123
Kimya.Biologiya.Tibb
100
illiyi
ƏLİ QULİYEV
1912-1989
MA
Y
Əli Musa oğlu Quliyev 1912-ci il
may ayının 31-də Gəncə şəhərində
anadan olmuşdur.
O, 1931-ci ildə Bakı Pedaqoji Tex-
nikumunu bitirdikdən sonra bir sıra
kənd məktəblərində müəllimlik etmiş-
dir. 1934-1939-cu illərdə S.M.Kirov
adına Azərbaycan Dövlət Universite-
tinin Kimya fakültəsinin tələbəsi ol-
muşdur. Sonrakı illərdə o, Azərbaycan
Elmi-Tədqiqat Neft Emalı Sənayesi
İnstitutunda, Respublika Elmlər Aka-
demiyasının Neft Kimyası Prosesləri
İnstitutunda işləmişdir.
1987-ci ilə qədər onun həyatı və
elmi fəaliyyəti respublika Elmlər Aka-
demiyasının Aşqarlar Kimyası İnsti-
tutu ilə bağlı olmuşdur. Ə.M.Quliyev
institutun yaradıldığı gündən ona baş-
çılıq etmişdir.
Böyük Vətən müharibəsi illərində
Ə.M.Quliyev ordunun döyüş qabiliy-
yətinin möhkəmləndirilməsinə, mü-
hüm əczaçılıq preparatları yaradıl-
masına yönəldilən işlərə rəhbərlik
etmişdir.
Ə.M.Quliyevin tədqiqatları geniş
şöhrət qazanmış, bir çox dərsliklərə
və monoqrafiyalara daxil edrlmişdir.
Görkəmli alim 800 elmi əsər yazmış-
dır, o cümlədən ixtiraları üçün 170
müəllif şəhadətnaməsi almışdır.
Onun rəhbərliyi altında 70-dən çox
doktorluq və namizədlik dissertasiyası
müdafiə edilmişdir. O, respublikanın
ictimai və elmi həyatında yaxından iş-
tirak edirdi .
Uzun illər S.M.Kirov adına ADU-
da dərs demiş və 1951-60-cı illərdə
Üzvi kimya kafedrasının müdiri ol-
muşdur. Əli Quliyev neft məsələlərinə
dair keçirilən konqres və simpozium-
larda məruzələrlə çıxış etmişdir. İki
dəfə SSRİ Dövlət Mükafatı laureatı,
2 Qırmızı Əmək Bayrağı və 3 “Şərəf
nişanı” ordeni və medallarla təlif olun-
muşdur.
Akademik Əli Musa oğlu Quliyev
1989-cu ilin yanvar ayının 31-də 77
yaşında vəfat etmişdir.
Ə d ə b i y y a t
Əli Musa oğlu Quliyev
[Mətn] //Azərbaycan Sovet
Ensiklopediyası: 10 cilddə.-
Bakı, 1979.- C.III .- S.267.
İ n t e r n e t d ə
www.press.bsu.edu.az
www.library.adau.edu.az
31
Akademik
125
Musiqi. Opera. Balet
105
illiyi
SƏİD RÜSTƏMOV
1907-1983
MA
Y
Səid Əli oğlu Rüstəmov 1907-ci
il may ayının 12-də İrəvanda anadan
olmuşdur. 1919-cu ildə Rüstəmovlar
ailəsi Bakıya köçür və Səid Müəllimlər
seminariyasına daxil olur. Həmin
məktəbdə musiqi dərsləri keçilirdi.
Səid burada truba çalmağı öyrənir.
Səidin musiqi istedadı müəllimlərdən
birinin diqqətini cəlb edir. O, Səidi
Üzeyir Hacıbəylinin yanına aparır. Bu
da Səidin taleyini həll edir. S. Rüstəmov
1924-cü ildə musiqi məktəbinin Xalq
çalğı alətləri şöbəsinə qəbul olunur.
Səid Rüstəmov 1926-cı ildə Müəl-
limlər Seminarıyasını bitirdikdən sonra
Süleyman Sani Axundovun müəllimi
olduğu 19 nömrəli birinci dərəcəli
məktəbə müəllim təyin olunur. 1932-ci
ildə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İns-
titutunu bitirir. Səid Rüstəmovu digər
sənətkarlardan, sənət dostlarından
fərqləndirən cəhətlərdən biri də odur
ki, o, pedaqoji fəaliyyətə ümumtəhsilin
əsaslarını öyrədən məktəbdə başlayıb.
