R b a y c a n X z r d n z g m
Yüklə 404 Kb. Pdf görüntüsü
|
A Z R B A Y C A N X Z R D N Z G M L Y
И ИЧИ И И
10 fevral 2017-ci il № 9-12 (9103) 7 YARIZARAfAt, YARIgeRçƏk Yaxşı adamları tanrı qoruyur. Amma tanrı- nın da bəzən işi o qədər çox olur ki... elə bir adam yoxdur ki, əlindən heç nə gəlmə- sin. Məsələn, problem yaratmağı hamı bacarır. təzə işçinin necə çıxacağını hətta uzun illər bazarda qarpız satanlar da bilə bilməz. Yaşayanlar deyirlər ki, həyat çox gözəldir. Ya- şayanların hamısı yalan danışmaz ki... tənha qalmaqdan həmişə qorxmuşam. təkcə ona görə yox ki, zibili də mən atacağam. Bütün maaşa baxanlar üçün ən gözəl ay yəqin ki, fevraldır. Qırx yaşınıza kimi heç nə qazanmamısınızsa, buna görə çox da təəssüflənməyin. Deməli, itirə- cəyiniz bir şey yoxdur. Əvvəllər hava haqqında proqnozlar düz çıx- mırdı. indi bütün proqnozlar içində ən düzü, deyəsən elə hava proqnozudur axı... Bəzi adamlar axşamdan xeyli keçmiş zəng edəndə elə üzr istəyirlər, elə bil gündüz zəng eləsələr, çox sevinəcəyəm. Bir çox xarici dilləri o dillərdə bir kəlmə belə danışa bilməyənlərin hamısından yaxşı bilirəm. işin düzələcəksə, haqqımda daha bir neçə ya- lan danışmağına dözə bilərəm. Pul hər şeyi həll edir deyə, məsələni həll et- məyə çətinlik çəkən məktəbli nəvəmə bir onluq verdim. fikir vermisiniz, şaxta babanı yaxşı qarşıla- dıqca, hər il bizdə qış daha sərt keçir. Bəzən istəyirsən ki, pis vərdişlərinə birdəfəlik tüpürəsən. Sonra fikirləşirsən ki, tüpürmək yaxşı deyil. Bəzilərini necə başa salasan ki, lifti olan köh- nə binalarda liftə minməmək bir ayıbdır, minib çıxa bilməmək iki ayıb. Artıq çəkidən təbii yolla xilas olmaq üçün in- dikidən gözəl zaman? həyat yoldaşıma “şuba” almadığıma ondan çox, mən peşmanam. indi o qiymətə bazarda meyvə satırlar. Boş söhbətdir ki, indi hər şeyin qiyməti qalxır, hər şey bahalaşır. şəxsən məni indi əvvəlki vaxt- lardan çox ucuz satırlar. 7-ci mərtəbəyə təzə qonşular köçməmişdən əvvəl sən demə, mən 6-cı mərtəbədə əməlli-başlı yaşamışammış. Məndən xoşu gəlməyənlər yanılmayıblar, çünki, bəzən heç özümün də özümdən xoşum gəl- mir. it yaxşı heyvandır və insanın da dostudur. Amma bu, kiməsə adamı it kimi qapmağa əsas vermir. Dünyada şər, böhtan, yalan yarışları keçiril- mir? Mən əminəm ki, bu yarışlarda ermənilər həmişə birinci yeri tutarlar. hər dəfə məkrli ermənilərin hərəkətlərini görəndə istər-istəməz fikirləşirəm ki, yer üzündə kifayət qədər dərd-bəla ola-ola, Allah bu adda milləti də niyə yaradıb? gözəgörünməz təyyarələr və bir də iş görmək lazım gələndə gözəgörünməzə çevrilən işçilər olur. Mən çiyninə düşən yükün ağırlığı baxımın- dan qadın olmağın çətinliyini başa düşürəm. Amma bəzi kişilərə kişi olmaqda nə mane oldu- ğunu anlaya bilmirəm. Mənə elə gəlir ki, ərlərinə “Sən otur yerində!” və ya “işdən sonra düz evə gəl!” deyən qadınlar bəzi müəssisələri kişilərdən yaxşı idarə edərlər. Bəzi adamların yaşı əllini, altmışı, yetmişi... keçəndə də yenə nəyinsə keçməyini gözləyirlər. hamımızı qadınlar dünyaya gətiribsə, bu o demək deyil ki, bütün bəlaların səbəbkarı məhz qadınlardır. insanı əmək