2013
N-1, 2016
Mündəricat
1.
QLOBAL İQTİSADİYYAT VƏ TƏHLİL
BÖLMƏSI
1.1.
Qlobal proseslər,
bazarlarda vəziyyət və
aparılan siyasət
1.2.
Mərkəzi banklarda modelləşdirmə və
proqnozlaşdırma aparatı
1.3.
İnkişaf iqtisadiyyatı üzrə tədqiqatlar
1.4.
Mərkəzi banklar və qlobal maliyyə
sistemi
1.5.
Ödəniş sistemləri üzrə son meyillər və
qlobal tədqiqatlar
1.6.
Qlobal maliyyə mərkəzləri
2.
FUNDAMENTAL TƏDQİQATLAR BÖLMƏ-
Sİ (AZƏRBAYCAN MƏRKƏZİ BANKI)
2.1. Əmanətçilərin davranışının
determinantları: heterogen panel
qiymətləndirmə
2.2. Azərbaycanda əmək bazarı
2.3. Postn
eft dövründə inflyasiyanın
proqnozlaşdırılması: qeyri-xətti modellər
uğurludur?
3. MALİYYƏ SAVADLIĞI
4. İQTİSADİ SÖZLÜK
Son tədqiqat işləri
1.
Əmanətçilərin davranışının determinantları:
heterogen panel qiymətləndirmə (ingilis dilində)
Tədqiqat işində əmanət sahiblərinin makroiqtisadi,
alternativ investisiya və bank xarakterli şoklara reaksiyası
müa
sir panel dinamik sıralar metodu vasitəsilə qiymətlən-
diril
mişdir. Müəyyən olunmuşdur ki, məzənnə riski kifayət
qədər əhəmiyyətli amildir. Azərbaycanda əmanətçilərin
müx
təlif risklərə reaksiyası dəyişkən olsa da, iqtisadi
ədəbiyyatda aşkarlanmış həddən orta hesabla daha
kəskindir...
2.
Azərbaycanda əmək bazarı (ingilis dilində)
Tədqiqat işində müəyyən olunmuşdur ki, müstəqillik
illərində Azərbaycanda işçi qüvvəsində iştirak səviyyəsi və
məşğulluq yüksəlmiş, gənclər və qadınlar arasında işsizlik
səviyyəsi aşağı həddə qalmış, yoxsul məşğulluğun payı
aşağı düşmüşdür. Lakin ibtidai təhsilli işçilərin və özünü-
məşğul əhalinin məşğulluqda payı yüksəlmiş, əməyə
çəkilən xərclər əmək məhsuldarlığını izafi olaraq
üstələmişdir ki, bu da gələcək iqtisadi artım üçün təhdidlər
doğurur...
3.
Postneft dövründə inflyasiyanın proqnozlaşdırılma-
sı: qeyri-xətti modellər uğurludur? (ingilis dilində)
Tədqiqat işində inflyasiyanın proqnozlaşdırılması
məqsədilə müxtəlif modellər yoxlanmışdır. Müəyyən
olunmuşdur ki, qeyri-xətti modellər birdəyişənli
avtoreqressiv modellərlə müqayisədə orta proqnozun
dəqiqliyinə daha yaxşı təminat verir, lakin üçdəyişənli
VAR modellərindən və təsadüfi dolaşma modellərindən
geri qalır. Bundan başqa proqnoz diapazonunda ehtimalın
sıxlığına görə qeyri-xətti modellər xətti və təsadüfi
dolaşma modellərindən daha üstündür...
Tədqiqatlar və inkişaf mərkəzinin buraxılışı olan
Tədqiqat Bülleteni Azərbaycan Mərkəzi Bankının
rəsmi internet səhifəsində elektron formada
yerləşdirilir(www.cbar.az).
TƏDQİQAT
BÜLLETENİ
Az
ərbaycan
Respublikası
M
ərkəzi
Bankı
T
ədqiqatlar və inkişaf mərkəzi
1
N1, 2016
1.
QLOBAL İQTİSADİYYAT VƏ
TƏHLİL BÖLMƏSI
1.1.
Qlobal proseslər, bazarlarda
vəziyyət və aparılan siyasət
İqtisadi fəallıq. Dünya iqtisadiyyatının artım
tempi 2015-
ci ildə baş verən əhəmiyyətli
makroiqtisadi dəyişiklər nəticəsində azalaraq
3.1% təşkil etmişdir ki, bu da öz növbəsində
qarşıdakı iki il üçün artım perspektivlərinin
pisləşməsi ətrafında risklərin artmasına səbəb
olmuşdur. Gözləntilərin pisləşməsində həm
İEÖ-də, həm də İEOÖ-də baş verən iqtisadi və
qeyri-iqtisadi
proseslər əhəmiyyətli rol
oynamışdır.
