A Z
R B A Y C A N
X Z R D N Z G M
L Y
И
ИЧИ И И
28 oktyabr 2016-cы il № 69-72 (9075)
2
Bu ilin sonuna qədər Transxəzər Bey-
nəlxalq Nəqliyyat Marşrutu ilə 5 test qatarı
göndəriləcək.
Bu barədə razılıq Çin Xalq Respublikasın-
da səfərdə olan “Azərbaycan Dəmir Yolları”
QSC-nin sədri Cavid Qurbanovun başçılıq etdi-
yi nümayəndə heyətinin oktyabrın 25-də Siçuan
vilayətinin paytaxtı olan Çenqdu şəhərində keçi-
rilən görüşü zamanı əldə olunub.
Azərbaycan nümayəndə heyəti ilə danı-
şıqlarda Çenqdu Bələdiyyə limanı və Logistik
mərkəzinin direktoru Çen Zhonq Uey, Çenqdu
Beynəlxalq dəmir yolu xidmətinin sədri və baş
direktoru Fan Jun və digər rəsmi şəxslər iştirak
ediblər.
Görüş zamanı Çinin Siçuan vilayətinin iqtisa-
di imkanları, ixrac potensialı və ixrac yolları mü-
zakirə olunaraq, burada istehsal olunan malların
Avropaya nəql edilməsi zamanı, Azərbaycan əra-
zisindən keçən Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat
Marşrutundan istifadə imkanları diqqət mərkə-
zində olub.
Qeyd edək ki, Siçuan vilayəti son illər ərzin-
də Çində sürətlə inkişaf edən vilayətlərdən biri-
dir. Bu, Çinin iqtisadı potensialının artırılmasına
xidmət edən iqtisadı inkişaf proqramının ikinci
mərhələsi çərçivəsində həyata keçirilən layihələr-
dən biridir. Məhz bu mərhələdə, Sakit okean sahi-
lində yerləşən vilayətlərdən sonra, Çinin mərkə-
zi və qərb rayonlarının inkişafı nəzərdə tutulur.
Məhz bu rayonlardan qərbə doğru yüklərin nəql
edilməsi, quru yolla, başqa sözlə desək, Yeni İpək
Yolundan istifadəsi nəzərdə tutulur və iqtisadi
baxımdan əlverişli sayılır.
Çin tərəfi Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat
Marşrutundan istifadə etməkdə maraqlı olduqla-
rını “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-nin sədri
Cavid Qurbanovun diqqətinə çatdıraraq, Azər-
baycanın əlverişli coğrafi mövqedə yerləşməsi-
ni nəzərə alaraq, burada regional hab yaratmaq
arzusunda olduqlarını bildiriblər. Qeyd ediblər
ki, əhalinin sıx yaşadığı və iqtisadıyyatı sürətlə
inkişaf edən ölkələr - İran, Türkiyə və Cənubi
Avropa ölkələri ilə ticarət dövriyyəsini artırmaq
məqsədilə həmin ölkələrə yük qatarlarını Azər-
baycan ərazisindən keçməklə göndərmək niyyə-
tindədirlər. Yəni yüklərin Azərbaycana, buradan
isə təyinatı üzrə ya İrana (Astara stansiyasından),
ya Türkiyəyə (Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu va-
sitəsilə) ya da Avropaya (Gürcüstanın limanların-
da istifadə etməklə Qara dəniz vasitəsilə) çatdı-
rılması nəzərdə tutulur. Bunun üçün Çində “One
Belt One Road” yəni “Bir Kəmər Bir Yol” adlı
xüsusi proqram da hazırlanıb. Proqram çərçivə-
sində Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşru-
tundan daimi istifadə edilməsi və bu yolda yük
qatarlarının sayının artırılması nəzərdə tutulur.
Azərbaycan və Çin nümayəndə heyətləri
qarşılıqlı maraq kəsb edən digər məsələləri mü-
zakirə edərək, bu ilin sonuna qədər Transxəzər
Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu ilə 5 test qatarın
göndərilməsi haqda razılığa gəliblər. Tərəflər ara-
sında növbəti görüşün Bakıda keçirilməsi haqda
qərar qəbul edilib.
