Radyo telev zyon s nema anab L m dali lat n amer ka

 
 
7 
sinemanın  ilgi  alanında  kalmalarını  sağlamışlardır.  Latin  Amerika  sinemasının 
tematik kaynakları kırsal alanlarda ve gecekondularda yoğunlaşmaktadır. 
 
Latin  Amerika  sineması  1960’lı  yıllarda  uluslararası  alanda  yaşanan  bu 
gelişmelerden  etkilenmiştir.  Sinema  politik  duruşun  temsil  edilebileceği  en  önemli 
mecralardan  birisi  konumuna  gelmiştir.  Bu  politik  duruş,  çeşitli  ülkelerde  farklı 
biçimlerle  ve  isimlerle  sinema  hareketleri  oluşturmuştur.  1960’lı  yılların  sinema 
hareketlerinde  öncelik  politika  ve  ideolojidir.  Bu  sinema  hareketleri  politik 
duruşlarına  ve  maddi  olanaklarına  uygun  sinema  biçimleri  oluşturmaya  çalışmıştır. 
Bu  hareketler  günümüzde  “üçüncü  sinema”  başlığı  altında  incelenmektedir.  Latin 
Amerika’daki  “üçüncü  sinema”  hareketleri  teorik  olarak,  Üçüncü  Dünya 
teorilerinden  ve  ”bağımlılık  okulunun”  fikirlerinden  etkilenmiştir.  Her  biri  ayrı 
ülkelerde  ortaya  çıkmış  olsalar  da  bütün  sinema  hareketleri  benzer  noktalardan 
hareket  etmektedir.  Geleneksel  sinema  kodlarına  ve  Hollywood  merkezli  ticari 
sinemaya  karşıtlıktan  yola  çıkan  sinema  hareketleri  ulusal  sinemalar  yaratma 
amacındadır. Bu amaçlarını bir süre sinema pratiğine de dönüştürebilmişler ve teorik 
olarak fikirlerini destekleyen manifestolar yazmışlardır. 
 
Brezilya’da  1960’larda  ortaya  çıkan  Cinema  Novo  (Yeni  Sinema)  akımı 
belgeciliğe  yakın  yalın  bir  dil  yaratmıştır.  Glauber  Rocha’nın  teorisyeni  ve  temel 
uygulayıcısı  olan  akım  uzun  yıllar  birçok  sinemacıyı  etkilemiştir.  Arjantin’de 
Fernando  Solanas  ve  Octavio  Getino’nun  önderliğinde  oluşan  “üçüncü  sinema” 
hareketi, militan sinema yanlısı bir akımdır. “Üçüncü sinema”nın teorisini yapmaya 
çalışan  Solanas  ve  Getino’ya  göre  “üçüncü  sinema”nın  kültürel  sömürgecilikten 

---

 
 
8 
kurtulması gerekmektedir. Sinema tüketim nesnesi olmaktan çıkıp, tarihselci, realist 
bir  yapıya  kavuşmalıdır.  Latin  Amerika  sinema  tarihini  etkileyen  hareketlerin 
arasında  Küba’da  devrimden  sonra  oluşan  Küba  sineması,  Şili’de  Allende  iktidarı 
döneminde  örnekleri  görülen  Şili  Yeni  Dalgası  ve  Bolivya’da  Jorge  Sanjines  ve 
Ukamau
  grubunun  çalışmaları  da  gösterilebilir.  Devlet  baskısıyla  sona  erdirilen 
sinema  hareketleri  sürgünde,  sürgün  sineması  biçiminde  var  olmayı  bir  süre  daha 
devam ettirmiştir. 
 
Latin  Amerika  sinemaları  1960’lardan  başlayarak  kendi  alternatif  sinemasal 
dillerini  oluşturarak  ana-akım  sinemanın  dışında  konumlanmaya  başlamışlardır. 
Cinema Novo
 ve “üçüncü sinema” gibi hareketlerin ifade ettiği alternatif, militan bir 
dil  oluşturulmuştur.  Bu  hareketler  ve  düşünce  biçimleri  Latin  Amerika’nın  o 
döneminde  içinden  geçmekte  olduğu  siyasal  ve  ekonomik  düzenden  bağımsız 
değildir. 1970’lerin ikinci yarısından itibaren Latin Amerika’nın ekonomik ve politik 
düzeni  değişmeye  başlamış  ve  bu  bölge  de  kendisini  yoğun  bir  şekilde 
küreselleşmenin  içinde  bulmuştur.  1970’lerin  ortalarından  itibaren  Latin  Amerika 
dünyanın  birçok  ülkesinde  olduğu  gibi  hızlı  bir  liberalleşme  dönemine  girdi.  Bu 
tarihten itibaren Amerikan ve Anglo-sakson değerleri Latin Amerika’da da egemen 
olmaya başladı, tüketim kültürü, serbestleşme, bireycilik gibi değerler, isminde yeni 
sıfatını barındıran sinema hareketlerinin de sonunun gelmesine neden oldu. 1990’lara 
kadar  Amerikan  sinemasının  egemenliği  hissedilirken,  90’ların  sonuna  doğru, 
ekonomik  krizlerin  ve  onların  doğurduğu  toplumsal  krizlerin  de  etkisiyle  Latin 
Amerika sineması yeniden atılıma geçti. 

---

 
 
9 
1990’ların  ikinci  yarısından  itibaren  Latin  Amerika  ülkelerinin  ekonomik 
krizler  yaşamaya  başlamasıyla  sanatta  ve  özellikle  sinemada  yeni  atılımlar  olmaya 
başlamıştır.  Bu  dönemde  sinema,  tematik  olarak  yeniden  toplumsal  koşullara 
odaklanırken,  sinematografik  olarak  yenilikçi,  deneyci  çalışmalar  görünmektedir. 
Henüz  ortak  bir  ad  etrafında  toplanmamış  olsa  da  “Yeni  Latin  Amerika  Sineması” 
diyebileceğimiz  bu  dönemle  1980  öncesi  sinema  arasında  birçok  benzerlikler  ve 
farklılıklar  bulunmaktadır.  Bu  “yeni  sinema”    küresel  düzenin  de  etkisiyle  dünya 
üzerinde dağıtım şansına kavuşmuş ve beğeni toplamıştır. Latin Amerika’daki “yeni 
sinema”nın 1960’larda başlayan sinema hareketleriyle bağlantısı ve her iki dönemin 
ekonomik ve siyasal benzerlik ve farklılıkları bulunmaktadır.  
 
Latin  Amerika  sineması  tarihi  boyunca  toplumsal  bir  sinema  olmuştur. 
1960’larda daha politik olan sinemanın toplumsal tavrı bugün de devam etmektedir. 
Her  iki  dönem  de  benzer  politik  koşullarda  oluşmuş  ve  ekonomik  sorunlar  içinde 
yaşam  mücadelesi  veren  topluma  kameralarını  çevirmiştir.  Bu  çalışmada  Latin 
Amerika  Sinemasının  toplumla  ilişkisi,  bu  benzerlikler  ve  farklılıklar  etrafında 
anlatılmaya çalışılacaktır. 
 
Latin  Amerika’da  gelişmiş  sinema  endüstrileri  Brezilya,  Arjantin  ve 
Meksika’dadır. Brezilya’da Portekizce konuşulduğundan filmler genellikle iç pazarla 
sınırlı  kalırken,  Arjantin  ve  Meksika  filmleri  bölgede  geniş  bir  dağıtım  şansı 
bulmaktadır. Küba ve Şili sinemaları da Latin Amerika sinema tarihi açısından önem 
arzetmektedir.  Latin  Amerika  sineması  nicelik  ve  nitelik  açısından  bu  beş  ülkede 
yoğunlaşmaktadır.  Bu  çalışma  genel  olarak  bu  beş  ülkenin  sinemaları  üzerinden 

---