BVF
cari
ildə
qlobal
iqtisadiyyatın artım tempinin yalnız cüzi
miqdarda (0.1 faiz bəndi) yüksələcəyini
proqnoz edir.
İEÖ-də iqtisadi artımın yalnız 2017-ci
ildə 2%-ə yüksələcəyi gözlənilir. Artımın belə
ləng bərpası – zəif tələb, böhranın
nəticələrinin tam aradan qaldırılmaması,
əlverişsiz demoqrafiya, aşağı məhsuldarlıq
kimi faktorlarla əlaqələndirilir.
2016-17-
ci illərdə
ABŞ-da iqtisadi
artımın keçən ilki səviyyədə (2.4%) qalacağı
proqnoz edilir. Əmək bazarının davamlı olaraq
inkişaf etməsinə baxmayaraq ixracın və qeyri-
rezident investortlar tərəfindən yatırımların
azalması
iqtisadi
artımın
sürətini
tormozlamışdır. Büdcə məhdudiyyətinin
aradan qaldırılması və əmlak bazarında
müşahidə edilən müsbət meyllərin xalis ixraca
dolların möhkəmlənməsindən və emal
sənayesində artımın zəifləməsindən gələ
biləcək neqativ təsirləri azaldacağı gözlənilir.
Avrozonada 2015-
ci ildə artımın ötən ilə
nisbətən (2014: 0.9%) 0.7 faiz bəndi yüksək
olmasına baxmayaraq cari ildə artımın
dəyişməyəcəyi
gözlənilir.
Artımın
sürətlənməsinə mənfi təsir edən amillər kimi
investisiyaların aşağı, işsizliyin isə yüksək
səviyyəsi və tədiyə balansında pisləşmələr
qeyd edilə bilər.
2015-
ci ildə
Yaponiyada iqtisadi artım
və inflyasiya gözlənilən həddən aşağı
olmuşdur. Artımın cari ildə eyni səviyyədə
(0.5%), növbəti ildə isə mənfi diapazona
keçməsi proqnozlaşdırılır. Buna əsas səbəb
kimi özəl istehlakın aşağı səviyyəsi qeyd edilir
ki, bu da öz növbəsində istehlak vergilərinin
artmasından neqativ formada təsirlənir.
İEOÖ-də artımın 2016-cı ildə 4.6%
təşkil edəcəyi proqnozlaşdırılır, lakin bu
artımın ölkələrdən asılı olaraq qeyri-bərabər
paylanacağı və son onilliyin ortalamasından
zəif olacağı gözlənilir. Bu prosesdə rol
oynayan əsas amillər aşağıdakılardır: neft
ixracatçılarında artımın zəifləməsi (ucuz neft
və gəlirlərin azalması nəticəsində artım
perspektivinin pisləşməsi); Çində artımın
zəifləməsi
və
inkişaf
modelinin
transformasiyası; Şərqi Asiya ölkələrində həm
daxili, həm də xarici tələbin zəifləməsi ilə
iqtisadi aktivlikdə durğunluğun yaşanması;
əmtəə ixracatçısı olan bir sıra Latın Amerikası
ölkələrində, xüsusilə də Brazilyada iqtisadi
geriləmənin daha da dərinləşməsi.
BVF-
nun
hesablamalarına
görə,
Ukrayna, Liviya və Yəməndə baş verən siyasi
proseslər qlobal iqtisadi artımın 0.1 faiz
bəndi aşağı olmasına səbəb olmuşdur.
Xarici ticarət. 2015-ci ildə qlobal
ticarət azalaraq son beş ilin ən aşağı
səviyyəsinə düşmüşdür. 2015-ci ildə qlobal
məhsul ixracı 13%, xidmət ixracı isə 6% (ABŞ
dollarında) azalmışdır. Ticarətdə mənfi
dinamikanın əsas mənbəyi tələbin daralması,
bir çox məzənnələrin ABŞ dollarına qarşı
dəyər itiməsi və hökumətlərin himayəçi
siyasətləridir.
Məzənnədə
baş
verən
dalğalanmalar xüsusilə Avrozona, Koreya, Çin
və Yaponiyada ticarət əlaqələrinə ciddi ziyan
vurmuşdur.
Yerli
valyutada
ticaətin
səviyyəsinə nəzər yetirdikdə daralmanın daha
kiçik və ya müsbət olduğunu görmək olar
(UNCTADSTAT).
2