yaradıbsa, işləyənlərin hamısı ən azı adam olmalıdır axı... turpun kiloqramı neçəyə satılır ki, bəzi adamların başında da turp əkirlər? Başları heç nədən çıxmayanlar adətən daha çox özlərindən çıxırlar. Bəzi xidmətlər hətta qışa qışda hazırlaşmağa başlasalar, heç olmasa növbəti qışa hazır olmalı- dırlar axı... Saçlarım yanmayıbsa, bu o demək deyil ki, bəzi haqsızlıqlardan təpəmdən heç vaxt tüstü çıxmayıb. indi pisliklə heç kəsi heyrətləndirmək müm- kün deyil. Amma bircə dəfə yaxşılıq et və adam- ların üzündəki heyrətə bax. Bəzi verilişlər göstərir ki, əksər televiziya ka- nalları göstərməyə bir şey tapmırlar. Adətən yaxşı adamlar yaxşı işlərlə, pis adam- lar pis işlərlə məşğul olurlar. Qalanları da tama- şa etməyi xoşlayırlar. Mənasız yerə vaxt itirəni sonralar vaxt özü elə “itirir” ki, heç nəyə vaxt tapa bilmir. həqiqətə nə isə qatanda, həqiqətdən daha çox, qatılan şeyə oxşayır. hələ də bəzi adamlara çatmır ki, “oxumaq, oxumaq, yenə də oxumaq!” deyəndə müğənni kimi oxumağı nəzərdə tutmayıblar. həqiqətin iki ayağı, yalanın isə bəzən qanad- ları da olur. Başında bir şey olmayanın cibləri qızılla dolu olsa da, başlıların yanında həmişə kasıb görünər. Ağıllılar arasında bir gün yaşamaq, axmaqlar arasında bir ömür sürməkdən yaxşıdır. tələlərdə nədənsə daha çox xarici pendir olur. Rasif TAHİROV Yuxusuzluq və ya yuxunun pozul- ması, demək olar, hər kəsin qarşılaşdığı problemdir. Bu, təkcə yuxu çatışmazlığı deyil, həm də yaxşı yatmamaq, yuxuya getməyin çətinliyi, yuxudan yarımçıq durmaq və səhərədək oyaq qalmaq kimi hallarla səciyyələnir. “Zdorovye” saytının məlumatına görə, insanın əlverişsiz şəraitdə (səs-küy, isti/ soyuq, həddən artıq bərk və ya yumşaq çarpayı) yatması, həyat tərzini dəyişməsi (səyahət, bir yerdən başqa yerə köçmək), evdə və işdə stress vəziyyət, müxtəlif ağ- rılar yaradan, tənəffüsü çətinləşdirən və digər xəstəliklər, narahatlıq və depressiya yuxusuzluğun səbəblərindəndir. Yuxusuzluğun təkrarlanan epizodları və ya insanın yata bilmədiyi vaxtın uzan- ması, depressiya ilə bağlı yuxusuzluq və ya problemin öhdəsindən müstəqil gələ bil- məmək hallarında həkimə və ya mütəxəs- sisə müraciət etmək lazım gəlir. Yeni yuxu və oyaqqalma rejimini ya- radın. Aşağıda qeyd edilən məsləhətlərə əməl olunduğu halda yaxşılaşma olmasa, həkimə müraciət etmək lazımdır: - axşamlar alkoqol qəbul etməyin. Al- koqolun orqanizmə qısamüddətli sakitləş- dirici təsir etməsinə və spirtli içkidən sonra insanın daha tez yuxuya getməsinə baxma- yaraq, alkoqol dərin yuxu fazasına da təsir edir. Siz spirtli içkinin təsiri qurtarandan sonra dərhal ayılacaqsınız. - xüsusilə yataqda siqaret çəkməyin. Nikotin stimullaşdırıcı təsirə malikdir. Bu sizə yuxuya getməyə və normal yuxu pro- sesinə mane olur. - qəhvə içməyin və ya onu daha az iç- məyə cəhd edin. Kofein orqanizmdə 12-24 saat ərzində qalır. Yadda saxlayın ki, qəhvə ilə yanaşı, şokolad, kola və çayın da tərki- bində kofein var. Əgər siz yuxusuzluğunu- zun səbəbini kofeində görürsünüzsə, tərki- bində bu maddənin olduğu məhsullardan yatmazdan ən azı 12 saat əvvəl istifadə edin.