Birgə əməkdaşlıq məsələləri müzakirə olunub
Xorvatiyanın gəmiqayırmanın key-
fiyyəti və səmərəliliyi baxımından qlo-
bal bazarda ən səriştəli şirkətlərindən
sayılan “J.E.K” MMC-nin direktoru
Yosip Etoroviç və “ULYANİK” şirkəti-
nin nümayəndəsi Alen Cukon oktyab-
rın 24-də “Azərbaycan Xəzər Dəniz
Gəmiçiliyi” Qapalı Səhmdar Cəmiyyə-
tinin sədri Rauf Vəliyevlə görüşüblər.
Sədr Rauf Vəliyev Azərbaycanda dəniz nəqliyyatının inkişafına göstərilən
dövlət dəstəyi, Gəmiçilikdə həyata keçirilən islahatlar barədə qonaqlara ətraflı
məlumat verib. Ötən illərdə Xorvatiya gəmiqayırma müəssisələrində Azər-
baycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi üçün inşa edilən gəmilərdən söhbət açılıb və
gələcəkdə Gəmiçiliyin balansında olan gəmilərin təmirində birgə əməkdaşlıq
məsələləri müzakirə olunub.
Görüşdə qarşılıqlı maraq doğuran digər məsələlər ətrafında da fikir müba-
diləsi aparılıb.
Azərbaycanda olmaqdan, əməkdaşlıqla bağlı hərtərəfli müzakirələrdən və
göstərilən qonaqpərvərlikdən məmnunluqlarını ifadə edən xorvatiyalı qonaq-
lar qısa zamanda qazandıqları böyük uğurlara görə “Azərbaycan Xəzər Dəniz
Gəmiçiliyi” Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin rəhbərliyini təbrik ediblər.
kür çayında biogen maddələrin miqdarı
normadan dəfələrlə artıqdır
Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin Ətraf
Mühit üzrə Milli Monitorinq Departamenti Kür
və Araz transsərhəd çaylarının, həmçinin onla-
rın transsərhəd qollarının çirklənmə vəziyyətini
öyrənmək məqsədilə oktyabr ayının II ongünlüyü
üçün növbəti monitorinqlər həyata keçirib.
Nazirliyin mətbuat xidmətindən verilən məlumata görə, Kür çayında su-
yun sərfi oktyabr ayının I ongünlüyünə nisbətən saniyədə 23 kubmetr artıb.
Monitorinqin nəticələrinə əsasən, Gürcüstan və Ermənistan ərazilərindən tə-
mizlənmədən birbaşa su obyektlərinə axıdılan məişət tullantıları və sənaye
müəssisələrinin çirkab sularının təsiri nəticəsində Kür çayı və onun qollarında
biogen maddələrin miqdarı normadan dəfələrlə artıq olub. Suyun tərkibindəki
spesifik çirkləndiricilərdən fenollar Şıxlı-2 məntəqəsində 4, Ağstafaçayda 3,1,
Ağstafaçay su anbarında isə 2,8 dəfə yol verilən qatılıq həddini keçib.
Fenolların Araz çayı üzrə Horadizdə 2, Birinci Şahsevəndə 3, Bəhramtəpə-
də isə 3,2 dəfə qatılıq həddini keçdiyi qeydə alınıb.
Mis birləşmələri Kür və Araz çayları üzrə bütün məntəqələrdə norma daxi-
lində tərəddüd edib. Suyun oksigen rejimi isə bütün məntəqələrdə sanitar nor-
ma daxilində dəyişib.
xəzər dənizinin hüquqi statusu müzakirə edilib
Oktyabrın 23-24-də Tehranda Xəzəryanı
dövlətlərin xarici işlər nazirlərinin müa-
vinləri səviyyəsində Xəzər dənizinin hüquqi
statusu haqqında Konvensiyanın işlənib
hazırlanması üzrə xüsusi işçi qrupun 47-ci
iclası keçirilib.