Musiqi məktəbləri üçün “Not sa-
vadı” dərsliyinin əsas tərtibçilərindən
biri olanda da, ilk “Tar məktəbi” dərs
vəsaitini yazanda da, 1931-ci ildə res-
publikamızda notla çalan ilk xalq çal-
ğı alətləri orkestrinin bədii rəhbəri və
baş dirijorunun köməkçisi, sonralar
isə orkestrin bədii rəhbəri və baş diri-
joru, Fioletov adına klubun mahnı və
rəqs ansamblının (1945), Azərbaycan
Dövlət mahnı və rəqs ansamblının
(1951) rəhbəri vəzifəsində çalışanda
da öyrətmək məharəti ilə tanınan pe-
daqoq kimi nəzərə çarpmışdır.
S. Rüstəmovun pedoqoji fəaliy-
yəyinin mühüm bir dövrü Ü. Hacı-
bəyov adına Azərbaycan Dövlət
Konservatoriyası ilə bağlı olmuşdur.
O, bu mötəbər ali musiqi təhsili oca-
ğında Xalq musiqisi kafedrasının ya-
radıldığı vaxtdan istedadlı tarzənlərin
yoluna işıq tutmuşdur. Dahi Üze-
yir Hacıbəylinin vəfatından sonra
Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının
sədri seçilməsi və 1953-cü ilədək tut-
du]u v’zif’dustad müəllimin adına
layiq çalışması, həm də onun ictimai
xadim kimi yetişməsini göstərirdi.
1937-ci ildən 1953-cü ilə qədər
S.Rüstəmov 20-dən artıq səhnə
əsərlərinə
musiqi
bəstələmişdir.
M.F.Axundovun
“Hacı
Qara”,
S.Vurğunun “Vaqif”, C.Cabbarlının
“Od
gəlini”
və
“Almaz”,
S.Rəhmanın “Toy”, M.Hüseynin və
İ.Əfəndiyevin birgə yazdıqları “İn-
tizar”, A.Şirvanzadənin “Namus”
və digər səhnə əsərlərinin musiqisi
S.Rüstəmova aiddir.
Səid Əli oğlu Rüstəmovun geniş,
çoxcəhətli fəaliyyəti, gərgin əməyi
layiqincə qiymətləndirilmişdir. O,
1938-ci ildə Əməkdar incəsənət xadi-
mi, 1957-ci ildə Azərbaycan Respub-
likasının Xalq artisti fəxri adlarına,
1951-ci ildə isə SSRİ Dövlət Mükafa-
tına layiq görülmüşdür. İki dəfə Qır-
mızı Əmək Bayrağı ordeni, Xalqlar
Dostluğu ordeni və bir sıra medallarla
təltif olunmuşdur.
Səid Rüstəmov 1983-cü ilin iyun
ayında 76 yaşında vəfat etmişdir.
Ə d ə b i y y a t
Tar məktəbi [Mətn]: dərslik
/S.Rüstəmov.- Bakı: İnkişaf
Şirkəti MMC, 2008.- 143 s.
Əfəndiyeva, İ. Gözəl və
təkrarolunmaz mahnıla-
rın müəllifi [Mətn]: Səid
Rüstəmov-100 /İ.Əfəndiyeva
//Musiqi dünyası.- 2007.- №
1-2.- S. 39-41.
Kazımov, N. Səid Rüstəmov
[Mətn]: dərs vəsaiti
/N.Kazımov.- Bakı: Çaşıoğ-
lu, 2007.- 92 s.
Novruzov, A. Səid
Rüstəmovun tar məktəbinə
yeni bir baxış [Mətn]
/A.Novruzov //Konservatori-
ya.- 2009.- № 1.- S. 59.
Quliyeva, A. Səid
Rüstəmovun folkloristika
sahəsində fəaliyyəti [Mətn]
|A/Quliyeva //Musiqi dünya-
sı.- 2006.- № 1-2.- S. 188.
İ n t e r n e t d ə
www.az.wikipedia.org
12
Bəstəkar