47
Ssintilyasiya detektorlarının vəzifəsi? A)sonrakı effektləri qeyd etmək üçün istifadə
olunur B)ionlaşdırıcı şüalanmanın bəzi maddələrə (sink, sulfat, natrium-yodid,
antrassı, naftalin və s.) təsiri zamanı enerji udaraq həyacanlanmış hala keçən atom və
molekullar özlərindən işıq fotonları (ssiptilyasiya parşlitları) buraxaraq normal
vəziyyətə qayıdır. C)şüalanmanın təsiri ila mühitdə baş verən ionlaşma zamanı atom
və molekulların ionlaşma enerjilərinin elektrik enerjisinə çevrilməsi prinsipi
D)şüalanmanın təsiri ilə maddədə, baş verən ionlaşma və lüminilensiya hadisələri
E)maddədə baş verən fotokimyəvi reaksiyalar, maddənin kimyəvi və fiziki
xassələrinin dəyişməsi
48
Alfa və neytronları qeyd etmək üçün adətən hansı sayğaclardan istifadə edirlər? A)adi
sayğaclardan B)proporsional sayğaclardan C)Qeyqerov sayğaclarından
D)fotogücləndiricilərdən E)Ssintilyasiya metodundan
49
Betta və qamma kvantları qeyd etməkdən ötrü hansı sayğaclardan istifadə edirlər?
A)adi sayğaclardan B)proporsional sayğaclardan C)Qeyqerov sayğaclarından
D)fotogücləndiricilərdən E)Ssintilyasiya metodundan
50
Torpaqəmələgətirən süxurların humus layında hansı elementin toplanmasına təsirini
belə bir sıra ilə düzmək olar: əhəngdaşı < kristallik şist < qumsal < mərmər < gilli şist .
A)Uranın B)Toriumun C)radiumun D)nüvənin E)radionuklidlərin
51
Kənd təsərrüfatı radioekologiyası haqqında deyilənlərdən hansı doğrudur?
A)aqroekologiyanın bölməsidir B)radionuklidlərin miqrasiyasını öyrənir C)
ionlaşmış şüaların bitkiyə təsirini öyrənir D)ionlaşmış şüaların bütövlükdə
aqrosistemə təsirini öyrənir E) hamısı
52
Radionuklidlər neçə qrupa bölünür? A)təbbi və süni radionuklidlər B)ağır və
yüngül radionuklidlər C)atom və uran D)biogen və təbbi radionuklidlər E) süni və
texnogen mənşəli radionuklidlər
53
Uran və plutoniumun parçalanması, çevrilmiş aktiv nuklidlər və transuran
radionuklidlər daxildir: A)təbii radionuklidlərə B)süni radionuklidlərə C)ağır
radionuklidlərə D)biogen radionuklidlərə E)ionlaşmış şüalara
54
Kənd təsərrüfatı istehsal sferinin monitorinqi nədir? A)aqroekologiyanın bölməsidir
B)kiçik dozalarda şüalanmanın təsiridir C)insanın kənd təsərrüfatı fəaliyyəti obyekti
və məhsulları olan təbiətin komponentlərinin və biota elementlərinin radiokativ
çirklənməsi üzrə fasiləsiz müşahidə və proqnozu sistemidir D)enerjinin şüalar
vasitəsilə köçürülməsi prosesidir E)Şüalanmaların bir qismini yaradan təbii mənşəli
ionlaşdırıcı şüalanma mənbələridir
55
Ətraf mühit üçün texnogen radionuklidlərin ən ciddi mənbəyi hansılardır? A) atom
və uran B) torium C) radium D) atom sənayesində və nüvə energetikasında baş
verən qəzalar E) daxili şüalanma
56
Burada insanın texnogen fəaliyyəti nəticəsində onu əhatə edən ətraf mühitə atılan süni
radionuklidlərin lokallaşması baş verir: A)atom sənyaesində B)kənd təsərüfatı
mühitində C)çəmən-otlaq sahələrində D)atmosferdə E)biosferin torpaq
təbəqəsində
57
Kənd təsərrüfatı bitkilərinin çoxlu sayda radionuklidlərdən yarımtəmizlənmə dövrü nə
qədərdir? A)10-15 sutka B)2-4 sutka C)7-10 sutka D)20-25 sutka E) 7-17 sutka
58
Küləyin və ya yağışın təsiri ilə torpaq səthindən radioaktiv hissəciklər və ya çirklənmiş
torpağın özü bitkiyə daxil olur. Bu hal necə adlanır? A)bitkinin havadan çirklənməsi
B)yarımtəmizlənmə dövrü C)yağışla yuyulma D)bitkinin təkrar radioaktiv
çirklənməsi E)aerozolların cazibə qüvvəsi ilə kənarlaşması
59
Bitkidə torpaqdan radionuklidlərin toplanması hansı kompleks faktorlardan asılıdır?
