Rasim gəNZƏLİ qizil türkləRDƏN
Yüklə 9,47 Mb. Pdf görüntüsü
|
81 Bir tərəfdə Atilla, bir yanda Bilgə Xaqan. Bayraqları bayraq edən üstündəki qandı, qan. Sən Şaman duasıyla uyumusan, yatmısan. Sən “Cəngi” havasıyla böyüyüb, boy atmısan. Elçin müəllim bu dünyada çox şeylər qazanıb. Ad-san, şan-şöhrət, var-dövlət... Ancaq onun ən böyük qazancı, elə bilirəm övladlarıdır. Ona görə ki, o övladlar öz kökü üstündə bitiblər və inanıram ki, onlar Elçin müəllimin ləyaqət və şərəfinə bir damcı da olsun ləkə gətirməyiblər. Və gətirməyəcəklər də! Günəşin çıxışından günün necə olacağı bilindiyi kimi bu övladların da necə olacaqları “səhər çağlarından” görünür. Görünənə isə şərhlər verməyə ehtiyac qalmır. 82 “İLHAM”DAN GƏLƏN İLHAM Görkəmli söz adamı, həm də gözəl insan Qərib Mehdi keçən əsrin səksəninci illərinin sonunda Gəncədə bir ədəbi dərnək yaratmışdı. Adı “İlham” olan bu dərnəyin məramı çox xeyirhax bir işdən xəbər verirdi. Məqsəd nə idi? İlk növbədə Gəncə və Gəncəbasar bölgəsinin söz adamlarını bir yerə toplamaq, onların ədəbi qabiliyyət və istedadlarını üzə çıxarmaq, yaxşı yazanlarla pis yazanları süzgəcdən keçirərək, ədəbi mühitə töhvə vermək. İkincisi, yaza bilən, ancaq yazdıqlarını ədəbi ictimaiyyətə təqdim etməkdə əziyyət çəkənlərin kitablarının çap olunmasına köməklik göstərmək. Məram çox ulu məqsədlərdən xəbər verirdi. O vaxtlar “İlham” ədəbi dərnəyinə üzv olan, gələn, yazdıqlarını təqdim edən qələm sahiblərində elə bir ruh, elə bir inam var idi ki... Sanki susuzluqdan dodaqları cadar-cadar olmuş canlıya su verirdin. Təşnə kimi bu suyu ciyərlərinə çəkən adamlar bir daha sözün müqəddəs və İlahi bir hiss olduğuna inanırdılar. Elə bil, qələm də “İlham”a gələnlərin əlində gülümsəyirdi. Sözlər pardaxlanıb çiçək açır, gülünün, qönçəsinin ətrindən insanlar meyxoş olurmuş kimi öz dünyalarından çəkilib, başqa dünyanın sakini olurdular. Allah “ol” deyərək bu dünyanı yaratmışdı. Demək, bu dünya sözün üstündə qurulub. Bu müqəddəs sözə yiyə durmaq, yiyəlik edərək kəsərsizliyinin qarşısını almaq elə Tanrıya xidmət eləmək kimi bir şeydi. Sözün qüdrəti insanı var edəndisə, sözün qiymətdən düşməsi dünyanın laxlaması, 83 sınması kimi bir şeydi və bu ucalıqdan alçaqlığa enməmək missiyasını böyük insanlar öz üzərlərinə götürürlər. O vaxtlar, dünyanın qatmaqarışıq zamanında Qərib Mehdi də belə bir ağır missiyanı öz üzərinə götürdü. Sözün hər kəlməsi, hər deyilişi Qərib Mehdi üçün bir xüsusi anlam daşıyırdı. Və bu xüsusda kimsə sözə xəyanət eləmək yolu tuturdusa elə o andaca Qərib Mehdi tərəfindən dərnəkdən uzaqlaşdırılırdı. Dərnəyə təşrif buyuranlar arasında çox istedadlı qələm sahibləri də var idi. Musa Urud, Nizami Aydın, Qəşəm Nəcəfzadə, Sərvaz Hüseynoğlu, Xəzangül... Bir də bu istedadlıların sırasında Elçin İsgəndər(zadə) var idi. Yeri gəlmişkən, Elçin müəllimin soyad sonluğunu mötərizəyə almağımın səbəbini sizə deyim. Mən məqalələrimin birində də bu barədə danışmışdım. Yazmışdım ki, nə qədər axtarsam da bu adamda, yəni Elçin müəllimdə bir səhv cəhət tapıb üzə çıxara bilməmişəm. Yalnız birindən başqa. Bu da onun soyad sonluğu ilə bağlıdır. Bilirsiniz ki, ruslar -ov, -yev soyad sonluqlarını özəlləşdirdikləri kimi, farslar da -zadə soyad sonluğunu özününküləşdiriblər. Əslinə qalanda, dərinliklərə gedəndə -ov (ev) -zadə(oğlu) sözləri də qədim türklərə məxsusdu. Lakin əgər onlar özlərinə rəva görüb, bu sözləri özlərininki ediblərsə, gərək biz də ehtiyatlı olaq. Gələcək üçün müşküllər saxlamayaq. Bu gün fars Nizami Gəncəviyə utanıb, qızarmadan fars şairi deyirsə, sabah o fars Elçin İsgəndərzadəyə də fars alimi, şairi deyə təqdim edəcək. Buna görə mən həmişə Elçin İsgəndər(zadə)dən üzr istəyərək, hər vaxt onu Elçin İsgəndər kimi təqdim etmək istəmişəm. Nə isə, bunları söz gəldi, dedim. Yenə mövzuya qayıdaraq, “İlham” ədəbi dərnəyinin ilham verdiyi şairlərin sonrakı durumlarına nəzər salmağı lazım bilirəm. Bayaq adlarını qeyd elədiyim və etmədiyim onlarca qələm sahibi bu 84 dərnəyin fəaliyyəti nəticəsində üzə çıxdılar, tanındılar, sevildilər, oxucu rəğbəti qazandılar. Təkcə kitabımızın qəhrəmanı haqqında danışsaq, o dərnəyin, həm də Qərib Mehdinin gördüyü işlərin ucalığından deməyə yetərincə söz tapmaq olar. Qərib Mehdinin özü ümumən oxucu məhəbbəti qazanan, tanınan, üzdə olan yazarlarımızdan biridir. Qələmindən çıxan bədii nümunələrlə sözə ilməli naxış hörən bu qələm adamı sözsüz ki, Azərbaycan ədəbiyyatı tarixində öz imzası ilə qalacaq. Onu yaşadan bir də yaratdığı, uzun illər rəhbərlik elədiyi “İlham” ədəb dərnəyinin parlaq işığı olacaq ki, bu işığın sayəsində çox qaranlıqlara nur yağışları yağıb. Elçin İsgəndər bu dərnəyə gələnə qədər artıq söz kəhkəşanının ənginliklərinə baş vurmuşdu. Yuxarıda dediyim kimi on yaşından şeir yazmağa həvəs göstərirdi. Ancaq onun cilalanması, sözün sehrinə baş vurması üçün hansısa şeir dərnəyinə getməyi, yazdıqlarının bir şeyə yarayıb, yaramadığını bilməyi çox vacib idi. Axı adamlar özlərini çox vaxt tanımırlar. Bəzən çox zəif adam özünü çox güclü sanır və yaxud yazmağın texnikasını, vəznini, qayda- qanununu, demək olar ki, heç nəyini bilməyən adam özünü böyük qələm əhli hesab edir. Onların forsundan, ədasından, yerişindən, duruşundan xoflanırsan. Və beləcə sözə qarşı səndə ikili hisslər yaranır. Elə belələrinin səbəbindəndir ki, yaxşı yazanla pis yazanı oxucu ayırmaqda çətinlik çəkir. Belədə yazarın özü də, sözü də ucalıqdan düşür, hörmətsiz olur. Vaqif Səmədoğlunun Moşu Göyəzənli kimi “şairləri” çox vaxt adamları elə çaşdırır ki, nadan adamlar Moşu Göyəzənlinin timsalında klassik və dahi söz adamlarımıza da elə “şair” kimi baxırlar. Sözlə uğraşmaq Tanrı ilə insan arasında səssiz rabitənin ən bariz nümunəsidir. Elə ona görə əbəs yerə demirlər ki, söz Yüklə 9,47 Mb. Dostları ilə paylaş:
|