Qiymətli metallar və qiymətli daşlar haqqında
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ QANUNU
Bu qanun qiymətli metalların və qiymətli daşların istehsalı, emalı, istifadəsi və
dövriyyəsi ilə bağlı münasibətləri tənzimləyir.
I fəsil
Ümumi müddəalar.
Maddə 1. Bu qanunda istifadə olunan əsas anlayışlar.
1.1. Bu qanunda istifadə olunan əsas anlayışlar aşağıdakılar:
1.1.1. qiymətli metallar - istənilən şəkildə, vəziyyətdə, o cümlədən külçə və
affinaj olunmuş (saflaşdırılmış, təmizlənmiş halda), habelə xammalda, xəlitələrdə,
yarımfabrikatlarda, sənaye məhsullarında, kimyəvi birləşmələrdə, zərgərlik və digər
məişət məmulatlarında, sikkələrdə, qırıntılarda, istehsal və məişət tullantılarında olan
qızıl, gümüş, platin və platin qrupu metallan (palladium, iridium, osmium, rodium və
rutenum);
1.1.2. qiymətli daşlar - işlənilmiş və işlənilməmiş şəkildə olan təbii almazlar,
zümrüdlər, yaqutlar, sapfirlər, aleksandritlər;
1.1.3. qiymətli metallardan və qiymətli daşlardan məmulatlar - qiymətli
metallardan və onların əlvan metallarla ərintilərin-dən, qiymətli daşlardan xüsusi
emal edilmiş qiymətlİ və ya yarımqiymətli və bəzək daşları ilə bəzədilmiş və ya
bəzədilməmiş bədii-estetik, məişət məqsədləri üçün istifadə edilən, bədii-incəsənət
tərtibatına malik olan zərgərlik və digər məişət əşyaları;
1.1.4. qiymətli metalların və qiymətli daşların qırıntıların və tullantıların - fiziki,
kimyəvi, mexaniki və sair təsir nəticəsində əsas hissədən ayrılmış və bir qayda
olaraq öz ilkin təyinatında istifadə edilə bilinməyən qiymətli metalların və qiymətli
daşların hissələri;
1.1.5. bank metalları - beynəlxalq standartlara uyğun yük-sək əyər göstəricisinə
qədər təmizlənmiş (affinaj edilmiş) və keyfiyyət sertifikatına malik olan qiymətli
metalların külçələri (standart vəölçülmüş külçələr), Azərbaycan Respublikası və digər
dövlətlər tərəfindən tədavülə buraxılan və öz nominal dəyərindən fərqli qiymətə satıla
bilən qiymətli metallardan hazırlanmış sikkələr;
1.1.6. qiymətli daşların çeşidlənməsi və ilkin təsnifləşdirilməsi - təsdiq
olunmuş kolleksiya nümunələri və təsnifatlar əsasında hasil olunmuş mineral
xammaldan qiymətli daşların ayrılması, habelə onların dünya bazarında qəbul
olunmuş növlərə bölünməsini təmin edən zənginləşmə prosesinin mərhələ-si;
1.1.7. qiymətli metalların affinajı - hasil edilmiş qiymətli metalların qarışıqlardan
və kənar komponentlərdən təmizlənməsi, qiymətli metalların Azərbaycan
Respublikasının dövlət standartlarına, texnikişərtlərə və beynəlxalq standartlara
uyğun keyfiyyətə çatdırılması prosesi;
1.1.8. qiymətli daşların rekuperasiyası - qiymətli daşların müəyyən səbəblərə görə
istifadədən çıxarılmış avadanlıq və cihazlardan, texniki təyinatlı digər məmulatlardan,
habelə tərkibində qiymətli daşlar olan tullantılardan təkrar əfv edilməsi, onların
müvafiq
texniki şərtlərə
və
ya
almazların
təsnifatına
uyğun
keyfiyyətə çatdırılması (təmizlənməsi);
1.1.9.(Çıxarılıb)
1.1.10. əyar - məmulat hazırlanan ərintinin dəyərini müəyyən edən və min çəki
vahidində qiymətli metalın miqdarını təsdiqləyən dövlət standartı.
1.2. Bu qanunun 1.1.1-ci və 1.1.2-ci maddələrində göstərilən qiymətli metalların
və qiymətli daşların siyahısı yalnız Azərbaycan Respublikasının Qanunu ilə
dəyişdirilə bilər.
1.3. Bu qanunun 1.1.9-cu maddəsinə müvafiq olaraq tərtib edilən reyestrə daxil
edilən qiymətli metallarla və qiymətli daşlarla əməliyyatlar aparan hüquqi şəxslər və
fərdi sahibkarlar onların reyestrə daxil edilməsi ilə əlaqədar heç bır ödəniş ödəmirlər.
Maddə 2. Qiymətli metallar və qiymətli daşlar haqqında qanunvericilik
Qiymətli metallar və qiymətli daşlar haqqında qanunvericilik Azərbaycan
Respublikası Konstitusiyasından, "Yerin təki haqqında" Azərbaycan Respublikasının
Qanunundan, bu qanundan, Azərbaycan Respublikasının digər normativ hüquqi
aktlarından
və
Azərbaycan
Respublikasının
tərəfdar çıxdığı beynəlxalq
müqavilələrdən ibarətdir.
Maddə 3. Qiymətli metallarla və qiymətli daşlarla əməliyyatlar
3.0. Qiymətli metallarla və qiymətli daşlarla əməliyyatlar aşağıdakılardır:
3.0.1. qiymətli metallara və qiymətli daşlara mülkiyyət və əmlak hüququnun
keçməsi ilə bağlı hərəkətlər (qiymətli metalların və qiymətli daşların dövriyyəsi);
3.0.2. qiymətli metalların və qiymətli daşların istənilən şəkil-də hasilatı, istehsalı,
sonrakı işlənməsi, yenidən işlənməsi və istifadəsi zamanı fiziki vəziyyətinin və
tərkibinin dəyişdirilməsi;
3.0.3. qiymətli metalların və qiymətli daşların, onlardan hazırlanmış məhsulların
bir yerdən başqa yerə aparılması, o cümlədən saxlanc yerlərinə, fondlara və ehtiyatda
saxlanma yerlərinə daşınması, həmçinin sərgilərdə nümayiş etdirilməsi və qorunması;
3.0.4. qiymətli metalların və qiymətli daşların, onlardan hazırlanmış məhsulların
(məmulatların) kommersiya məqsədləri üçün Azərbaycan Respublikası ərazisinə
gətirilməsi və ölkənin ərazisindənçıxarılması.
Maddə 4. Qiymətli metallara və qiymətli daşlara mülkiyyət hüququ
4.1. Tərkibində qiymətli metallar və qiymətli daşlar olan yerin təki sahələri
dövlətin müstəsna mülkiyyətidir, onların üzərində sahiblik, istifadə və sərəncam
hüququ Azərbaycan Respublikasına mənsubdur.
4.2. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasına, "Yerin təki haqqında" Azərbaycan
Respublikasının Qanununa, bu qanuna, Azərbaycan Respublİkasının digər normativ
hüquqi
aktlarına,
Azərbaycan
Respublikasının
tərəfdar çıxdığı beynəlxalq
müqavilələrə uyğun olaraq Azərbaycan Respublikası Xəzər dənizinin (gölünün) ona
mənsub olan bölməsində yer təkindən qiymətli metallar və qiymətli daşlar olan
sahələrinə suveren hüquqlara malikdir və onlarla bağlı öz yurisdiksiyasını həyata
keçirir.
4.3. Qiymətli metalların və qiymətli daşların "Yerin təki haqqında" Azərbaycan
Respublikası Qanununa əsəsən istifadəçiləri yerin təkinin qiymətli metallar və
qiymətli daşlar olan sahələrindən həmin qanuna uyğun olaraq müvafiq icra
hakimiyyəti orqanı tərəfindən verilən xüsusi razılıq (lisenziya) əsasında istifadə edə
bilərlər.
4.4. Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələrdə, digər
qəbildən olan müqavilələrdə, habelə qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada
verilmiş xüsusi razılıqlarda (lisenziyalarda) başqa hallar nəzərdə tutulmadıqda, yerin
təkindən çıxarılmış qiymətli
metallar
və
qiymətli
daşlar,
onların
hasilatı zamanı qanuni alınan digər məhsullar və gəlirlər qiymətli metalların və
qiymətli daşların hasilatı subyektləri-nə məxsusdur.
4.5. Yerin təkindən hasil olunmuş qiymətli metallar və qiymətli daşlar, standarta
uyğun affinaj edilmiş qiymətli metallar, habelə rekuperasiya edilmiş qiymətli
daşlar çeşidlənmiş şəkil-də satılarkən onları hasil və istehsal etmiş subyektlər həmin
qiymətli metalları və qiymətli daşlar Azərbaycan Respublikasının qızıl
ehtiyatını doldurmaq üçün ilk növbədə müvafiq icra hakimiyyəti orqanına
qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada təklif edilməlidir. Qeyd edilən
qiymətli metalların və qiymətli daşların satışı baş tutduqda ödəniş qiymətli metalların
və qiymətli daşların dünya və ölkə daxili bazar qiymətləri nəzərə alınmaqla həyata
keçirilir.
4.6. Mülkiyyət formasından asılı olmayaraq qiymətli metallar və qiymətli
daşlarla, onlardan hazırlanmış zərgərlik və digər məişət məmulatları ilə əməliyyatlar
həyata keçirən hüquqi şəxslər və fərdi sahibkarlar müvafiq icra hakimiyyəti
orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş qaydada və formada onların uçotunu aparır,
statistik hesabatlar təqdim edir.
4.7. Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq dövlət, hüquqi
və fiziki şəxslər qiymətli metallan və qiymətli daşları, onlardan hazırlanmış zərgərlik
və digər məmulatlar mülkiyyətinə əldə edə bilərlər.
Maddə 5. Qiymətli metallarla və qiymətli daşlarla birja əməliyyatlar
5.0. Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq fəaliyyət
göstərən birjalarda qiymətli metalların və qiymətli daşların dövriyyəsi ilə əlaqədar
hüquqi və fiziki şəxslərlə əqdlər bağlanıla bilər və bu birjalarda:
5.0.1. affinaj edilmiş qiymətli metalların standart və müəyyən ölçülü külçələrinin;
5.0.2. çeşidlənmiş, emal olunmamış qiymətli daşların;
5.0.3. tərkibində qiymətli metallar olan yarımfabrikatların;
5.0.4. qiymətli metal külçələrinin;
5.0.5. qiymətli metallardan və qiymətli daşlardan hazırlanmış zərgərlik və digər
məişət məmulatları istisna olmaqla, onlardan hazırlanmış məhsulların;
5.0.6. tərkibində qiymətli metallar olan sikkələrin dövriyyə-si ilə bağlı əqdlər
bağlana bilər.
Maddə 6. Qiymətli metalların və qiymətli daşların hasilatı və istehsalı
subyektləri
6.1. Qiymətli metalların və qiymətli daşların hasilatını "Yerin təki haqqında"
Azərbaycan Respublikası Qanununa müvafiq olaraq yerin təkinin istifadəçiləri
qanunvericiliklə müəyyən olunmuşqaydada verilmiş xüsusi razılıq əsasında həyata
keçirirlər.
6.2. Qiymətli metalların affinajını Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra
hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş tələblərə cavab verən və siyahıya
daxil olan hüquqi şəxslər həyata keçirir.
II fəsil Qiymətli metalların və qiymətli daşların dövlət ehtiyatları
Maddə 7. Qiymətli metal və qiymətli daş yataqlarının ehtiyat fondu
7.1. Qiymətli metal və qiymətli daş yataqlarının ehtiyat fondu qiymətli metalların
və
qiymətli
daşların
hasilatının
həcminin
tənzimlənməsi, habelə
Azərbaycan Respublikasının onlara perspektiv tələbatının təminatı məqsədi ilə
formalaşdırıla bilər.