İki gün davam edən iclasda Azərbaycan,
İran, Qazaxıstan, Türkmənistan və Rusiyanın
nümayəndələri Konvensiyanın bir sıra müd-
dəalarını müzakirə ediblər. Dənizin dibinin və
təkinin bölgüsü, gəmiçilik, o cümlədən hərbi
gəmilərin dənizdə üzməsi, su bioloji resurs-
larının mühafizəsi və səmərəli istifadəsi kimi
məsələlər əsas müzakirə mövzusu olub.
İranın xarici işlər naziri Məhəmməd Cavad
Zərif Xəzərin hüquqi statusu ilə bağlı müza-
kirələrin qarşılıqlı anlaşma şəraitində keçdiyini qeyd edib. O, tərəflərin müza-
kirələr zamanı konstruktiv mövqe nümayiş etdirdiklərini, bunun da problemin
ədalətli şəkildə həll olunmasına imkan yaratdığını söyləyib.
Azərbaycanın xarici işlər nazirinin müavini Xələf Xələfov çıxışında bil-
dirib ki, Xəzər dənizinin hüquqi statusunun müəyyən olunması istiqamətində
aparılan danışıqlar konstruktiv xarakter daşıyır. Dövlət başçılarının Zirvə top-
lantıları çərçivəsində əldə olunmuş razılaşmalar, qəbul edilmiş qərarlar Xəzər
dənizinin hüquqi statusu haqqında Konvensiyanın əsas prinsiplərinin razılaş-
dırılması prosesinə öz töhfəsini verib və ümumilikdə Konvensiya layihəsi üzrə
işin sürətləndirilməsini təşviq edir.
Xəzəryanı ölkələrin nümayəndələri danışıqların yekununu müsbət qiymət-
ləndirərək İran hökumətinə bu görüşü yüksək səviyyədə təşkil etdiyinə görə
təşəkkürlərini bildirdilər.
Xəzər dənizinin hüquqi statusu haqqında Konvensiyanın işlənib hazırlan-
ması üzrə xüsusi işçi qrupun növbəti iclası Aşqabad şəhərində keçiriləcək.
Oktyabrın 25-27-də Riqada Böyük Britani-
yanın “Confidence Capital” şirkətinin təşkilat-
çılığı ilə neft-qaz ticarəti və nəqli üzrə VI Baltik
konfransı keçirilib.
Konfransda aparıcı neft-qaz və nəqliyyat
şirkətləri və müəssisələrinin, dövlət strukturları-
nın nümayəndələri, Böyük Britaniya, Rusiya, Be-
larus, Qazaxıstan, Baltikyanı ölkələr, Polşa, Bel-
çika, İsveçrə və Avropanın bir sıra dövlətlərindən
ekspertlər iştirak ediblər.
Konfransda Avrasiya İqtisadi İttifaqının işti-
rakçı ölkələrinin ixrac rüsumlarının razılaşdırıl-
ması, dəniz daşımalarına tələbatın dinamikası,
tərsanələrin sifariş portfelləri, təbii maye qazın
uzunmüddətli və nağd bazarları, Şərqi Baltik
ölkələrinin ticarət axınının – maye karbohid-
rogenlərin dünya ticarət axınının bir hissəsi kimi
nəzərdən keçirilməsi, qiymətqoymanın xüsu-
siyyətləri və Rusiya ixrac neftinin Baltikyanı
ölkələrdə bölüşdürülməsi məsələləri müzakirə
olunub.
Konfransın dünya neft-qaz bazarına həsr
edilmiş birinci sessiyasında neft bazarları üzrə
“S&P Global Platts”ın aparıcı redaktoru Nik
Kolman dünyada neftin qiymətinə dair məruzə
ilə çıxış edib. Bildirib ki, geosiyasi vəziyyətin də-
yişməsi ilə əlaqədar Avropaya ixracın həcmi artıb
və avqust ayında yeni rekord səviyyəyə – gündə
2000 barrelə çatıb. Rusiyanın neft-qaz şirkətləri
ilə rəqabət aparan İran (gündə 3,7 milyon barrel)
beynəlxalq bazara, eləcə də Avropa bazarına qa-
yıdıb. Polşanın “Lotos” şirkəti tədricən İran nef-
tinə keçir.
