RamiLƏ dadaşova



Yüklə 2,8 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə14/27
tarix06.05.2018
ölçüsü2,8 Kb.
#42954
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   27

ikimizin d
ə  xanımının  yəhudi  olmasıdır”  (47). 
Diplomatlar bir-birin
ə qarşı simpatiya hiss etdilər. B.Qali 
M.Doyanı  bütün  Ərəb-İsrail  münaqişəsinin nizama 
salınmasına çağırdı. O, izah etdi ki, “Misir coğrafi, tarixi 
baxımdan  ərəb  dünyasının  mərkəzidir.  İsraillilər  Yaxın 
Şərqin siyasi, iqtisadi, mədəni həyatı ilə birləşməyənədək 
İsrail ilə  əsl sülh mümkün deyil. 10 illərlə  bu regionda 
yaşayan  yəhudilər  münaqişənin  başlanmasında  öz 
s
əhvlərindən hələ də nəticə çıxarmırlar”. 
B.Qali bütün Ərəb Cəmiyyəti adından danışıqları 
aparırdı,  fələstinlilərin  maraqlarını  müdafiə  edirdi. 
Ə.Sadat həmişə  Misirin  İsrail  tərəfindən  işğal  edilən 
torpaqlarının  qaytarılmısını  ön  plana,  Fələstin 
probleminin h
əllini isə  müvəqqəti olaraq ikinci plana 
ç
əkirdi. Beləliklə, Fələstin məsələsində  İsrail  Misir 
prezidentinin  simasında  “gözlənilməz dəstək”  alırdı. 
B.Qali regionda qlobal sülh b
ağlanmasının zəruriliyi fikri 
üstünd
ə  dayanmışdı.    M.  Doyan  Misir  diplomatından 
soruşdu:”Danışıqları  rədd edən Fələstin, Suriya, 
İordaniyanın adından siz danışıqları necə aparacaqsınız?” 
B.Qali bel
ə  cavab verdi: “Misirin  əsas vəzifəsi  ərəbləri 
v
ə  israilliləri  danışıqlar  stolu  arxasında  oturmağın 
z
əruriliyinə inandırmaqdır”. M. Doyan dedi: “Siz həmişə 
ərəb birliyi barədə danışırsınız. Məgər varlı səudiyyəlilər 
v
ə  kasıb  fələstinlilər vahid istiqamətdə  gedə  bilərmi?” 
B.Qali bel
ə cavab verdi: “Bəli, israillilərin  kasıb və varlı 
ərəb ölkələri ifadələrini söyləməkdə haqqları var, ancaq 
onları vahid ərəb birliyinə məxsusluq birləşdirir” (47). 
Danışıqlar  uzun  müddət davam etdi. Onun 
iştirakçıları  Yerusəlimdə, Qahirədə, Lidsdə,  Vaşinqton-
54 
 


da, Kemp-Devidd
ə  görüşdülər.  M.Doyan bildirdi ki, 

İsrail  üçün  sülh  vacibdir,  ölkənin  ehtiyatları  zəifləmiş-
dir”. B.Qali öz növb
əsində  bildirdi ki, “biz iqtisadi və 
demoqrafik probleml
əri həll etmək istəyirik” (47).  
1981-
ci  il  oktyabrın  14-də  Ə.Sadat  müsəlman 
fanatikl
ər tərəfindən öldürüldü. Həmin gün B.Qali Aralıq 
d
ənizi sahilində, Makedoniyada dincəlirdi. O, çox məyus 
oldu v
ə  xatırladı:  “Sadat mənim  babamı  öldürən 
fanatikl
ərin  qurbanı  oldu”. Diplomat səhv edirdi.   Bu,  
bir  fanatikin  işi  deyildi,  bu,  genişmiqyaslı  sui-qəsd idi, 
Yaxın Şərqdə sülh danışıqlarını dayandırmaq üçün lazım 
idi. Sui-q
əsdçilərin  məhv edəcəkləri Misirin on lideri 
siyahısında B.Qalinin də adı var idi.  
B.B.Qali BMT-nin B
aş  katibi  seçiləndə  israillilər 
buna etiraz etdilər. O, BMT-də ilk misirli ərəb, qaradərili 
n
ümayəndə idi. Afrika yeganə region idi ki, bu regiondan 
B
aş  katib  vəzifəsinə  heç  kəs  seçilməmişdi.  Qitədən  5 
nəfər, əksəriyyəti Mərkəzi Afrikadan olan namizəd irəli 
sürüldü. Butros Butros Qali 1970-
ci illərdə Kemp-Devid 
danışıqlarından  sonra  ABŞ-ın  simpatiyasını  qazanmışdı 
(66). 
Buna görə də BMT-nin növbəti Baş katibi seçildi. 
Misirin əvvəlki xarici işlər naziri ərəblərə xəyanət hesab 
edərək,  Misir  və  İsrail  arasında  danışıqlarda  iştirak 
etməkdən imtina etmişdi. B.B.Qali isə bunu etdi. 
  
B.B.Qali mürəkəb  bir dövrdə Baş katib oldu. Belə 
ki,1990-
cı  illərdə  silahlı  qüvvələrin  tətbiqi  tələb  edilən 
fövqəladə  halların  sayı  son  dərəcə  artdı.  SSRİ-nin 
devrilməsindən sonra  çoxlu  münaqişələr meydana  çıxdı 
və  bunlardan  bəziləri  hətta  beynəlxalq  münaqişəyə 
çevrildi. Af
rikada  da  vətəndaş  müharibələri  oldu. 
55 
 


Ölkələrin əksəriyyəti kömək üçün BMT-yə müraciət etdi. 
Vyetnam hərbi hissələri çıxarıldıqdan sonra, 1991-ci ildə 
Xavyer  Peres de 
Kuelyar  ilə  müqavilənin  şərtinə  görə 
Kamboca
da  təxminən  20  min  hərbiçi  yerləşdirilsə  də, 
B.B.Qali  Bosniya və Herseqovinaya, Somaliyə də hərbi 
qüvvələr göndərdi.  
B.Qalinin f
əaliyyəti nəticəsində  1994-cü ildə 
BMT-y
ə  üzvlük  haqqı  verən dövlətlərin  sayı  76, 
t
əhlükəsizlik və  sülhü müdafiə  əməliyyatları  17,  “mavi 
d
əbilqəlilər”in sayı 77 784, sülhü müdafiə üçün ayrılmış 
illik büdc
ə 3660 milyon dollar oldu. Halbuki, 1988-ci il 
31 yanvar tarixli m
əlumata görə  üzvlük  haqqı  verən 
dövl
ətlərin  sayı  26,  təhlükəsizlik və  sülhü müdafiə 
m
əqsədilə  keçirilmiş  əməliyyatların  sayı  5,  “mavi 
d
əbilqəlilər”in  sayı  11  121, sülhü müdafiə  məqsədilə 
ayrılmış illik büdcə 230 milyon dollar olmuşdur (47). 
Butros Butros-Qali öz ölk
əsinin nümayəndəliyinə 
d
əfələrlə  rəhbərlik edərək Afrika Birliyi Təşkilatının 
iclaslarında  və  bloklara  qoşulmama  hərəkatının üzvü 
olan ölk
ələrdə, Fransa, Afrika dövlətlərinin  başçıları və 
höküm
ətlərinin iclaslarında iştirak etmişdir. O, Somali və 
Ruandada olan v
ətəndaş müharibəsi, Bosniya, Kamboca, 
Haitid
ə böhranlar barədə öz fikrini bildirirdi. 
 B.Qali çoxillik f
əaliyyəti  ərzində  24 dövlətin, o 
cüml
ədən,  Misir,  Belçika,  İtaliya,  Kolumbiya,  Qvate-
mala, Fransa, Ekvador, Argentina, Nepal, Lüksemburq, 
Portuqaliya,  Nigeriya,  Mali,  Meksika,  Yunanıstan,  Çili, 
Bruney-Darussalam, Almaniya, Peru, Kot-d’ivuar, 
Danimarka, M
ərkəzi  Afrika  Respublikası,  İsveç  və 
56 
 


Yüklə 2,8 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   27




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə