Qon davlat pedagogika instituti jismoniy madaniyat fakulteti

2. Ilmiy tadqiqotning nazariy tahlil va umumlashtirish metodikasi

2. Ilmiy tadqiqotning nazariy tahlil va umumlashtirish metodikasi

Jismoniy madaniyat nazariyasi yoki har qanday fan yo’nalishi bo’yicha olib borilayotgan ilmiy tadqiqotlar o’rganilayotgan muammo bo’yicha adabiyot materiallarini nazariy tahlil qilish va umumlashtirishdan boshlanadi.

Ma’lumki, nazariy tahlil va umumlashtirish muammoning o’zagi, hozrgi kundagi holati, uni adabiyot materiallarida yoritilganligi darajasini o’rganish uchun qo’l keladi. Hozirgi kundagi chop etilayotgan adabiyot materiallarini hajmi kattaligi uchun ularni to’liq o’rganib chiqish juda qiyin.Chunki olib borilayotgan tadqiqotlarning yakuniy natijalarining o’zi har 4-5 yilda bir necha boraga ko’payayotganligi hozir sir emas. Bundan tashqari tadqiqotlar haqidagi ilmiy ko’payishi tadqiqotchining vaqt byudjetiga ta’sir qilmoqda. jurnallardagi maqolalar, internet ma’lumotlari hajmining bir necha marotaba. Hozirgi kun amaliyotida sinalgan, o’zini oqlagan, tadqiqotchiga eng yaqin yordamchi sanalgan fan – “bibliografiya” tadqiqotchining vazifasini biroz yengillashtirmoqda.

Bibliografiya nashr qilingan adabiyotlarni tartibga soladi va ro’yxatini tuzib chiqadi.

Retrospektiv uslub orqali ularni sistemaga solib ma’lum davrga oid adabiyotlarning ilmiy yo’nalishi bo’yicha yangiliklariga qisqa izoh beradi.

Bundan tashqari, tadqiqotchi “bibliografik tavsifnoma” dan ham foydalanadi. Tavsifnoma nashrdan yangi chiqqan adabiyotlar uchun yozma ravishda yoki referat sifatida – ilmiy ish natijasini qisqartirgan holda matnini tayyorlaydi, unga izoh beradi.

Tadqiqotchining ilk faoliyati bibliografik izlanishlardan iborat bo’lib, o’rganilishi yoki tadqiq qilinishi lozim bo’lgan muammoning farazi, undan yuzaga kelishi mumkin bo’lgan noaniqliklar, qarama – qarshiliklar ustida nazariy bahs, qiyoslashlar imkoniga ega bo’ladi.

Nazariy tahlil va umumlashtirishning yana bir uslubi hujjat materiallari ustida ishlashdir. Jismoniy tarbiya jarayonining mazmuni tashkiliy tomonlari uchun tuzilgan rejalar, ularni amalga oshirish uchun dasturlar, ishchi dasturlar, mashg’ulotlarning texnologik xaritalari, mashg’ulot (dars)larning konspektlar, murabbiylar, tarbiyachi yoki o’qituvchilarning kundaliklari, haftalik, oylik, choraklik, yillik hisobotlar va shunga o’xshashlarda ifodalanadi.