7.2. Qiymətli metal və qiymətli daş yataqlarının ehtiyat fonduna
kəşfiyyatı aparılmış və dövlət (sahə) balansında qeydə alınmış, lakin istifadəyə
verilməmiş və ya istifadədən çıxarılmış yataqlar daxildir.
7.3. Kəşfiyyatı aparılmış ayrı-ayrı yataqların qiymətli metalların və qiymətli
daş yataqlarının ehtiyat fonduna daxil edilmə-si haqqında qərar müvafiq icra
hakimiyyəti orqanı tərəfindən qəbul olunur.
7.4. Qiymətli metal və qiymətli daş yataqlarının ehtiyat fondu barəsində sərəncam
Azərbaycan Respublikasının qanun-vericiliyinə əsasən müvafiq icra hakimiyyəti
orqanı tərəfindən verilir.
Maddə 8. Azərbaycan Respublikasının qızıl ehtiyatı
8.1. Azərbaycan Respublikasının qızıl ehtiyatı affinaj edilmiş qızıl külçələrdən
ibarətdir, dövlət mülkiyyətidir və dövlətin qızıl-valyuta ehtiyatlarının tərkib
hissəsidir. Qızıl ehtiyatı dövlətin maliyyə siyasətinin həyata keçirilməsi və
Azərbaycan Respublikasının fövqəladə hallarda yaranan tələblərinin ödənilməsi üçün
təxsis edilir.
8.2. Azərbaycan Respublikasının qızıl ehtiyatları bir hissəsi Azərbaycan
Respublikasının Mərkəzi Bankına verilir və "Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi
Bankı haqqında" Azərbaycan RespublikasıQanununa uyğun olaraq beynəlxalq qızıl-
valyuta ehtiyatlan kimi saxlanılır və idarə olunur. Azərbaycan Respublikasının qızıl
ehtiyatının digər hissəsi müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada
saxlanılır və istifadə olunur.
III fəsil
Qiymətli metalların və qiymətli daşların istehsalı,
emalı, istifadəsi və dövriyyəsi sahəsində
münasibətlərin dövlət tənzimlənməsi
Maddə 9. Qiymətli metallarla və qiymətli daşlarla bağlı münasibətlərin dövlət
tənzimlənməsi
9.1. Qiymətli metalların və qiymətli daşların istehsalı, emalı, istifadəsi və
dövriyyəsi
sahəsində
münasibətlərin
dövlət
tənzimlənməsinin
vəzifələri
aşağıdakılardır:
9.1.1. qiymətli metalların və qiymətli daşların istehsalı, emalı, istifadəsi və
dövriyyəsi, habelə qırıntılarının və tullantılarının tədarükü sahəsində dövlət siyasətini
həyata keçirmək;
9.1.2. qiymətli metalların və qiymətli daşların istehsalı, emalı, istifadəsi və
dövriyyəsi, habelə onların qırıntılarının və tullantılarının tədarükü məqsədi ilə ayrı-
ayrı fəaliyyət növləri üzrə xüsusi razılıq sistemini tətbiq etmək;
9.1.3. qiymətli metalların və qiymətli daşların, onlardan hazırlanan məhsulların
uçotu,
saxlanılması,
habelə
onlar
barədə
hesabatların
aparılması qaydalarını hazırlamaq və həyata keçirilməsini təmin etmək;
9.1.4. qiymətli daşların çeşidlənməsi və təsnifləşdirilməsi üzrə dövlət nəzarəti
qaydalarını hazırlamaq və həyata keçirilməsini təmin etmək;
9.1.5. qiymətli metallardan hazırlanmış məhsulların, o cümlədən zərgərlik və digər
məişət məmulatlarının əyarlama və damğalama qaydalarını hazırlamaq və həyata
keçirilməsini təmin etmək;
9.1.6. dövlət rüsumu alınan əyar işlərin siyahısının hazırla-maq və dövlət
rüsumunun miqdarını müəyyən etmək
9.2. Qİymətli metalların və qiymətli daşların istehsalı, emalı, istifadəsi və
dövriyyəsi sahəsində münasibətlərin dövlət tənzimlənməsi aşağıdakı üsullarla həyata
keçirilir:
9.2.1. Azərbaycan Respublikasının qızıl ehtiyatım formalaşdırılması məqsədi ilə
hasil olunmuş qiymətli metalların və qiymətli daşların satın alınmasında
dövlətin üstünlük hüququnu müəyyən etməklə;
9.2.3.
qiymətli
metalların
və
qiymətli daşların
uçotuna,
saxlanmasına, daşınmasına, hesabatının aparılmasına habelə onlarla əməliyyatlar
aparılmasına dair qaydalar müəyyən etməklə;
9.2.4. daxili və xaricİ bazarda qiymətli metallar qiymətli daşlarla, o cümlədən
zərgərlik və digər məişət məmulatları i(ə əməliyyatlar aparan hüquqi şəxslərin və
fərdi sahibkarların fəaliyyətini tənzimləməklə;
9.2.5. qiymətli metalların və qiymətli daşların istehsalı, emalı, istifadəsi və
dövriyyəsi barədə Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinə əməl olunmasına
nəzarət qaydaların / müəyyən etməklə;
9.2.6. qiymətli metalların və qiymətli daşların istehsalı, emalı, istifadəsi və
dövriyyəsi sahəsində ayrı-ayrı fəaliyyət növlərinə xüsusi razılıq verilməklə;
9.2.7. hasil edilmiş, habelə Azərbaycan Respublİkası ərazi-sinə gətirilmiş və emal
edilməmiş qiymətli
daşların,
o
cümlə-dən
təbii
almazların çeşidlənməsi,
təsnifləşdirilməsi və qiymətləndirilməsi üzrə dövlət nəzarətinin qaydalarını müəyyən
etməklə;
9.2.8. qiymətli metalların və qiymətli daşların, habelə onlar-dən
hazırlanmış məhsulların (o cümlədən zərgərlik və digər məişət məmulatlarının)
Azərbaycan Respublikası ərazisinə gətirilməsi və ölkənin ərazisindən çıxarılmasına
qanunvericiliklə. müəyyən edilmiş gömrük nəzarəti qaydalarını müəyyən etməklə;
9.2.9. qiymətli metalların və qiymətli daşların (zərgərlik və digər məişət
məmulatları istisna olmaqla) sertifikatlaşdırma qaydalarını müəyyən etməklə;
9.2.10. qiymətli metalları affinaj edən hüquqi şəxslərə dair tələbləri və həmin
hüquqi şəxslərin siyahısını müəyyən etməklə;
9.2.11. qiymətli metalların və qiymətli daşların, habelə onlardan
hazırlanmış məhsulların, o cümlədən zərgərlik və digər məişət məmulatlarının idxal
və ixrac qaydalarını müəyyən etməklə;
9.2.12. qiymətli metallardan və qiymətli daşlardan hazırlanmış məmulatların
pərakəndə ticarət qaydalar müəyyən etməklə.
9.3. Azərbaycan Respublikasında qiymətli metallardan hazırlanmış zərgərlik və
digər məişət məmulatlarının əyarlanmasına və damğalanmasına, habelə emal
edilməmiş almazların ixracına dövlət inhisar mövcuddur.
9.4. Qiymətli metalların və qiymətli daşların istehsalı, emalı, istifadəsi və
dövriyyəsi sahəsində münasibətlərin dövlət tənzimlənməsi müvafiq icra hakimiyyəti
orqanı tərəfindən Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə, "Yerin təki
haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununa, bu qanuna, habelə Azərbaycan
Respublikasının digər qanunvericilik aktlarına müvafiq olaraq həyata keçirilir.
9.5. Bu qanunun məqsədləri üçün qiymətli metalların və qiymətli daşların
istifadəsi dedikdə, onların sahibkarlıq fəaliyyətinin subyektləri tərəfindən istehsal,
elmi, sosial-mədəni və İnvestisiya məqsədləri üçün emalı, işlənilməsi və tətbiq
edilmə-si nəzərdə tutulur.
Maddə 10. Hasil və emal olunmuş qiymətli metalların və qiymətli daşların
satışı sahəsində münasibətlərin dövlət tənzimlənməsi
10.1. Hasil edilmiş qiymətli metallar Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi
ilə müəyyənləşdirilmiş qaydada sifariş-çinin xammalı kimi affinaj olunmaq, onlardan
məmulatlar
hazırlamaq
və
satılmaq üçün
Azərbaycan
Respublikasının
ərazisindən çıxarıla bilər.
10.2.
Affınaj
edilmiş qiymətli
metallar
qanunvericiliklə
müəyyən
olunmuş qaydada Azərbaycan Respublikasının müvafiq dövlət ehtiyatlarının
doldurulması məqsədi ilə Dövlət büdcəsi vəsaiti hesabınaölkə daxilində və xaricdə
tədarük edilə bilər. Müvafiq standarta uyğun şəkildə affinaj edilmiş qiymətli metallar,
habelə yerin təkindən hasil olunmuş yaxud rekuperasiya edilmiş qiymətli
daşlar çeşidlənmişşəkildə satılar-kən, ilk növbədə bu qanunun 4.5-ci maddəsinə
uyğun
olaraq
Azərbaycan Respublikasının müvafiq dövlət
ehtiyatlarının
doldurulması üçün müvafiq icra hakimiyyəti orqanına təklif olunur.
10.3. Azərbaycan Respublikasında sahibkarlıq fəaliyyəti subyektləri tərəfindən
istehsal edilmiş, habelə Azərbaycan Respublikasının ərazisində satışa çıxarılan
qiymətli metallardan və qiymətli daşlardan olan zərgərlik və digər məişət məmulatları
Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələrə uyğun olaraq
müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən xarici ölkələrin dövlət əyar damğasının
tanınması halları istisna olmaqla, Azərbaycan Respublikasının dövlət əyar damğası
ilə damğalanmalıdır.
10.4. Hüquqi şəxslərdə, o cümlədən hərbi hissələrdə və hərbi qurumlarda qiymətli
metalların və qiymətli daşların qırıntıları və tullantıları yarandıqda həmin qırıntılar və
tullantılar müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş qaydada
mütləq yığılmalı, onların dəqiq uçotu aparılmalıdır. Qiymətli metalların və qiymətli
daşların qırıntılarını və tullantılarını yığan hüquqi şəxslər, o cümlədən hərbi hissələr
və hərbi qurumlar tərəfindən həmin qırıntılar və tullantılar təkrar istifadə üçün
müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş qaydada emal (təkrar
emal) oluna və ya qiymətli metalların istehsalı və affinajı, qiymətli daşların
rekuperasiyası üçün fəaliyyətə xüsusi razılıq almış hüquqi şəxslərə satıla bilər.
Maddə 11. Dövlət əyar nəzarəti
11.1. Dövlət əyar nəzarəti qiymətli metallardan və qiymətli daşlardan
hazırlanmış zərgərlik və digər məişət məmulatları istehsalçılarının və istehlakçılarının
hüquqlarının haqsız rəqabət-dən qorunması, habelə dövlət maraqlarının müdafiəsi
məqsədi ilə həyata keçirilir.