“World Economic Forum”un neft və qaz
departamentinin rəhbəri Maçey Kolaskovski
dünyada neftə tələbatın perspektivləri və bunun
regiona təsiri barədə məruzəsində regionda neft
hasilatına təsir göstərən iki əsas amili qeyd edib.
Bu amillərdən birincisi 2020-ci ildən atmosferə
karbon qazı atılmasının azaldılması üzrə tənzim-
ləyici tədbirləri nəzərdə turan BMT–nin iqlim də-
yişikliyi haqqında Çərçivə Konvensiyasının Paris
Sazişinin imzalanması, ikincisi isə elektromobil-
lərin meydana çıxması və kütləvi yayılmağa baş-
lamasıdır.
M.Kolaskovski qeyd edib ki, neft sənayesin-
dən ehtiyatların balansa qoyulmasına və hasilatın
yüksəlməsinə əsaslanmayan qiymət təklifləri ha-
zırlamaq tələb olunur.
“Şərq-Qərb” İnstitutunun (Belçika) ener-
ji təhlükəsizliyi üzrə böyük elmi işçisi Danila
Boçkarev AZƏRTAC-a müsahibəsində Azər-
baycandan enerji daşıyıcıları (xüsusilə təbii qa-
zın) təchizatının Avropanın enerji daşıyıcılarının
şaxələndirilməsi siyasəti üçün həlledici rolunu
vurğulayıb. “Əslində Bakı “Cənub” qaz dəhlizi-
nin – Aİ enerji siyasətinin mərkəzidir. Brüsselin
bu mövqeyi bir sıra obyektiv amillərlə izah edilir:
- Qaz təchizatının mövcudluğu. Azərbaycan
nəhəng ehtiyat bazalarına malikdir, son illər ölkə-
də qaz istehsalı və ixracı artır.
- “Cənub” qaz dəhlizi üçün əsas mənbə olan
“Şahdəniz-2” yatağında işləyən beynəlxalq enerji
şirkətlərinə əlverişli biznes və investisiya mühiti
yaradılıb.
- Avropa şirkətləri, o cümlədən bp artıq Azər-
baycanda işləyir və əməkdaşlıqdan bütövlükdə
razıdır.
- Nəqliyyat infrastrukturu “Cənub” qaz dəh-
lizini formalaşdıraraq sürətlə inkişaf edir ki, bu
da artıq 2020-ci ildə Azərbaycan qazının Avropa
bazarına göndərilməsinə imkan yaradacaq. Bu
infrastruktur gələcəkdə Azərbaycandan “Şahdə-
niz-2” layihəsinə aid olmayan əlavə qaz göndə-
rilməsi məqsədilə inkişaf etdirilə bilər”.
Bütün bu faktlar Brüsselin Avropaya enerji
ehtiyatlarının əsas təchizatçılarından biri qismin-
də Azərbaycana tərəfdaş marağını izah edir.
“Confidence Capital” şirkətinin direktoru
Andrey Rudenko da Avropanın enerji təhlükəsiz-
liyində Azərbaycanın mühüm rolunu vurğulayıb.
Qeyd edib ki, Azərbaycanın ixrac etdiyi neft növ-
lərindən biri olan “Azeri Light” markası bir çox
kotirovkalarda qiymət formalaşdıran səbətlərə
daxildir, aparıcı analitiklər tərəfindən nəzərə alı-
nır və Aralıq dənizində emal üçün əsas növlərdən
biridir.
“Confidence Capital” şirkətinin direktoru
deyib ki, hər zaman dövlətin mənafeyi naminə
müstəqil siyasət yürüdən Azərbaycan Avropaya
neft və qazın mühüm ixracatçılarından biri olaraq
qalır.
Neft-qaz ticarəti və nəqli üzrə VI Baltik kon-
fransı öz işini “Avropa qaz bazarı; bunker üçün
yanacaq bazarı”, “Dəniz daşınması, neftdaşıyan
və qazdaşıyan tankerlər bazarı” adlı sessiyalarla
davam etdirib.
Nigar Cəfərli
Rusiya öz təbii qazını zəruri zəmanət təmin
olunacağı təqdirdə “Türk axını” qaz boru
kəməri (Turkish Stream) ilə Avropaya çatdırma-
ğa hazırdır.
“ria.ru” saytı xəbər verir ki, bu fikri Rusiya-
nın xarici işlər naziri Serqey Lavrov səsləndirib.
Türkiyə və Rusiya arasında layihə üzrə hö-
kumətlərarası sazişin imzalandığını xatırladan
S.Lavrov müqavilə çərçivəsində inşa ediləcək bir
boru kəmərinin Yunanıstandan keçməklə Avropa-
ya çatdırılmasının planlaşdırıldığını bildirib.
“Cənub axını” layihəsinin müvəffəqiyyətsiz
olduğunu xatırladan nazir deyib: “Buna görə də
Avropadan təkcə kağız üzərində, yəni rəsmi zə-
manətlərin alınacağı təqdirdə “Türk axını” layihə-
si üzrə bir boru kəmərinin Avropaya çatdırılması
real ola bilər”.
Rusiyanın enerji nəhəngi “Gazprom”un idarə
heyətinin sədri Aleksey Miller isə oktyabrın 24-də
Rusiya Prezidenti Vladimir Putin ilə görüşündən
sonra deyib: “Son proseslər çərçivəsində “Türk
axını” üzrə planlaşdırılan iki boru kəmərinin ti-
kintisi işlərinin 2019-cu ilin sonunda tamamlan-
ması nəzərdə tutulur”.
Xatırladaq ki, İstanbulda keçirilən XXIII
Dünya Enerji Konqresi çərçivəsində oktyabrın
10-da Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan
ilə Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin görüşündə
“Türk axını” qaz boru kəməri layihəsi üzrə hö-
kumətlərarası saziş imzalanıb. Sazişi Türkiyənin
enerji və təbii sərvətlər naziri Berat Albayrak və
Rusiyanın energetika naziri Aleksandr Novak im-
zalayıb. “Türk axını” ilə Rusiya qazının Türkiyə-
dən keçməklə Avropaya çatdırılması nəzərdə tu-
tulur. Kəmərlə ümumilikdə 31,5 milyard kubmetr
qazın Avropanın, qalan hissəsinin isə Türkiyənin
daxili tələbatının ödənilməsi üçün istifadə edil-
məsi planlaşdırılır. Layihə üzrə iki boru kəməri-
nin tikilməsi nəzərdə tutulur.
neft-qaz ticarəti və nəqli üzrə vı Baltik konfransı
“türk axını” layihəsi üçün avropa ittifaqından zəManət gözləyir
transxəzər Beynəlxalq nəqliyyat
MarŞrutu ilə 5 test qatarı göndəriləcək
Oktyabrın 11-də “Azərbaycan Xəzər Dəniz
Gəmiçiliyi” Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin
sədri Rauf Vəliyev BP şirkətinin logistika və
infrastruktur məsələləri üzrə vitse-prezidenti
Con Milnlə görüşüb.
Sədr Rauf Vəliyev müstəqilliyinin 25 illiyini
qeyd etməyə hazırlaşan cavan respublikamız-
da son illər həyata keçirilən nəhəng nəqliyyat
layihələri, dövlət başçısı cənab İlham Əliyevin
Gəmiçiliyin inkişafına, donanmalarının ən müa-
sir gəmilərlə zənginləşməsinə göstərdiyi daimi
diqqət və qayğısını vurğulayıb, regionda ən bö-
yük Bakı Gəmiqayırma Zavodunda Gəmiçiliyin
sifarişi ilə inşa olunan və tikintisi planlaşdırılan
gəmilər barədə qonağa ətraflı məlumat verib.
Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyində apa-
rılan köklü islahatlar, Gəmiçiliyin beynəlxalq
şirkətə çevrilməsi, Xəzərdə aparıcı mövqeyinin
qorunub saxlanılması və Xəzərdənkənar fəaliy-
yətinin genişləndirilməsi üçün görülən əməli iş-
lər və əldə olunan nailiyyətlər də qeyd olunub.
Görüş zamanı dünyanın ən böyük qaz ya-
tağı işlənmə layihələrindən biri olan “Şahdəniz
Mərhələ 2”-də Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmi-
çiliyinin əhəmiyyətli rolu vurğulanıb, gəmiləri-
nin neft-qaz layihələrinin təminatına həmişə ha-
zır olmaları, dənizçilərin peşəkarlığı ilə yanaşı,
Xəzərdə əvvəlki layihələrin gerçəkləşdirilməsin-
də, o cümlədən BP ilə əməkdaşlıq çərçivəsində
həyata keçirilən əməliyyatlarda qazandıqları
zəngin təcrübə diqqətə çatdırılıb.
Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi ilə
əməkdaşlığın hazırkı səviyyəsindən məmnun-
luğunu ifadə edən BP şirkətinin vitse-prezidenti
Con Miln birgə layihələrin davam etdiriləcəyini
bildirib.
Görüşdə həmçinin əməkdaşlığın perspektiv-
ləri ətrafında da fikir mübadiləsi aparılıb.
“DƏNİZ”
azərBaycan xəzər dəniz gəMiçiliyinin rəhBəri
Bp-nin vitse-prezidenti ilə görüŞüB
azərbaycan prezidentinin sərəncamı
tranzit yükdaşımanı stimullaşdıracaq
Prezident İlham Əliyev “Azərbay-
can Respublikasının Vergi Məcəlləsində
dəyişiklik edilməsi haqqında” Azərbaycan
Respublikasının 2016-cı il 30 sentyabr
tarixli 318-VQD nömrəli Qanununun
tətbiqi barədə Sərəncam imzalayıb.
İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommu-
nikasiya Mərkəzi Sərəncamı şərh edib.
Sənəddə qeyd olunur ki, ölkə iqtisadiyyatının bütün sferaları üzrə həyata
keçirilən islahatların səmərəliliyinin, biznes mühitinin həm yerli, həm də xari-
ci sahibkarlar üçün əlverişliliyinin təmin edilməsi məqsədilə vergi sistemində
də dövrün tələbinə uyğun bir sıra zəruri dəyişikliklər həyata keçirilib.
Qanunda nəzərdə tutulan dəyişikliklərin həyata keçirilməsi ölkədə biznes
mühitinin əlverişliliyi, optimal vergi dərəcələrinin tətbiqi, tranzit yük daşınma
sahəsində bəzi yeniliklər baxımından da faydalı olacaq. Dəyişiklik həm avto-
mobil, həm də gəmi ilə tranzit yükdaşımalarının, həmçinin sahibkarlar üçün
gəlirlərin atması deməkdir.
Qanunda nəzərdə tutulan dəyişikliklərin həyata keçirilməsini sürətləndir-
mək və effektivliyi təmin etmək üçün Prezident Nazirlər Kabinetinə 3 ay vaxt
verib. Bu müddət ərzində Nazirlər Kabineti aktların yeni vergi Qanununa uy-
ğunlaşdırılması barədə təkliflərini dövlət başçısına təqdim etməli, Nazirlər Ka-
binetinin normativ hüquqi aktlarının bu Qanuna uyğunlaşdırılması barədə Pre-
zidentə məlumat verməlidir. Mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarının normativ
hüquqi aktlarının bu Qanuna uyğunlaşdırılmasının beş ay müddətində həyata
keçirilməsinə də Nazirlər Kabineti nəzarət etməli və ölkə Prezidentinə məlu-
mat verməlidir. Bu normativ aktların Qanuna uyğunlaşdırılmasını isə Ədliyyə
Nazirliyi həyata keçirəcək.