Rasim gəNZƏLİ qizil türkləRDƏN
Yüklə 9,47 Mb. Pdf görüntüsü
|
29 eləsin, ya tarixdən, ya ədəbiyyatdan, onun üçün kitab olsun. Anlayırdı, bilirdi ki, hər kitabda həyatın bir həqiqəti gizlənir. O kitab səni tam qane etməsə belə... Elə ona görə də uğurları çox erkən başlandı. Elə birinci kursda oxuyanda Azərbaycan Ali Məktəb tələbələrinin Ümumrespublika Elmi Konfransında birinci dərəcəli diploma layiq görüldü. Və bu diplomu ali məktəbi bitirənə qədər hər il təkrar-təkrar qazandı. 1982-ci ildə Rusiyanın Omsk şəhərində keçirilən Ali riyaziyyat fənni üzrə Ümumittifaq olimpadasının diplomunu aldı. 1983-cü ildə M. Bauman adına Moskva Ali Texniki Məktəbində keçirilən Ümumittifaq Tələbə Elmi Konfransının diplomuna layiq görüldü. 1984-cü ildə “Ən yaxşı tələbə elmi işi üçün” medalı ilə təltif olundu. 1985-ci ildə A. Sneckaus adına Vilnüs Politexnki İnstitutunda keçirilən Ümumittifaq Tələbə Elmi Konfransının diplomantı oldu və elmi əsəri kitabda çap edildi. Elə həmin il Tallin Politexnik İnstitututunda keçirilən Ümumittifaq Tələbə Elmi Konfransının diplomunu aldı və yenə də elmi əsəri kitabda çap olundu. 1986-ci ildə Moskva şəhərində Ümumittifaq Xalq Təsərrüfatı Nailiyyətləri sərgisinin Qızıl medalina layiq görüldü. Elə həmin il ilk elmi ixtirası Bakı Məişət Kondisionerləri zavodunda istehsalata tətbiq olundu və bu ixtira sayəsində dövlətə 1.2 milyon manat dəyərində iqtisadi səmərə verdi. Lakin bütün bu nailiyyətlər, uğurlar onun üçün hələ qənaətbəxş deyildi. Çünki onun lap tələbə olduğu vaxtlardan fikrində-zikrində dolanan bir ideya arzularının fövqündə 30 dayanırdı və o, bu arzusuna çatmaq üçün bütün gücünü, qüvvəsini səfərbər edirdi. Tələbəliyinin ilk çağlarında oxuyub öyrənmişdi ki, Vereşaqin adında alim tələbə olarkən düstur kəşf edib. Elə o vaxtlardan bir arzu, bir istək onu rahat buraxmırdı; Vereşaqin kimi tələbəykən bir düstur, bir üsul kəşf etmək... Aylar, fəsillər sürətlə ötüb keçirdi. Amma o, düsturunu hazırlayıb başa çatdıra bilmirdi. Vereşaqin yaşının tamam olmasını çox üzüntülü qarşılamışdı. Heç kəsə bildirməsə də, özü bu üzüntünün səbəbini aydınca bilirdi... Az müddətdə əli-qolu soyusa da, özünü ələ almağı bacardı. Bəlkə də, bir yetənəkli gənc kimi daxildə özünə təskinlik verdi, ikinci məninə dedi ki, mənim yaradacağım düstur onun düsturundan daha önəmli, daha səmərəli olacaq. Kəşf də sevgi kimi yaşa baxmır. Hansı yaşda bu kəşfi yaradırsan yarat, təki o kəşfin dünyamıza, insanlara fayda gətirsin. Bu inamla çalışaraq iyirmi bir yaşında mexanızmlərin sərbəstlik dərəcəsinin təyini üçün “İsgəndərov düsturu” nu tətbiq elədi və bu tətbiq çox böyük səmərə verdi. Bütün institut İsgəndərovdan danışırdı. Tələbələr ona həsədlə baxırdılar. Paxıllığını çəkənlər də çox idi. Ən çox da oğlanlar. Görəndə ki, bu əl boyda “alim” qızların maraq dairəsindədir, tələbə oğlanlar ona paxıllıq edirdilər. Necə də etməyəydilər; bəziləri onun qədər oxusalar da, kitabxanalarda oturmaqdan köhnə kitab qoxusu versələr də, onun etdiklərini edə bilmir, qazandığını qazanmırdılar. Təbii ki, bu qazanmaq maddiyyatdan getmirdi. O, da kasıb bir tələbə ömrü yaşayırdı. Amma bu tərəfdən də, onun üstünlükləri var idi. Lenin təqaüdü aldığına görə qazancı o biri tələbələrdən xeyli çox idi. Ancaq o biri tələbələrdən maddi cəhətcə çox fərqlənmirdi. Çünki aldığı təqaüdün üçdə ikisini kitablar almağa sərf edirdi. Axtarıb, arayıb ən yeni 31 kitabları əldə edirdi. Adı çıxmış bir kitabı özününkü eləməmiş, rahatlıq tapa bilmirdi. Tələbə qızların göz obyektindən aralı düşə bilməməyinin bir səbəbi də elə bu idi. Bu gənc, çəlimsiz oğlanı institutun bir nömrəli tələbəsi kimi qəbul edirdilər. Hansı qız istəməzdi ki, belə bir tələbənin maraq dairəsinə düşsün?.. Elçin isə bütün bunlardan xəbərsiz kimi öz işindəydi. Oxuyur, yeni-yeni kitablar axtarıb tapır, vaxt tapan kimi kitabxanalara baş vurur, ara-sıra fələkdən məqam oğurlayıb kəndlərinə, doğmalarına baş çəkməyə gedirdi. Elə bil, Əhmədavar da indi onu bir başqa gözlə qarşılayırdı. Sanki kənd öz “qollarını” açıb, onu qucaqlamaq, bağrına basmaq istəyirdi. Kənd də canlı insan kimidi. Onun da ürəyi var. Onun da gözləri var. Onun da düşünən beyni var və o düşünən beyin heç bir zaman səhv eləmir. Yaxşı övladı ilə pis övladını bir- birindən ayıra bilir. Amma ən qəribəsi bu deyildi. Ən qəribəsi o idi ki, yaxşısı kimi pisinə də kənd öz qucağında yer verməyi bacarırdı. Müqəddəs ana kimi. Kəndə gələndə bütün qohum-qonşular onun başına yığılardılar. Hər kəs ən urvatlı bildiyi bir şeyi Elçin üçün gətirərdi. İstəyərdilər Elçin bu urvatlı nemətdən dadsın. Və bəlkə də bunun gizli kodu o idi ki, Elçin kəndin havasını, suyunu, duzunu, çörəyini unutmasın. Bu yerlərə tez-tez gəlsin. Gəlib də tay-tuşlarını başına toplasın. Onlara elmdən danışsın. Gözü bağlı olanların bir az da olsa gözünü açsın. Qaranlıq çökən qəlblərə işıq şöləsi çiləsin. Axı bu qaranlıqlar bizləri əbədi zülmətə sürükləyə bilərdi. Bu qorxunu ağıllı, zəkalı adamlar yaxşı dərk edirdilər. Və bundan çox qorxurdular. Oxunmamış, elmsiz, təhsilsiz gələcəyin zülmətindən qorxurdular. Əslində belə gələcəkdən Elçinin özü də qorxurdu. Böyük şairin dediy “Əcnəbi seyrə 32 balonlarla çıxır, biz hələ avtomobil minməyiriz” dilemması qarşısında dayanan gənc oğlan belə vaxtlarında Mirzə Cəlili, Mirzə Ələkbər Sabiri, Üzeyir Hacıbəyovu və başqa dahiləri, onların yazdıqlarını xatırlayıb, dərin xəyallara qərq olurdu. Hələ lap gənc yaşlarından bir fikir ona rahatlıq vermirdi; nəyə görə bütün unikal kəşfləri qeyri-müsəlman xalqlarının nümayəndələri edirdilər? Nə olmuşdu bu müsəlman deyilən zümrəyə? Axı vaxtı ilə şərq xalqları dünyaya böyük dühalar bəxş etmişdilər. Qərb öz ağıl mayasını şərqdən götürmüşdü. İndi nə olmuşdu bəs? Niyə belə dərin uyquya dalmışdılar müsəlmanlar? Bu dəruni yuxunun sonunda nə gözləyirdi müsəlmanı? Bəlkə dini qavramada yanlışlıqlar şərqi bu günə saldı? Ya bəlkə xüsusi ustalıqla qurulmuş tora saldılar bu zavallı zümrəni? Bu suallar onun rahatlığını əlindən alır, düşüncəsini zəbt edir, bunun düsturunu tapmaq üçün hələ çox da bərkiməmiş beynini səfərbərliyə alırdı. Kənd cavanları ona diqqətlə qulaq asırdılar. Hər sözünə xüsusi məna verirdilər. Onun məntiqli, qavramlı danışığından nəyisə, nələrisə əxz edir, qafalarında saxlayır, yeri gələndə ondan öyrəndiklərini başqalarına danışırdılar. Nurani qocalar belə ona heyranlıqla qulaq asırdılar. Bir sözlə, Elçinin bir gün, gün yarım, uzağı iki gün kənddə olduğu müddətdə həm evlərində, həm də onun dolandığı çevrədə qələbəlik olurdu. Az yaşında bu hörməti, özünə qarşı bu ehtiramı necə yaratmışdı, burası çox maraqlı və düşündürücü idi. Əhmədavarda olduğu bu qısa sürədə o, mütləq vaxt tapıb Şuşaya da baş çəkməliydi. Bu elə bil, onun üçün yazılmamış bir qanun idi. Sanki Şuşaya dəyməmiş Bakıya qayıtsaydı, hardasa bir günah işlətmiş kimi olardı. Yüklə 9,47 Mb. Dostları ilə paylaş:
|