraf mühitin zərərli sosial 

faktorlarının insanın sağlamlığına təsiri. 

«Ekologiya,  ətraf mühit və insan» kitabı ekoloqlar, bioloqlar, coğrafiyaşünaslar, torpaqşünaslar, 

meşəçilər, kənd təsərrüfatı, həmçinin təbii ehtiyatlardan istifadə problemləri və onların mühafizəsi 

məsələləri ilə məşğul olan mütəxəssislər üçün nəzərdə tutulmuşdur. 

 

Ecology, Environment and Man 



 

Garib Shamil oglu Mammadov 

Mahmud Yusuf oglu Khalilov 

 

The development history of the science of ecology, basic principals of general ecology, studies on 



biosphere, man ecology, anthropogenic influence on biosphere and questions of its influence on human 

health are widely elucidated in the book. 

The book is intended for wide reader mass. 

 

 



2006

)

07



(

655


1901000000

 



                          

© «Elm» nəşriyyatı, 2006 


 

3

MÜNDƏRİCAT 



 

GİRİŞ 

 

I FƏSİL. EKOLOGİYA ELMİNİN İNKİŞAF TARİXİ 



Azərbaycanda ekologiya elminin tarixi 

 

I HİSSƏ. ÜMUMİ EKOLOGİYA 

 

II FƏSİL. HƏYAT (YAŞAYIŞ) MÜHİTİ VƏ  

EKOLOJİ FAKTORLAR 

 

2.1. Limitləşdirici faktorlar, optimum qanunu 



2.2. Orqanizmin həyatında fiziki və kimyəvi faktorların əhəmiyyəti 

2.2.1. Temperaturun orqanizmə təsiri 

2.2.2. İşıq və onun orqanizmlərin həyatında rolu 

2.3. Orqanizmlərin həyatında suyun rolu 

2.3.1. Su orqanizmlərinin su-duz mübadiləsi 

2.3.2. Dünya okeanının ekoloji zonaları 

2.3.3. Su mühitinin əsas xassələri 

2.4. Temperatur və rütubətliyin birgə təsiri 

2.5. Atmosfer qazları – ekoloji faktor kimi 

2.6. Edafik faktorlar, onların bitki və torpağın flora-faunasının həyatında rolu 

- Torpağın canlı sakinləri (orqanizmləri) 

2.7. Yanğınlar ekoloji faktor kimi 



 

III FƏSİL. POPULYASİYALAR 

3.1. Növün populyasiya strukturu 

3.2. Populyasiyanın ayrılma dərəcəsi 

3.3. Populyasiyanın təsnifatı 

3.4. Populyasiyanın bioloji strukturu 

3.5. Bitkilərdə populyasiyanın yaş strukturu 

3.6. Heyvanlarda populyasiyanın yaş strukturu 

3.7. Populyasiyanın məkan (ərazi) strukturu 

3.8. Heyvan populyasiyasının etoloji strukturu 

3.9. Populyasiyanın dinamikası 

3.9.1. Say dinamikasının tipləri 

3.9.2. Say dinamikası faktorları 

3.9.3. Senopopulyasiyanın dinamikası 

3.9.4. Populyasiyanın homeostazı 



 

IV FƏSİL. BİOSENOZLAR (BİOTİK QRUPLAŞMALAR) 


Yüklə 4,26 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   184




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə