RamiLƏ dadaşova
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- DAQ HAMMARŞELD
DAQ HAMMARŞELD (İsveç) BMT-nin B aş katibi (1953-1961-ci illər) Daq Yalmar Aqne Karl Hammarşeld 1953-cü il 10 aprel tarixdən 1961-ci il 18 sentyabr tarixədək BMT-nin Baş katibi omuşdur. Daq Hammarşeld 1905-ci il iyulun 29-da Yönçöp inqdə (İsveç) anadan olmuşdur. O, I dünya müharibəsi illərində, yəni 1914- 1917- ci illərdə İsveçin baş naziri olmuş tanınmış hüquqşünas və professor Yammar Hammarşeldin dördüncü oğlu idi. D.Hammarşeld Uppsalda yaşayan M.K.Aqnes adl ı xanımla ailə qurmuşdu. M.K.Aqnesin atası Uppsalın qubernatoru idi (81). Daq Hammarşeld 18 yaşında orta məktəbi bitirərək, Uppsal Universitetinə daxil oldu, 1925-ci ildə oranı bitirdi, humanitar elmlər üzrə - dilçilik, ədəbiyyat, tarix fənləri üzrə ixtisaslaşdı. İki ildən sonra o, fərqlənmə ilə bakalavr dərəcəsi, sonrakı üç ildə həmin universitetdə iqtisadiyyatı öyrənərək, 23 yaşında siyasi iqtisa diyyat sahəsində fəlsəfə doktoru dərəcəsi, təhsilini daha iki il davam etdirərək, 1930-cu ildə hüquq üzrə baka lavr dərəcəsi aldı (41). Hammarşeld əsasən fəlsəfə, klassik və müasir ədəbiyyat, xristian teologiyası ilə maraqlanırdı, poeziyanı dərindən anlayır və qiymətlən- dirirdi. O, tez- tez klassik əsərləri isveç dilinə tərcümə edirdi, ölümündən az əvvəl o, Martin Buberin əsəri 14 üzərində işləməyə başlamışdı (65). Hammarşeld Sen Jon Persin “ Хronika” əsərini isveç dilinə tərcümə etmişdi. 1964-cü ildə onun şerləri və qeydlərindən ibarət “Qeydlər” adlı kitabı çıxdı. Uisten Xyu Oden bu kitabı ingilis dilinə tərcümə etmişdir. D.Hammarşeld Avropa- da xayka janrında yazan ilk yazıçılardan biri idi (49). D.Hammarşeld ingilis, fransız, alman dillərini gözəl bilirdi, gözəl natiqlik qabiliyyəti, yumor hissi var idi və bu keyfiyyətlər onun diplomatik münasibətlər qurmasında mühüm rol oynayırdı. Əsil idmançı idi, gimnastikada bir sıra müvəffəqiyyətlər əldə etmişdi. Təbiəti sevirdi və o, hər il xizək sürmək və dağlara qalx- maq üçün İsveçə gedirdi. Hətta D.Hammarşeld bir müd- dət İsveç alpinistlər klubunun prezidenti olmuşdu (65). 1930-1934- cü illərdə D.Hammarşeld Stokholma getdi və orada işsizlik problemi üzrə hökumət komitə- sinin katibi oldu. Həmin vaxtda iqtisadiyyat üzrə “İqti- sa di dövriyyənin mərhələləri” adlı doktorluq disserta- siyası yazdı, 1933-cü ildə Stokholm Universitetində doktorluq dərəcəsi və siyasi iqtisad üzrə dosent elmi adını aldı. İsveç milli bankında katib işləyərkən D.Hammarşeldin 31 yaşı var idi. Bu zaman o, Maliyyə Nazirliyinə dövlət katibi, eyni zamanda 1941-1948-ci illərdə İsveç milli bankının heyət sədri vəzifəsinə təyin edildi. Bank heyətinin üzvlərini parlament, sədrini hökumət təyin edirdi (41; 65). Daq Hammarşeld ilk şəxs idi ki, eyni zamanda iki vəzifəni – bankın idarə heyətinin sədri və Maliyyə Nazirliyinin dövlət katibi vəzifələrini həyata keçirirdi. 1936-1945-ci illərdə İsveç Maliyyə Nazirliyinin baş katibi olan Daq Hammarşeld 15 1945- ci ilin əvvəlində Maliyyə və iqtisadi məsələlər üzrə nazirlər kabinetinin məsləhətçisi vəzifəsinə təyin edildi və təşkilati işlə məşğul olmaqla yanaşı, müharibə zamanı və müharibədən sonra meydana çıxan iqtisadi problemlərin həllinə yönəldilmiş bir sıra hökumət tədbirləri həyata keçirdi (41). O, bu illərdə İsveçin maliyyə siyasətinin formalaşmasında mühüm rol oynadı, bir sıra ölkələrlə, o cümlədən ABŞ, Böyük Britaniya ilə ticarət və maliyyə sahəsində danışıqlar apardı (41). 1945-ci ildə İsveç və Böyük Britaniya arasında ticarət sahəsində saziş imzalandı (52). D.Hammarşeld Norveç hökumətinə kredit verilməsini müzakirə etmək üçün maliyyə departamentinin üzvü kimi Londonda oldu. 1946- cı ildə D.Hammarşeld Xarici İşlər Nazirliyinin maliyyə üzrə eksperti təyin edildi. O, Avropa iqtisadi əməkdaşlığının tərəfdarı kimi çıxış etdi. Daq Hammarşeld 1947-ci ildə Xarici İşlər Nazirliyində bütün iqtisadi məsələlərə cavabdeh olan dövlət katibi vəzifəsinə təyin edildi. D.Hammarşeld 1948-1949-cu illərdə Avropa İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının sədr müavini oldu. Bu illərdə Hammarşeld İsveçin maliyyə siyasətinin formalaşmasında vacib rol oynadı. O, ABŞ, Böyük Britaniya daxil olmaqla, bir sıra ölkələrlə ticarət və maliyyə barədə danışıqlar apardı. D.Hammarşeld ABŞ dövlət katibi Corc Marşallın hazırladığı II Dünya müharibəsindən əziyyət çəkən Avropa ölkələrinə borc verilməsi barədə 1947-ci il Marşall planının həyata keçirilməsinə dair Paris konfransında İsveç nümayən- dəliyinin tərkibinə daxil oldu, Avropa İqtisadi Əmək- daşlıq Təşkilatının 1948-ci il Paris Konfransında İsveç 16 nümayəndəliyinə rəhbərlik etdi, bir neçə il Avropa İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının icraçı komitəsinin sədr müavini vəzifəsində çalışdı. O, ““Avropa ticarəti”nin bütün strukturunun dəyişilməsi” layihəsinin hazırlan- mas ında iştirak etdi (65). 1948- ci ildə D.Hammrşeld İsveçin xarici işlər nazirinin müavini təyin edildi, 1949-cu ildə Xarici İşlər Nazirliyinin baş katibi olan D.Hammarşeld 1951-ci ildə Nazirlər kabinetinin tərkibinə portfelsiz nazir qismində daxil oldu , xarici iqtisadi əlaqələr üzrə nazir oldu. Onun siyasəti nəticəsində İsveç öz iqtisadiyyatını digər Avropa dövlətlərindən daha yaxşı bərpa etdi. D.Hammarşeld hərbi bloklaşma ideyasını bəyənmirdi, o, hesab edirdi ki, İsveç öz ənənəvi siyasətini davam etdirərək Şərq və Qərb qarşıdurmasında neytral olmalı- dır. Ona görə də diplomat İsveçin NATO-ya və Avropa İqtisadi Birliyinə daxil olmasının əleyhinə çıxdı. O, 1950- ci ildə, iqtisadi əməkdaşlığı möhkəmlətmək üçün yaradılmış “Birləşmiş Skandinaviya Krallığı” cəmiy- yətinin sədri oldu (65). D.Hammarşeld 1950-ci ildə Böyük Britaniya və Skandinaviya ölkələri arasında iqtisadi əməkdaşlığın inkişafı üçün təşkil edilən orqanda – UNİSKAN-da İsveç nümayəndəliyinə rəhbərlik etdi, 1937-1948-ci illərdə, eyni zamanda, hökumətin maliyyələşdirdiyi İqtisadi tədqiqatlar institutunun məsləhət şurasının üzvü oldu. D.Hammarşeld 1951-1952-ci illərdə Parisdə keçirilən BMT Baş Məclisinin növbəti 6-cı sessiyasında İsveç nümayəndəliyinin başçısının müavini və 1952- 17 Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|