A)radionuklidlərin fiziki-kimyəvi xassələrindən B) torpağın fiziki-kimyəvi
xassələrindən C) bitkinin bioloji xüsusiyyətlərindən D)bitkinin aqrotexnikasından E)
hamısından
60
Aqrosferdə radionuklidlərin miqrasiyasının ayrı-ayrı bloklarından və kənd təsərrüfatı
zənciri üzrə onların hərəkətinin spesifik xüsusiyyətlərindən asılı olaraq neçə növ
model ayırmaq olar? A)4 B)6 C)8 D)2 E)5
61
Bu və ya digər regionun torpaq-bitki örtüyünün özünəməxsus biogeokimyəvi şəraiti
bəzi hallarda orada bitişik ərazilərə nisbətən kənd təsərrüfatı zənciri üzrə
radionuklidlərin daha intensiv miqrasiyasını təmin edir. Belə regionlar necə adlanır?
A)biogeokimyəvi anomaliya regionu B)çiçəklənmə modeli C)torpaq-bitki
sistemində radionuklidlərin miqrasiyası modeli D)aqrosferdə
radionuklidlərin miqrasiyası modeli E)atom radiasiyası
62
Aşağıda göstərilən radionuklidlərin miqrasiyası modellərindən hansı yanlışdır?
A)torpaqda radionuklidlərin miqrasiyası modeli B)radionuklidlərin fiziki-kimyəvi
xassələri C)torpaq-bitki sistemində radionuklidlərin miqrasiyası modeli D)qida
zəncirləri üzrə radionuklidlərin miqrasiyası modeli E)aqrosferdə radionuklidlərin
miqrasiyası modeli
63
Biogeokimyəvi anomaliya regionuna hansı ölkələri misal göstərmək olar? A)Türkiyə
B)Azərbaycan C)Ukrayna D)Rusiya E)İran
64
Aşağıdakılardan hansı yanlışdır? A)Radioloji mühit vəziyyətində olan əksəriyyət
bitkilər eyni zamanda xarici və daxili şüalanmaya məruz qalır. B)Şüalanma ilə
təmasda olan bitkilərdə bioloji proseslər bölünən və xüsusi hüceyrələrdə gedən bir sıra
reaksiyalarla bağlıdır. C)İonlaşan şüalanmanın təsirinə qarşı bitkilərin cavab
reaksiyası şüalanmanın dozasından asılıdır. D)Kiçik xromosomlu bitkilər iri
xromosomlu bitkilərə nisbətən şüalanmaya daha həssasdır. E)Bitki
radiorezistentliyinin belə asılılığı bütün bitki aləmi üçün universal sayılmır.
65
Radiobiologiyada udulmuş şüaların dozası nə ilə ölçülür? A) rentgenlə B) mevlə C)
qramla D) berlə E) qreya ilə
66
Ekspozisiya dozası nə ilə ölçülür? A)rentgenlə B) mevlə C) qramla D) berlə E) qreya
ilə
67
Radiostimulyasiya nədir? A)kiçik dozalarda şüalanmanın təsiridir B)ionlaşdırıcı
şüalanmanın nisbətən aşağı doza arasında təsiri zamanı bitkinin böyümə və inkişafının
sürətlənməsi prosesi C)insanın kənd təsərrüfatı fəaliyyəti obyekti və məhsulları olan
təbiətin komponentlərinin və biota elementlərinin radiokativ çirklənməsi üzrə fasiləsiz
müşahidə və proqnozu sistemidir D)enerjinin şüalar vasitəsilə köçürülməsi prosesidir
E)Şüalanmaların bir qismini yaradan təbii mənşəli ionlaşdırıcı şüalanma mənbələridir
68
Əksəriyyət kənd təsərrüfatı bitkilərində məhv olmağa səbəb olan şüalanma dozası
neçə faiz olduqda məhsuldarlığın tamamilə itməsinə səbəb olur? A) 10-20% B) 30-
40% C) 50-70% D) 80-90% E) 60-80%
69
Ətraf mühitin müxtəlif kopmonentlərində yayılan radionuklidlər nə mənbəyidir?
A)bitkinin xarici şüalanması mənbəyi B)bitkinin daxili şüalanması mənbəyi
C)ionlaşan şüalanma mənbəyi D)heyvanların xarici şüalanması mənbəyi
E)heyvanların daxili şüalanması mənbəyi
70
Heyvan orqanizmində daxili şüalanma mənbələrindən biri yanlışdır: A) Yem və su ilə
B) hava ilə C) dəri örtüyü vasitəsilə D) perkussiya yolu ilə E)ətraf mühitin müxtəlif
kopmonentləri vasitəsilə
71
Yarımletal doza nədir? A)şüalanmadan sonra 30 gün ərzində bütün heyvanların
100% tələf olmasına səbəb olan doza B)daxili şüalanma dozası C)dərinin səthinə
təsir göstərən şüa dozası D)heyvanların ümümi şüalanma dozası E)şüalanmadan
sonra 30 gün ərzində heyvanların 50%-nin ölümünə səbəb olan minimal doza
72
Şüalanmadan sonra 30 gün ərzində heyvanların 100% tələf olmasına səbəb olan doza
hansıdır? A)yarımletal doza B)minimal doza C)dərinin səthinə təsir göstərən şüa
dozası D)letal doza E)heyvanların ümümi şüalanma dozası
73
Şüa xəstəliyi nədir? A)heyvan orqanizmində daxili şüalanma mənbəyi B)heyvan
orqanizmində xarici şüalanma mənbəyi C)nisbətən yüksək uducu dozalarda
heyvanlarda baş verən xəstəlik D)ionlaşmanın bioloji təsiri E)bitkilərdə şüalanma
təsiri
74
Şüa xəstəliyinin formaları arasında verilənlərdən biri yanlışdır:
A)yüngül B)çox yüngül C)orta D)ağır E)çox ağır
75
İnsanın kənd təsərrüfatı fəaliyyəti obyekti və məhsulları olan təbiətin
komponentlərinin və biota elementlərinin radioaktiv çirklənməsi üzrə fasiləsiz
müşahidə və proqnozu sistemidir: A)istehsal sferinin monitorinqi B) radioaktiv
çirklənmə C)Şüa xəstəliyi D)radiostimulyasiya E)anomaliya regionu
76
İnsanın radiasiya təhlükəsizliyini təmin etmək üçün nə işlənib hazırlanmışdır?
A)istehsal sferinin monitorinqi B)kompleks aktiv mühafizə metodları
C)aqroistehsalat kompleksi D)radiostimulyasiya E)anomaliya regionu
77
İnsanın radiasiya təhlükəsizliyini təmin etmək üçün kompleks aktiv mühafizə
metodlarına aid deyil? A)əhalinin köçürülməsi B)çirklənmiş rayonda əhalinin
yerləşməsinin nizamlanması C)insanların kənd təsərrüfatını inkişaf etdirmələrinə
yardım etmək D)çirklənmiş məhsullardan istifadənin qadağan olunması
E)mühafizə qurğularından istifadə
78
Kənd təsərrüfatı sahələrinin radioaktiv çirklənməsinin miqyası və xarakteristikasının
ən operativ və effektli metodu sayılır? A)istehsal sferinin monitorinqi B)əhalinin
köçürülməsi C)mühafizə qurğularından istifadə D)qamma çəkilişi E)betta çəkilişi
79
1957-ci ildə Uidskeyledə reaktorda yanğın və Çernobil AES-dəki qəza nəyə səbəb
oldu ? A)əhalinin köçürülməsinə B)mühafizə qurğularından istifadəyə C)qamma
çəkilişinə D)kompleks aktiv mühafizə metodlarının işlənib hazırlanmasına
E)aqrosənaye kompleksində ciddi problemlərə
80
Radiasiya qəzasının ilkin fazası nə sayılır? A)"yod təhlükəli" dövr B)uzaq faza
C)radiostimulyasiya D)anomaliya regionu E)yarımletal doza
81
Radiasiya qəzasının "aralıq" faza adlanan və tullantıdan sonra 2-4 ili əhatə edən fazası
hansıdır? A)birinci B)ikinci C)uzaq D)üçüncü E)son
82
Radiasiya qəzasının uzaq fazası üçün səciyyəvi olan cəhətlər hansılardır?
1. qəza çirklənməsindən 4-5 il keçdikdən sonra başlaması
2. şüalanma dozasının gücünü ağaşı düşməsi 3.
radiokativ çirklənmənin uzunömürlü radionuklidlərlə təyin edilməsi
4. aqrosferdə radioloji vəziyyətin sabitləşməyə başlaması
A)1,2 B)2,3 C)1,4 D)1,3 E)1,2,,3
83
Aqrosənaye kompleksində əks tədbirin effektliyi hansı göstəricilərlə qiymətləndilir?
1. radioloji göstəricilərlə 2.
radioloji meyarlarla 3.
iqtisadi göstəricilərlə
A)1 B)2 C)3 D)1,2,3 E)2,3
84
Aqroistehsalat kompleksində radioaktiv maddələrlə çirklənmiş ərazilərdə mühafizə
tədbirlərini neçə qrupa ayırmaq olar? A)3 B)4 C)2 D)5 E)heçbiri
85
Aqroistehsalat kompleksində radioaktiv maddələrlə çirklənmiş ərazilərdə ənənəvi
mühafizə tədbirləri sırasında göstərilənlərdən biri yanlışdır: A)kənd təsərrüfatı
məhsullarında radionuklidlərin konsentrasiyasını aşağı salmaq B)torpağın
münbitliyini artırmaq C)bitkiçilik məhsullarının keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq
D)insanın şüalanma dozasını azaltmaq E)heyvandarlığın məhsuldarlığını artırmaq
86
Əkinçilikdə çirklənmiş torpaqlarda adi mühafizə tədbiri hansıdır? A)əhalinin
köçürülməsi B)torpağın becərilməsi C)bitkiçilik məhsullarının keyfiyyətini
yaxşılaşdırmaq D)radioloji meyar E)xüsusi mühafizə tədbirləri
87
Radionuklidlərin konsentrasiyasını azaltmaq üçün mineral və üzvi gübrələrin
verilməsi, turş torpaqların əhənglənməsi mühüm üsul sayılır: A)əkinçilikdə
B)bitkiçilikdə C)aqrokimyada D)heyvandarlıqda E)baytarlıqda
88
Bitkiçilikdə radionuklidlərin konsentrasiyasını azaltmaq üçün mühüm üsul:
A)minimum radionuklid toplayan bitki növ və sortlarının seçilməsi B))torpağın
becərilməsi C)bitkiçilik məhsullarının keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq D)radioloji
meyar E)xüsusi mühafizə tədbirləri
89
Baytarlıq təbabətində çirklənmiş ərazidə heyvanlarda şüa xəstəliyinin qarşısını almaq
üçün hansı tədbirlərdən istifadə olunur? A)daxili şüalanma dozasını aşağı salmaq
B)radionuklidlərin heyvan orqanizminə daxil olmasını məhdudlaşdırmaq C)xarici
şüalanma dozasını azaltmaq D) heç biri E) hamısı
90
Zonal əkinçilik sistemi nədir? A)intensiv əkinçilikdə torpaqdan istifadə qaydalarının
yerli təbii və iqtisadi şərait nəzərə alınmaqla müəyyən olunması B)minimum
radionuklid toplayan bitki növ və sortlarının seçilməsi C)radionuklidlərin
konsentrasiyasını azaltmaq üçün mineral və üzvi gübrələrin verilməsi D)heç biri
E)hamısı
91
Əkinçilik sisteminin tarixi baxımdan hansı növləri var? Biri yanlışdır: A)primitiv
B)keçmiş C)ekstensiv D)keçid E)İntensiv
92
Primitiv əkinçilik hansı cəmiyyət üçün səciyyəvi olmuşdur? A)feodalizm B)quldarlıq
C)ibtidai icma cəmiyyəti D)kapitalizm E)sosializm
93
Bu əkinçilik sistemində torpaq sahəsi sabit saxlanılır, onu vaxtaşırı bir-birini əvəz
edən tarla və meşə bitkiləri sahələrinə bölürdülər: A)kəsmə-yandırma əkinçilik
B)barbar əkinçilik C)xamaqoyma əkinçilik D)meşə-tarlalı əkinçilik E)herikli əkinçilik
94
Ekstensiv əkinçilik sistemləri hansı sistemin ortaya çıxması ilə yaranmışdır? A)kəsmə-
yandırma əkinçilik B)barbar əkinçilik C)xamaqoyma əkinçilik D)meşə-tarlalı
əkinçilik E)herikli əkinçilik
95
Herikli əkinçilik sistemləri hansı ölkədə çoxtarlalı-kövşənli əkinçilik sistemlərinə
təkamül etmişdir? A)Sibir B)Şimali Qazaxıstan C) Türkiyə D)Almanya
E)Azərbaycan
96
Keçid əkinçilik sistemindən ən geniş yayılanı: A)kəsmə-yandırma əkinçilik B)barbar
əkinçilik C)taxıllı əkinçilik D)meşə-tarlalı əkinçilik E)herikli əkinçilik
97
XX əsrin I yarısında akademik V.R.Vilyams tərəfindən elmi cəhətdən əsaslandırılmış
yeni sistem hansıdır? A)sideral əkinçilik B)ot-tarlalı əkinçilik C)taxıllı əkinçilik
D)meşə-tarlalı əkinçilik E)herikli əkinçilik
98
Ekoloji əkinçiliyin birinci qanununda deyilir: A)hər bir kənd təsərrüfatı bitkisinin
onun ekoloji tələbinə uyğun olan sahədə berəcilməsi vacibdir B)torpaq, bitki və ətraf
mühitə antropogen təsir aqroekosistemin istehsal imkanlarını aşağı salan, onun
sabitliyini və funksional fəaliyyətini pozan həddi aşmamalıdır C)aqroekosistemlərin
məhsuldarlığı yalnız onu təşkil edən komponentlərin sinxron təkmilləşdirilməsi
nəticəsində əldə oluna bilər D)radionuklidlərin heyvan orqanizminə daxil olmasını
məhdudlaşdırmaq E)intensiv əkinçilikdə torpaqdan istifadə qaydalarının yerli təbii və
iqtisadi şərait nəzərə alınmaqla müəyyən olunması
99
Ekoloji əkinçiliyin ikinci qanununda deyilir: A)hər bir kənd təsərrüfatı bitkisinin
onun ekoloji tələbinə uyğun olan sahədə berəcilməsi vacibdir B)torpaq, bitki və ətraf
mühitə antropogen təsir aqroekosistemin istehsal imkanlarını aşağı salan, onun
sabitliyini və funksional fəaliyyətini pozan həddi aşmamalıdır C)aqroekosistemlərin
məhsuldarlığı yalnız onu təşkil edən komponentlərin sinxron təkmilləşdirilməsi
nəticəsində əldə oluna bilər D)radionuklidlərin heyvan orqanizminə daxil olmasını
məhdudlaşdırmaq E)intensiv əkinçilikdə torpaqdan istifadə qaydalarının yerli təbii və
iqtisadi şərait nəzərə alınmaqla müəyyən olunması
100
Ekoloji əkinçiliyin üçüncü qanununda deyilir: A)hər bir kənd təsərrüfatı bitkisinin
onun ekoloji tələbinə uyğun olan sahədə berəcilməsi vacibdir B)torpaq, bitki və ətraf
mühitə antropogen təsir aqroekosistemin istehsal imkanlarını aşağı salan, onun
sabitliyini və funksional fəaliyyətini pozan həddi aşmamalıdır C)aqroekosistemlərin
məhsuldarlığı yalnız onu təşkil edən komponentlərin sinxron təkmilləşdirilməsi
nəticəsində əldə oluna bilər D)radionuklidlərin heyvan orqanizminə daxil olmasını
məhdudlaşdırmaq E)intensiv əkinçilikdə torpaqdan istifadə qaydalarının yerli təbii və
iqtisadi şərait nəzərə alınmaqla müəyyən olunması
Dostları ilə paylaş: |