11.2. Dövlət əyar nəzarətinə aşağıdakılar aiddir:
11.2.1. Azərbaycan Respublikasında istehsal olunmuş, ha-belə ölkə ərazisinə
xaricdən satış məqsədilə gətirilmiş qiymətli metallar və qiymətli daşlardan
hazırlanmış bütün zərgərlik və digər məişət məmulatlarının bu qanunun 10.3-cü
maddəsində müəyyən edilmiş müddəalar nəzərə alın-maqla qanunvericiliklə müəyyən
edilmiş qaydada əyarlanması və damğalanması;
11.2.2. dövlət əyar damğalarının və ad damğalarının izlərinin qanunvericiliklə
müəyyən edilmiş hallarda və qaydada ekspertizası;
11.2.3. qiymətli metalların, onlardan hazırlanan məhsulların, habelə qiymətli
metal qırıntılarının və tullantılarının qanun-vericiliklə müəyyən edilmiş hallarda və
qaydada analizi və ekspertizası;
11.2.4. qiymətli daşların qanunvericiliklə müəyyən edilmiş hallarda və qaydada
ekspertizası və diaqnostikası;
11.2.5. qanunvericiliklə müəyyən edilmiş hallarda və qaydada ekspertiza
aparılması;
11.2.6. qiymətli metallardan və qiymətli daşlardan hazırlanmış, muzeylərdə və
qanunvericiliklə müəyyən edilmiş digər yerlərdə saxlanılan əşyaların qanunvericiliklə
müəyyən edilmiş hallarda və qaydada ekspertizası;
11.2.7.(Çıxarılıb)
11.2.8. qanunla müəyyən olunmuş hallarda və qaydada qiymətli metallarla və
qiymətli daşlarla əməliyyatlar aparan hüquqi şəxslərdə, o cümlədən hərbi hissələrdə
və hərbi qurumlarda, habelə fərdi sahibkarlarda qiymətli metalların və qiymətli
daşların istifadəsi, saxlanılması və uçotu üzərində dövri dövlət nəzarəti.
11.3. Qiymətli
metallardan
hazırlanmış zərgərlik
və
digər
məişət
məmulatlarının əyarlanması və damğalanmasına,
ekspertizasına, materialların tədqiqinə, qiymətli daşların
ekspertizasına
və
diaqnostikasına görə qanunla müəyyən edilmiş miqdarda dövlət rüsumu tutulur.
11.4. Azərbaycan Respublikasında qiymətli metallardan və qiymətli daşlardan
hazırlanmış zərgərlik
və
digər
məişət
məmulatlarının
hazırlanması üçün
aşağıdakı əyarlar müəyyənləş-dirilir:
platin - 900 (doqquz yüz);
950 (doqquz yüz əlli).
qızıl - 375 (üç yüz yetmiş beş);
500 (beş yüz);
585 (beş yüz səksən beş);
750 (yeddi yüz əlli);
958 (doqquz yüz əlli səkkiz);
999 (doqquz yüz doxsan doqquz).
Fiziki şəxslərin sifarişləri əsasında zərgərlik məmulatları 583 (beş yüz səksən üç)
əyarlı qızıldan hazırlana bilər.
gümüş - 800 (səkkiz yüz);
830 (səkkiz yüz otuz);
875 (səkkiz yüz yetmiş beş);
925 (doqquz yüz iyirmi beş);
960 (doqquz yüz altmış);
999 (doqquz yüz doxsan doqquz).
palladium - 500 (beş yüz);
850 (səkkiz yüz əlli).
Maddə 12. Qiymətli metalların və qiymətli daşların, onlardan hazırlanan
məhsulların (zərgərlik və digər məişət məmulatları istisna olmaqla)
sertifikatlaşdırılması
12.1. Azərbaycan Respublikasında qiymətli metalların və qiymətli daşların,
onlardan hazırlanan məhsulların (zərgərlik və digər məişət məmulatlar istisna
olmaqla) sertifikatlaşdırılması aparılır. Qİymətli metalların və qiymətli daşların,
onlardan hazırlanan məhsulların (zərgərlik və digər məişət məmulatları istisna
olmaqla) sertifikatlaşdırılması, onların müəyyən olunmuş kəmiyyət və keyfiyyət
göstəricilərinə, texniki tələblərə uyğunluğunu təsdiqləyən fəaliyyətdir.
12.2. Bu
qanunun
12.1
-ci
maddəsinə müvafiq olaraq uyğunluğun
təsdiqlənməsi üçün sertifikat verilir, qiymətli metallardan və qiymətli daşlardan
hazırlanan məhsullar (zərgərlik və digər məişət məmulatları istisna olmaqla) isə
sertifikatlaşdırma sistemi ilə müəyyənləşdirilən hallarda uyğunluq nişanları ilə
damğalanır.
12.3. Qİymətli metallardan və qiymətli daşlardan hazırla-nan məhsul (zərgərlik və
digər məişət məmulatlar istisna olmaqla) növlərinin siyahısı, sertifikatlaşdırma
formalar, habelə bu məhsul növlərinin sertifikatlaşdırılmasını tələb edən hallar
müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir.
Maddə 13. Qiymətli metallar və qiymətli daşlarla bağlı fəaliyyətə xüsusi
razılıq
13.1. Azərbaycan Respublikasında qiymətli metalların və qiymətli daşların
istehsalı, emalı, istifadəsi və dövriyyəsi üzrə fəaliyyət qanunvericiliyə müvafiq olaraq
xüsusi razılıq əsasın-da həyata keçirilir.
13.2. Tərkibində qiymətli metallar və qiymətli daşlar olan yerin təki sahələrindən
istifadə "Yerin təki haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununa, habelə yerin
təkindən istifadəni tənzimləyən digər normativ hüquqi aktlara uyğun olaraq həyata
keçirilir.
13.3. Azərbaycan Respublikasında qiymətli metal və qiymətli daş yataqlarının
geoloji öyrənilməsi və kəşfiyyatı, onların hasilatı ilə bağlı fəaliyyətə xüsusi razılıq
"Yerin təki haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununa və ona uyğun olaraq
qəbul edilmiş digər normativ hüquqi aktlara, qiymətli metalların və qiymətli daşların
istehsalı, emalı, istifadəsi və dövriyyəsi üzrə fəaliyyət növlərinə xüsusi razılığın
verilmə qaydası Azərbaycan Respublikasının qanunvericilİyinə uyğun olaraq
,müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən olunur.
Maddə 14. Qiymətli metalların və qiymətli daşların istehsalı, emalı, istifadəsi
və dövriyyəsi sahəsində beynəlxalq əməkdaşlıq
Qiymətli metalların və qiymətli daşların istehsalı, emalı, istifadəsi və dövriyyəsi
sahəsində beynəlxalq əməkdaşlıq Azərbaycan Respublikasının iqtisadi və elmi-
mədəni maraqlarının müdafiəsini təmin etməklə Azərbaycan Respublikasının
qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş qaydada həyata keçirilir.
IV fəsil
Qiymətli metalların və qiymətli daşların istifadəsi və dövriyyəsi
Maddə 15. Hasil və istehsal olunmuş qiymətli metallara və qiymətli daşlara
sərəncam verilməsi
15.1. Hasil və istehsal olunmuş qiymətli metallar (külçə şəklində olanlar istisna
edilməklə) zəruri emal işlərindən sonra affinaj üçün müvafiq icra hakimiyyəti
orqanı tərəfindən təsdiqlənmiş siyahıda göstərilən hüquqi şəxslərə verilməlidir.
Əqdlərin şərtlərində başqa hal nəzərdə tutulmamışdırsa, affinajdan sonra qiymətli
metallara mülkiyyət hüququ onların ilkin mülkiyyətçilərində saxlanılır. Affınaj işi
aparan hüquqi şəxslərin fəaliyyət qaydası müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən
müəyyənləşdirilir.
15.2. Qiymətli metalların və qiymətli daşların istehsalı, emalı, istifadəsi və
dövriyyəsi zamanı onların kəmiyyətinin, keyfiyyətinin uçotunun və hesabatının
aparılması qaydaları müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir.
15.3. Affinaj edilmiş qiymətli metallar, affinajı tələb edilməyən qiymətli metal
külçələri, habelə qiymətli daşların mülkiyyətçilərinin balansında hesaba alınır və
qanunvericiliyə uyğun mülki dövriyyəyə buraxılır.
15.4. Emalı tələb olunmayan nadir qiymətli metal külçələri, həmçinin nadir
qiymətli daşlar, onları hasil edən subyektlər tərəfindən müqavilə qiymətləri əsasında
ilkin olaraq alınmaq üçün müvafiq icra hakimiyyəti orqanına təklif olunur. Nadir
qiymətli metal külçələrinin müqavilə qiyməti əqdlər bağlanan zaman külçələrdəki
qiymətli metalların dünya bazarındakı məzənnəsi nəzərə alınmaqla müəyyən
olunmalıdır. Nadir qiymətli daşların müqavilə qiyməti maraqlı tərəflərin bərabər
nisbət əsasında yaratdıqları ekspert komissiyaları tərəfindən müəyyən olunur.
15.5. Qiymətli metalların və qiymətli daşların nadir kateqoriyaya aid
olunması qaydalarını və meyarlarını müvafiq icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.
Bu kateqoriyaya aid edilməyən qiymətli metal külçələri, onların mineraloji kolleksiya
nümunələri qiymətli metalların və qiymətli daşların hasilat subyektləri tərəfindən
qanunvericiliyə uyğun qaydada müəyyənləşdirilmiş müqavilə qiymətləri ilə satıla
bilər. Qiymətli metal külçələrinin qiymətləndirilməsi və sertifikatlaşdırılması müvafiq
icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada həyata keçirilir. Müvafiq icra
hakimiyyəti orqanı qiymətli metalları və qiymətli daş-ları almaqda üstünlük
hüququndan istifadə etmədikdə, külçələr hasilat subyektlərinə qaytarılır, yaxud
onların tapşırıqlarına uyğun olaraq satılır.
Maddə 16. Bankların qiymətli metallarla və qiymətli daşlarla əməliyyatları
16.1. Banklar qiymətli metallarla və qiymətli daşlarla əməliyyatları və əqdləri, o
cümlədən onların inkassasiyasını (daşınmasını) bank fəaliyyətinə verilən xüsusi
razılıq əsasında qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada həyata keçirirlər.
16.2. Bank metallarının keyfiyyət standartı, habelə bank metalları ilə
əməliyyatların aparılması və əqdlərin bağlanması qaydaları qanunvericiliyə müvafiq
olaraq Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı tərəfindən müəyyən edilir.
16.3. Bankların qiymətli metallar və qiymətli daşlarla əməliyyatlarına dövlət
nəzarəti bank nəzarəti çərçivəsində qanunla müəyyən edilmiş qaydada Azərbaycan
Respublikasının Mərkəzi Bankıtərəfindən həyata keçirilir.
16.4. Banklar tərəfindən qiymətli metallar və qiymətli daşlarla əməliyyatların
uçotu və hesabatı qanunvericiliyə müvafiq olaraq Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq
Standartlarına uyğun aparılır.
V fəsil
Qiymətli metalların və qiymətli daşların istehsalı, emalı, istifadəsi və
dövriyyəsi üzərində dövlət nəzarəti
Maddə 17. Qiymətli metallarla və qiymətli daşlarla bağlı fəaliyyət üzərində
dövlət nəzarəti
17.1. Qiymətli metalların və qiymətli daşların istehsalı, emalı, istifadəsi və
dövriyyəsi üzərində dövlət nəzarəti:
17.1.1. Azərbaycan Respublikasının bu sahədə qanunvericiliyinə əməl olunmasını;
17.1.2. qiymətli metalların və qiymətli daşların təbii ehtiyat-larından səmərəli
istifadəni;
17.1.3. qiymətli metalların və qiymətli daşların istehsalında və emalında ekoloji
cəhətdən zərərsiz texnologiyaların tətbiqini;
17.1.4. qiymətli metalların və qiymətli daşların, onlardan hazırlanan məhsulların
müəyyən edilmiş qaydada qorunması qaydalarına riayət olunmasının təmin
edilməsini nəzərdə tutur.
17.2. Qiymətli metalların və qiymətli daşların istehsalı, emalı, istifadəsi və
dövriyyəsi üzərində aşağıdakı dövlət nəzarəti növləri tətbiq olunur:
17.2.1. müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi hüquqi şəxslərdə
qiymətli metalların və qiymətli daşların istehsalı, emalı, istifadəsi, uçotu və
saxlanılması üzərində qanunla müəyyən edilmişqaydada nəzarət;
17.2.2. qiymətli metalları və qiymətli daşları istehsal, emal və istifadə edən,
habelə onlardan hazırlanan məhsulları (o cümlədən zərgərlik və digər məişət
məmulatlarını) satın alan, girov qəbul edən və bu sahədə vasitəçilik xidməti göstərən,
həmin məhsulları (məmulatları, materialları) saxlayan və sərgilərini təşkil edən,
qırıntıları və tullantıları tədarük edən hüquqi şəxslərdə qanunla müəyyən
edilmişqaydada aparılan nəzarət;
17.2.3. öz fəaliyyətində qiymətli metalların və qiymətli daş-ların, onların
qırıntıları və tullantılarının emalını, istifadəsini, yığılmasını, tədqiqini həyata keçirən
hüquqi şəxslərdə, hərbi hissələrdə və hərbi qurumlarda qanunla müəyyən
edilmiş qayda-da aparılan nəzarət;
17.2.4. fərdi sahibkarlar tərəfindən qanunvericiliyə uyğun olaraq qiymətli
metallarla və qiymətli daşlarla aparılan əməliyyatlara qanunla müəyyən
edilmiş qaydada nəzarət;
17.2.5. qanunla müəyyən edilmiş qaydada dövlət əyar nəzarəti;
17.2.6. qiymətli metalların və qiymətli daşların, onlardan
hazırlanmış məhsulların (o cümlədən zərgərlik və digər məişət məmulatlarının)
Azərbaycan
Respublikasının
ərazisinə
gətiril-məsinə
və ölkənin
ərazisindən çıxarılmasına qanunla müəyyən edilmişqaydada dövlət nəzarəti.
17.2.7. qiymətli metalların və qiymətli daşların, o cümlədən onlardan hazırlanmış
zərgərlik və digər məişət məmulatlarının alqı-satqısı ilə məşğul olan hüquqi şəxslər
tərəfindən “Cinayət yolu ilə əldə edilmiş pul vəsaitlərinin və ya digər əmlakın
leqallaşdırılmasına və terrorçuluğun maliyyələşdirilməsinə qarşı mübarizə haqqında”
Azərbaycan Respublikası Qanununun tələblərinə əməl edilməsinə nəzarət.
Maddə 18. Qiymətli metallarla və qiymətli daşlarla bağlı fəaliyyətə nəzarəti
həyata keçirən müvafiq dövlət orqanlarının səlahiyyətləri
18.1. Qiymətli metalların və qiymətli daşların istehsalı, emalı, istifadəsi və
dövriyyəsi üzərində
nəzarəti
həyata
keçirən
müvafiq
dövlət
orqanları aşağıdakı səlahiyyətlərə malikdir:
18.1.1. mülkiyyət formasından asılı olmayaraq qiymətli metalları və qiymətli
daşları istehsal, emal və istifadə edən hüquqi şəxslərdə qanunla müəyyən
edilmiş yoxlama aparmaq, ha-belə onlarla əməliyyatlar aparan fərdi sahibkarların
qiymətli metallar və qiymətli daşlardan istifadə üzrə fəaliyyətini qanunla müəyyən
edilmiş qaydada yoxlamaq;
18.1.2. hüquqi şəxslərin və fərdi sahibkarlar tərəfindən qiymətli metalların və
qiymətli daşların istehsalı, emalı, istifadəsi və dövriyyəsi həyata keçirilərkən uçot və
hesabat formalarını, habelə göstərilən sənədlərin təqdim olunma qaydalarını müəyyən
etmək;
18.1.3. bu qanuna müvafiq olaraq barəsində nəzarət həya-ta keçirilən
hüquqi şəxslərin səlahiyyətli vəzifəli şəxslərinə aş-kar olunmuş nöqsanların aradan
qaldırılması, qiymətli metalların və qiymətli daşların səmərəsiz istifadəsinə səbəb
olan və (və ya) onların mühafizəsini mümkünsüz edən şəraitin yarandığı hallarda
icrası məcburi olan yazılı sərəncamlar göndərmək;
18.1.4. qanunla müəyyən edilmiş qaydada yoxlamalar aparılarkən aşkar
olunmuş cinayət xarakterli faktlar və ya digər hüquqpozmalar barədə
materialları aidiyyəti üzrə səlahiyyətli dövlət orqanlarına təqdim etmək.
18.2. Qiymətli. metalların və qiymətli daşların istehsalı, emalı, istifadəsi və
dövriyyəsi üzərində nəzarəti həyata keçirən müvafiq dövlət orqanlarının
vəzifəli şəxsləri aşağıdakı hüquq-ları vardır:
18.2.1. müvafiq dövlət orqanlarına həvalə olunmuş vəzifələri yerinə yetirmək
məqsədi ilə qiymətli metalların və qiymətli daşların istehsalını, emalını, istifadəsini
və dövriyyəsini həyata keçirən hüquqişəxslərə xidməti vəsiqəsini, yoxlamanın
aparılması haqqında qərarın surətini və yoxlamanın sahibkarlıq sahəsində aparılan
yoxlamaların vahid məlumat reyestrində qeydiyyata alınması barədə çıxarışıtəqdim
etməklə qanunla müəyyən edilmiş hallarda və qaydada maneəsiz daxil olmaq;
18.2.2. qiymətli metalların və qiymətli daşların istehsalını, emalını, istifadəsini və
dövriyyəsini həyata keçirən hüquqi şəxslərin bu məqsədlə istifadə etdikləri əraziyə,
istehsal, an-bar, ticarət və digər bu qəbildən olan binalarına, iş yerlərinə, nəqliyyat
vasitələrinə, daimi və müvəqqəti saxlanc yerlərinə, bu sərvətlərin özlərinə qanunla
müəyyən edilmiş hallarda və qaydada baxış keçirmək, qiymətli metalların və qiymətli
daşların, habelə onlardan hazırlanmış məhsulların alınması, istifadə-si, uçotu və
saxlanması, qırıntıların və tullantıların yığılması qaydalarının pozulması aşkar
olunduğu hallarda həmin binaları, iş yerlərini, nəqliyyat vasitələrini, daimi və
müvəqqəti saxlanc yerlərini qanunla müəyyən edilmiş hallarda və qaydada
möhürləmək;
18.2.3. qiymətli metalların və qiymətli daşların istehsalını, emalını, istifadəsini yə
dövriyyəsini həyata keçirən hüquqi şəxslərdə və fərdi sahibkarlarda qanunla müəyyən
edilmiş hallarda və qaydada yoxlama keçirmək;
18.2.4. bu qanuna müvafiq olaraq barəsində dövlət nəzarəti həyata keçirilən
hüquqi şəxslərə və fərdi sahibkarlara qanunvericiliklə müəyyən edilmiş hallarda və
qaydada sorğu vermək və cavab almaq, müvafiq sənədləri, yazılı və şifahi izahat-
ları və arayışları tələb etmək;
18.2.5. qanunla müəyyən edilmiş hallarda və qaydada qiymətli metalların və
qiymətli daşların alınması, sərf olunması, uçotu və saxlanması, onların qırıntıları və
tullantıları barədə məlumatlar əks olunan mühasibat sənədlərini, normativ-texniki və
digər sənədləri yoxlamaq, qanunla müəyyən edilmiş hallarda və qaydada
onları möhürləmək;
18.2.6. qanuna müvafiq olaraq barəsində dövlət nəzarəti həyata keçirilən
hüquqi şəxslərdə, dövlət nəzarəti orqanlarına məxsus və ya digər laboratoriyalarda
qanunla müəyyən edilmiş hallarda və qaydada yoxlama və analiz aparmaq üçün
qiymətli metallar və qiymətli daşlardan sınaqlar, onlardan hazırla-nan məhsullardan,
habelə qırıntılardan və tullantılardan nümunələr götürmək;
18.2.7.
hüquq pozuntusu aşkar edildikdə, qanunvericiliklə müəyyən
olunmuş qaydada tədbirlər görmək.
VI fəsil
Qiymətli metal və qiymətli daşlarla bağlı qanunvericiliyin pozulmasına
görə məsuliyyət
Maddə 19. Qiymətli metalların və qiymətli daşların, onlardan hazırlanan
məhsulların mühafizəsinin təmin olunması
19.1. Qiymətli metalların və qiymətli daşların istehsalı, emalı, istifadəsi və
dövriyyəsi ilə məşğul olan hüquqi şəxslər, habelə qiymətli metallarla və qiymətli
daşlarla əməliyyatlar hə-yata keçirən fərdi sahibkarlar göstərilən sərvətlərin və onlar-
dan hazırlanan məhsulların mühafizəsini təmin etməlidirlər.
19.2. Qiymətli metalların və qiymətli daşların istehsalı, emalı, istifadəsi,
dövriyyəsi və onlardan hazırlanmış məhsulların daşınması zamanı mühafizəsi 19.1-ci
maddədə nəzərdə tutulmuş hüquqi şəxslər və fərdi sahibkarlar tərəfindən müvafiq icra
hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən olunmuş qaydada həyata keçirilir.
Maddə 20. Qiymətli metallarla və qiymətli daşlarla bağlı qanunvericiliklə
müəyyən edilmiş fəaliyyət qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyət
20.1. Qiymətli metalların və qiymətli daşların istehsalı, emalı, istifadəsi,
dövriyyəsi qaydalarını pozmaqda təqsirli olan şəxslər Azərbaycan Respublikasının
qanunvericiliyinə uyğun olaraq məsuliyyət daşıyırlar.
20.2. Qiymətli metallardan zərgərlik və digər məişət məmulatlarının
hazırlanması ilə məşğul olan hüquqi şəxslər və fərdi sahibkarlar qanunvericiliklə
müəyyən olunmuş qaydada məhsullarına öz ad damğalarını vurmaq hüququna
malikdirlər və həmin məmulatların dövlət standartlarına cavab verməsinə görə
qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada məsuliyyət daşıyırlar.
20.3. Bu qanunun 10.3-cü maddəsinin tələblərinin pozulması, habelə qiymətli
metallardan və qiymətli daşlardan zərgərlik və digər məişət məmulatlarının
hazırlanması (istehsalı) ilə məşğul olan şəxslər tərəfindən dövlət əyar damğalarının
saxtalaşdırılması və ya saxta əyar damğası həkk olunmuş zərgərlik və digər məişət
məmulatlarının satışı qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş məsuliyyətə səbəb olur.
Maddə 21. Müvafiq dövlət orqanlarının və onların vəzifəli şəxslərinin
hərəkətlərindən şikayət verilməsi
21.1. Hüquqi şəxslər və fərdi sahibkarlar qiymətli metalların və qiymətli daşların
istehsalı, emalı, istifadəsi və dövriyyəsi sahəsində dövlət nəzarətini həyata keçirən
müvafiq dövlət orqanlarının və onların vəzifəli şəxslərinin qeyri-qanuni
hərəkətlərindən inzibati qaydada və (və ya) məhkəməyə şikayət edə bilərlər.
21.2, Bu qanunun 21.1-ci maddəsində göstərilən şəxslərin qeyri-qanuni
hərəkətləri nəticəsində dəyən zərər Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə
müəyyən olunmuş qaydada ödənilir.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
İlham ƏLİYEV
Bakı şəhəri, 10 iyun 2005-ci il
№ 924 – IIQ
Dostları ilə paylaş: |