- nəzərə almaq lazımdır ki, bəzi dər- manlar yuxunun normal strukturunu pozur. Soyuqdəymədə istifadə edilən, bir çox re- septsiz satılan, habelə tərkibində psevdoe- fedrin olan dərman vasitələri də orqanizmə kofein kimi stimullaşdırıcı təsir göstərir. Ona görə də aptekdə əczaçıdan bu prepara- tın yuxuya necə təsir göstərməsini, əgər bu dərman insanı oyaq saxlayırsa, onu digəri ilə əvəz etməyin mümkün olub-olmamasını soruşmaq lazımdır. - yatmazdan əvvəl həddindən artıq yeməyin. Dolu mədə yuxuya getməyə mane olur. Yaxşısı yüngül qəlyanaltı ilə ke- çinməkdir. Bu, həm yuxunu pozmur, həm də aclığı dəf edir. Çoxları isti və ya soyuq südün möcüzəli gücünə qeyd-şərtsiz ina- nırlar. Südə bir qədər bal, darçın və ya vanil əlavə etmək olar. Bəzi adamlara tərkibində kofein olmayan bir fincan bitki çayı yaxşı təsir göstərir. - vannanı yuxudan bir-iki saat əvvəl qəbul edin. Bu, əzələlərdə gərginliyi gö- türəcək və sizin yuxunuz gələcək. Lakin vannanı bilavasitə yatağa uzanmamışdan qabaq qəbul etməyin, bu, sizi yuxuya get- məyə qoymayacaq. - müntəzəm olaraq idman edin. Bunun- la siz gərginliyi aradan qaldıracaq və səhər özünüzü gümrah hiss edəcəksiniz. Bundan başqa, fiziki hərəkətlər nəticəsində siz yo- rulacaqsınız ki, bu, yuxuya getməyi asan- laşdırır. - yataq otağı sakit və qaranlıq olmalı- dır. Əgər səs mane olursa, qulağınızı xüsusi tıxac və ya “ağ küy” qurğusu ilə bağlayın. Bəzi adamlar işləyən fen və ya kondisione- rin səsi altında yatmağa üstünlük verirlər. - yuxu üçün optimal temperatur 15.5- 18.3 dərəcədir. Həmçinin yaxşı yuxu üçün döşəyin bərk və rahat olması çox vacibdir. - qısamüddətli gündüz yuxusundan im- tina etmək yaxşı olar. Müddəti 20 dəqiqə- dən az olan bu cür yuxu orqanizmi gümrah edə bilər. Lakin gündüz 4 saatdan çox yat- maq yuxunun normal strukturuna təsir edə bilər və yuxusuzluq yaradar. - işığı söndürməzdən əvvəl bir neçə dəqiqə kitab oxuyun. Bu, sizi rahat edər və tez mürgüləyərsiniz. - nəyisə hesablamaq tövsiyə edilmir. Hesab diqqəti müəyyən məsələyə yönəl- dir. Əksinə, çalışın özünüzü xoşagələn bir sahədə təsəvvür edin. Təxəyyülünüzü işə salın ki, yuxuya gedən zaman sakitləşdirici səsləri eşidəsiniz. - çarpayı istirahət yeri olmalıdır. Dəh- şətlər filminə baxmaq, sabahkı iş gününün planını qurmaq stress və narahatlıq yaradır. Odur ki, yataqda bu məsələlərlə məşğul ol- maq lazım deyil. - yuxusuzluq üçün əla vasitə içində qu- rudulmuş mayaotu qozaları olan yastıqdır. Fındıq ağacı yarpağı və şam ağacı budağı da yuxusuzluğun öhdəsindən gəlməkdə kömək edə bilər. Həmçinin qaraqınıq və nanə yarpaqlarını da götürmək lazımdır. Qurudulmuş komponentləri qarışdırırıq və yastığa doldururuq. İnsanların çoxu yuxusuzluğa görə hə- kimə müraciət etməyə məcburdur. Bunun- la belə həkimlər də əvvəlcə sizin proble- minizi dərmansız həll etməyə çalışırlar. Əlacsız qaldıqda dərmandan istifadə etmək lazımdır. Adi yuxugətirən dərmanlar nor- mal yuxunun yaranmasına kömək etmir, lakin şüuru kəskin incidir. Reseptsiz satılan bir çox yuxu dərmanları “placebo” effekti yaradır ki, bu da onu göstərir ki, dərmanın təsiri əslində pasiyentin ona inanması ilə bağlıdır. Həkim yuxusuzluğun səbəbini müəy- yən edə bilər və müalicə, lazım gəldikdə yuxu dərmanı da təyin edə bilər. Yuxu dər- manından həkimin məsləhəti olmadan isti- fadə etmək olmaz. Adətən bu cür vasitələr yuxuya getməkdə müvəqqəti çətinliyi yün- gülləşdirir. Onlardan uzun müddət istifadə edilməsi orqanizmin bu