Redaksiya heyəTİ: Baş redaktor

43
Xarici ədəbiyyat
200 
illiyi
ÇARLZ DİKKENS  
1812-1870
FEVRAL
Çarlz  Dikkens  1812-ci  il  fevral 
ayının 7-də Lendport şəhərində xırda 
məmur  ailəsində  anadan  olmuşdur. 
Çarlz dünyaya gələndən azacıq sonra 
onun ailəsi London şəhərinə köçmüş-
dür.  1823-cü  ildə  ilk  ibtidai  təhsilini 
başa vuran Çarlz müstəqil qazanc əldə 
etmək  üçün  məktəbdən  uzaqlaşmağa 
məcbur  olmuşdur.  Görkəmli  ingilis 
yazıçısı “Bozun oçerkləri” olan ilk ki-
tabını  1835-cı  ildə  yazmışdır.  Dünya 
ədəbiyyatının  görkəmli  nümayəndəsi 
kimi  tanınan  Çarlz  Dikkens  ingilis 
ədəbiyyatında tənqidi realizmin banisi 
olmaqla yanaşı, həm də tanınmış yu-
mor  və  satira  ustasıdır.  Onun  yaradı-
cılığının ilkin dövrünə aid olan “Pik-
vik  klubunun  qeydləri”  (1936)  adlı 
əsərində patriarxal İngiltərə təsvir olu-
nur. “Oliver Tvistin macəraları” (1837) 
adlı  romanında  yoxsulların  həyatını 
təsvir  edərək  şəxsi  səadət  naminə  öz 
qəhrəmanını  maneələrin  dəf  olunma-
sına  çağırır.  Bundan  sonra  “Nikolas 
Nikkibi” (1838), “Qədim dövrlər dü-
kanı” (1839) və “Barnabi Rac” (1841) 
romanlarını  çap  etdirmişdir.  1842-ci 
ildə azadlıq və xoş güzəran əldə etmək 
məqsədilə Dikkens Amerikaya (ABŞ) 
səyahət  etmiş  və  tezliklə  aldanıldı-
ğını  anlamışdır.  O,  vətənə  qayıdaraq 
“Amerika qeydləri”ni çap etdirmişdir. 
Bir  il  sonra  isə  Çarlz  “Martin  Çezz-
lvit” romanını oxuculara təqdim edir. 
40-cı illərdə Dikkens məşhur “Yeni il 
hekayələri”  silsiləsini  və  “Dombi  və 
oğlu”  (1847)  romanını  nəşr  etdirmiş-
dir.
1948-ci  ildən  sonra  Dikkens  bir 
sıra  sosial  məzmunlu  romanlar  yaz-
mışdır.  Bunlardan,  xüsusilə,  “Soyuq 
ev”  (1852),  “Ağır  zamanlar”  (1854), 
“Balaca  Dorrit”  (1856)  romanla-
rı  diqqətəlayiqdir.  Eyni  zamanda  bu 
illərdə Dikkens daha çox öz əsərlərini 
oxumağa diqqətini artırır. Onun əsəri 
qiraətlə oxumaq istedadı da elə bu za-
man məlum olur. 
50-ci illərin sonlarından başlayaraq 
o, az yazır, sosial mövzulardan uzaq-
laşır, əsərlərinin mövzu dairəsi daralır. 
Ömrünün son onilliyi onun yaradıcılı-
ğının süqut illəri kimi səciyyələnir və 
Çarlz  Dikkens  1870-ci  ildə  sonuncu 
romanı “Edvin Drud” əsərini bitirməyə 
macal tapmamış dünyasını dəyişir.
Ə d ə b i y y a t
Dikkens, Ç. Oliver Tvistin 
macəraları [Mətn]: roman /
Çarlz Dikkens.- Bakı: Çaşı-
oğlu, 2005.- 455 s.
Dikkens Çarlz [Mətn] //
Azərbaycan Sovet Ensiklo-
pediyası: 10 cilddə.- Bakı, 
1979.- C. 3.- S. 449-450.
İ n t e r n e t d ə
www.az.wikipedia.org
7
İngilis yazıçısı

---

44
Tarixdə bu gün
20 
illiyi
QARADAĞLININ İŞĞALINDAN  
20 İL ÖTÜR 
FEVRAL
Əhalisinin sayı 1507 (354 ailə)
İşğal tarixi 17.02.1992
Qaradağlı  kəndi  Xocəvənd  rayo-
nunda,  rayon  mərkəzindən  13  kilo-
metr qərbdə, Xocəvənd-Xankəndi av-
tomobil  yolunun  kənarında,  dağətəyi 
ərazidə,  Xonaşen  çayının  sahilində 
yerləşir.  Əhalisi  əsasən  heyvandarlıq, 
taxılçılıq,  baramaçılıq,  üzümçülük 
və  bostançılıqla  məşğul  olur.  Kəndin 
ərazisində Qaranlıq dərə, Kotan dərəsi, 
Pambıqlı,  Qəfər  dərəsi,  Şuşu,  İtuçan 
qaya, Nağı meşəsi, Heydər bağı, Kar 
daş,  Namaz  ölən  yol,  Şirinin  meşəsi, 
Manas  dərəsi,  Manas  düzü,  Musa 
dərəsi,  Pişikli  dərə,  Dəhnə  dərəsi, 
Bəylik  bağı,  Baba  bulağı,  Məmməd 
bulağı, Bəylik bulağı, Kar daş bulağı, 
Çanaq bulağı, Fındıqlı bulaq və s. coğ-
rafi adlar qeydə alınıb. 
1988-ci  ildən  mənfur  qonşuları-
mızın  torpaq-ərazi  iddiası  başlayan 
dövrdən  etibarən  Qaradağlı  kəndinin 
dinc  sakinləri  hər  gün  ermənilərin 
hücumuna  məruz  qalmışdır.  Erməni 
təxribatçıları tərəfindən törədilmiş ter-
ror aktları nəticəsində 1991-ci ilin 28 
iyun tarixində 3 nəfəri qadın olmaqla 6 
nəfər diri-diri yandırılmış, 1991-ci ilin 
sentyabr ayında sərnişin avtobusunun 
gülləbaran edilməsi nəticəsində 8 nəfər 
öldürülmüş,  çoxlu  sayda  insan  yara-
lanmış, güllə yarası alanlardan 5 nəfəri 
sonradan  dünyalarını  dəyişmişlər.  17 
fevral  1992-ci  il  tarixdə  Qaradağlı 
kəndi  ermənilər  tərəfindən  işğal  edi-
lib. Qarabağ müharibəsində kənd üzrə 
43  ailə  öz  başçısını  itirib.  118  nəfər 
əsir  götürülmüş,  33  nəfər  ermənilər 
tərəfindən  güllələnmiş,  öldürülən 
və  yaralı  halda  olanları  bir  yerdə 
təsərrüfat  quyusuna  tökərək  üzlərini 
torpaqlamışlar.  Əsirlikdə  saxlanılan-
lara qarşı vəhşi, vandalizm hərəkətləri 
ilə  davranılması,  insanların  başları-
nın  kəsilməsi,  diri-diri  basdırılması, 
dişlərinin çəkilməsi, ac-susuz saxlanıl-
maları, döyülərək öldürülmələri insan-
lığa  qarşı  törədilmiş  cinayət  hadisəsi 
idi.  140-a  yaxın  uşaq  yetim  qalmış-
dır.  Ümumilikdə  Qaradağlı  kəndində 
91  nəfər,  kənd  sakinlərinin  hər  10 
nəfərindən biri qətlə yetirilmişdir.
Öldürülənlərdən 10 nəfəri qadın, 8 
nəfəri məktəbli olmuşdur. 
İşğal nəticəsində kənddə 200 ev, 1 
mədəniyyət evi, 320 yerlik orta məktəb 
binası, 25 çarpayılıq xəstəxana binası 
və  digər  obyektlər  dağıdıldı.  Kəndin 
800 nəfərə yaxın sakini məcburi köç-
kün düşdü.
Məhərrəmli, Z.Qaradağlı 
faciəsi [Mətn].-Bakı,2011.
Aydınoğlu, T. Erməni 
vəhşiliyinin qanlı səhifəsi 
// Xalq qəzeti.- 2011.-17 
fevral. - №. - S. 8. - 
Babayev, S. Qaradağlı 
faciəsi: onun miqyası 
dəhşətli olmuşdur // Res-
publika. - 2011.-17 fevral. 
- №37. - S.8
Rzalı, R. Qaradağlı faciəsi 
// Azərbaycan. - 2011.-17 
fevral. - №37. - S. 6. 
İ n t e r n e t d ə
www.xocavendmks.com
www.faktxeber.com
www.dak.az
17

---