dərmanlara öyrəş- məsinə gətirib çıxarır. YUXUnUZ şiRin DeYiLSƏ... Hər bir adamın dostları var, lakin onlardan bir neçəsi ailənin həqiqi üzvünə çevrilir. Alimlərin fikrincə, sözün hərfi mənasında bizim “qohum- larımız” məhz ona görə bu dərəcədə yaxındırlar ki, həqiqi dostların DNT-si kifayət qədər bir-birinə oxşardır. “svopi.ru” saytı xəbər verir ki, Kaliforniyada Ceyms Faule- rin başçılığı altında mütəxəssis- lər tərəfindən adamlar arasında yaxın dostluğun əsas səbəbləri tədqiq olunub. Eksperiment za- manı ABŞ-ın kiçik şəhərlərin- dən birində yaşayan iki mindən çox ada- mın genetik kod məlumatlarından istifadə edilib. Alimlər könüllülərin genlərində 500 min birhərfli markerləri tədqiq ediblər. Aşkar edilib ki, ən yaxın dostlarda DNT 0,1 faiz eynidir. Buradan belə çıxır ki, biz öz dostlarımızla 0,1 faiz eyniyik. Bu cür oxşarlıq olduqca kiçik görünə bilər. Lakin yaxın qohumların DNT oxşarlığını müqa- yisə etməklə görmək olar ki, onlarda da DNT 0,1 faiz oxşardır. Ceymsin fikrincə, bu cür göstəricilərə görə adamda belə fikir yaranır ki, tədqiqa- ta cəlb edilənlərin ulu nənə və babaları ey- nidir. Daha bir maraqlı fakt ondan ibarət- dir ki, yaxın dostların çox vaxt eyni iydən xoşları gəlir. Onların yemək, rəng və s. seçimində də ümumi cəhətləri çoxdur.
“mir24.tv” saytı xəbər verir ki, şəfa verən beş heyvan sırasına at, pişik, it, ilan və arı daxildir. Tədqiqatçılar heyvanat aləminin bu nümayəndələrinin hansı sahədə daha bacarıqlı olduğunu aydınlaşdıra biliblər. Məsələn, atlar da- yaq-hərəkət aparatı xəstəlik- lərini müalicə edir, travma və yaralanmadan sonra bər- pa prosesinə yardımçı olur. Atlar alkoqol və narkotik asılılığına qarşı mübarizə aparanlar üçün də ideal se- çimdir. İtlər ürək-damar sistemi- ni gücləndirir, qısa müddət- də depressiyadan çıxmağa kömək edir. Bu heyvanlar öz sahiblərində xərçəng şişləri- ni erkən mərhələdə üzə çıxa- rır. Pişiklər isə sahiblərini nevroz və depressiyadan müalicə edir. Arılar insana çıxıqlar və radikulit zamanı kömək edir. Müalicəni bu həşəratların istehsal etdiyi bal və propolis təmin edir. İlan zəhəri də çox xeyirlidir. Onu damar və oynaqların müalicəsində istifadə olunan bəzi gellərə və losyonlara əlavə edirlər.
Bu barədə AZƏRTAC-a müsahibəsin- də Göygöl Milli Parkının elmi işçisi Fuad Quliyev məlumat verib. Ərazidə Azərbaycan təbiətinin ən nadir fauna və flora növlərinin yayıldığını deyən elmi işçi bildirib ki, hazırda Göygöl Milli Parkında 80-i nadir ağac və kol bitkisi ol- maqla 423 adda flora növü qorunur. Həm- çinin Milli Parkda tibbi əhəmiyyətli zəli və 100 adda dərman bitkisi də mühafizə edilir. Fuad Quliyev qeyd edib ki, 1925-ci ildə ölkəmizdə ilk dəfə təbiəti mühafizə zonası olan Göygöl Dövlət Təbiət Qoruğu yaradılıb. 2008-ci ildən isə Prezident İlham Əliyevin müvafiq Sərəncamı ilə Göygöl Milli Parkı təşkil edilib. Bununla da dövlət tərəfindən xüsusi mühafizə olunan Göygöl Milli Parkının ərazisi 6 min 739 hektardan 12 min 755 hektara qədər genişləndirilib. F.Quliyev vurğulayıb ki, yüksək- lik fərqi dəniz səviyyəsindən 1100-3724 metr arasında dəyişən milli park ərazi- sində yalnız ölkəmizin təbiətinə xas bitki nümunələri deyil, həm də fauna növləri - Qafqaz maralı, ceyran, cüyür, dağ keçisi, qonur ayı, canavar, tülkü, vaşaq, meşə pi- şiyi, porsuq, samur, dovşan, dələ, göllərdə qırmızı xallı balıq, eləcə də Xəzər uları, tetra, qara kərkəs, kəklik kimi quşlar mü- hafizə olunur.
Yüklə 404 Kb. Dostları ilə paylaş:
|