Redaksiya şurasi misir Mardanov

af 

sanalar 

4 79 

- Manim  döşayimi  taxtın  üstündan  yera  endirin . 

arablar  heyratlandilar:  "Deyasan  qocaya  nasa  balli  olub,  ya­

qin  Ki ,  bu  saat  möcüza baş  veracaK" . 

Dada  Günaş  ağzını  yera  dayayıb  var  gücü  ila  nafas  verdi .  Qo­

canın  ağzından  rangarang  od  saçırdı .  GördüKlarina  heyranlıqla,  ta­

accübla  tamaşa  edan  arablar  soruşdular: 

- Ey  Dada  Gün aş,  bu  na  hiKmatdir,  bizi  agah  e la! 

Dada  Günaş  odlu  nafasina  aram  verdi,  qonaqların  sualını  ca­

vabsız  qoymadı : 

- Oğlum ova  getmişdi .  Başı  ova  qarışıb ,  uzaqlaşıb.  Qar-boran 

üstünü  alıb .  Uçqunla  üzlaşib  yarğana  düşüb .  Quşbaşı  yağan  qar  da 

bir tarafdan döşayib .  Oğlum son nafasdadir .  Odlu nafasimla man ye­

ri  isindirelim  Ki,  Qoroğlu  soyuqdan  donmasın . 

Qocanın  dediKlarİ  ila  arablarin  gördüKlarİ  düz  çıxırdı .  Ancaq 

hala  da  Qoroğlunun  salamat  qalmasına  inanmırdılar. 

arablar  saharin  açılmasını  sabirsizliKla  gözlayirdilar.  Sa har 

erKan  Dada  Günaş  yatağından  duran  Kimi ,  qonaqlar  da  yola  clüzal ­

dilar.  Galib  dağa  çatdılar .  Dada  Günaş  güla-güla  qanşardaKi  yarğa­

nı  göstarib  dedi: 

- Baxın,  o  qar  tayasının  başı  neca  tüstülanir? !  Oğlum  o  qar 

tayasının  altındadır.  Nafasimla  yeri  qızdırnuşam .  Oğlum  donma­

yıb,  salamatdır. 

Ela bu  vaxt Qoroğlu qılıncı  ila qarı  bölüb üza çıxdı .  SanKi Gü­

naş  geeani  parçaladı . 

arablar  bu  son  möcüzani  görüb  mayus  halda  Bağdada ,  xalifa­

nin  yanına  qayıtdılar. 

Odlu 

mazar 

Dada  Günaşin  ölüm  xabari  arablari  çox  sevindirmişdi .  Onlar 

taKca Qoroğlunu  aradan  götürmaK ,  ondan  sonra  Odlar ölKasinda  öz 

maqsadlarina  tam  nail  olmaq  is tayirdilar. 

arabiardan  biri  dedi : 

- Qoroğlunun  üstüna  arab  xilafatinda  şan-şöhrat  qazanmış 

Qara  pahlavanı  göndarmaK  lazımdır. 

Qara  pahlavanı  çağırdılar.  Xalifa  dedi : 

- Yaxşı  fiKirlaş ,   Odlar  ölKasina 

· 

geelan  palılavan  garaK  taK ca 

gücü na  arxalanmasın,  ağlı  ondan  da  qüvvatli  olmalıdır.  Bir  da  Ki, 

bu  güna qadar Odlar ölKasinda  Dada  Günaşi,  Qoroğlunu  yenan ,  sul­

dıran  olmayıb.  Bu  möcüzali ölKanin möcüzalari  ata ila oğulun  alin­

da olu b .   Doğrudur,  Dada Günaş dünyadan Köçüb,  taKca Qoroğlu qa-

---

480 

Azarbaycan  şifahi  xalq  adabiyyatı  antologiyası 

lıb.  Man  Dada Günaşin  ölümüna yena da  inana bilmiram .  Bir da Kİ, 

Odlar ölKasinda  dağ  da,  daş  da,  çay da,  su da,  torpaq  da,  meşa  da, 

Qoroğlunun  KÖmayidir.  Unutma  Ki,  qırx  pahlavanla  gülaşa  getmir­

san,  Qoroğlu  KÖKlü bir  dağdır,  alınmaz  qaladır,  o  bir  ölKadir. 

Y oldaşiarı  yolda  Qara  pahlavana  dedilar: 

- ÖyünmaK  yeri deyil, san Qoroğlunu taK-t�nha,  silahsız ,  qaf­

latan  yaxalamalısan .  Üz-üza  döyüşda  san  ona  hata  bilmazsan . 

Odlar  ölKasini  çox  axtardılar.  Qoroğlunu  tapa  bilmadilar.  Qo­

roğlunu  Baba  dağının  h andavarindan  tapdılar.  Qoroğlu  da  arablari, 

onların  öz  yanları  ila gatirdiKlari  badheybat  Qara  pahlavanı  gördü . 

Ancaq  palılavan  vaxt  itirmadi.  Aman  vermarlan  qılıncı  çaKib 

Qoroğlunun  üstüna  cumdu.  ali  yalın,  silahsız  Qoroğlu  qaçmaqdan 

başqa  çara  tapmadı.  Qara  palılavan  onu  çox  qovdu .  Qoroğlu  bir  da­

ğın  zirvasina  çıxıb  dayandı. 

Bir  möcüza  baş  veracayindan  qorxan  Qara  palılavan  aralıda 

dayanıb  dedi: 

- Ey  Qoroğlu,  neca  oldu  Ki,  har  yandan  qaçdın,  burda  dayan­

dın? 

Qoroğlu  ali  ila  göstarib  dedi : 

- Bu  qarşıdaKı  atam  Dada  Günaşin  mazarıdır,  man  onu  tap­

dayıb  Keça bilmazdim. Qara palılavan hiyla ila:  - Qoy man da galim 

o  müqaddas  mazarı  ziyarat  edim ,  - dedi . 

Qoroğlu  dillandi. 

- Mazar  yadları  yaxına  buraxmaz .   Uzan,  mahv  olarsan. 

Qara palılavan bir-iKi addım atmamış mazardan od  qalxdı ,  ma-

zar  alovlandı . 

Qara  palılavan  dahşata  galdi,  heyratdan  gözlarİ  böyümüşdü . 

Qara  palılavan  taKca  bir  söz  deya  bildi : 

- Ey  Qoroğlu,  gedim  xalifaya  na  deyim? 

Qoroğlu :  

- Ancaq gördüKlarini . . .  

---

R8VAY8TL8R 

---

---

Ravayatlar 

COÖRAFİ  YER  ADLARI  iLa  BAÖLI 

RilVAYilTLilR 

Ağrıdağ 

(Tü nciya  arazisinda) 

483 

Nuh  Nabi  yer  üzünü  su  basacağını  qabaqcadan  bildiyi  üçün 

böyüK  bir  gami  qayıtdırmışdı .  O,  har cins  heyvandan,  insandan bir 

cüt  götürüb  gamiya  yığmışdı.  Yer  üz ünü  su  alanda  gami  suyun 

üzüna  q�lxır.  Nuh  nabi  yetmiş  beş  günlüK  azuqa  da  götürmüşdü . 

Gami  yetmiş  beş  gün  suyun  üzünda  qalır.  Bir  gün  Nuh  na bi  görür 

Ki,  bir  dağın  başı  qaralır,  gamisini  harnin  dağa  taraf  sürür. 

Dağın  başı  darısqallıq  imiş,  gamidaKi  insanları,  heyvanları 

tutmur.  Bu dağa o  zaman Qısırdağ deyirmişlar.  Onun  övladı olmur, 

qısır  qalırmış.  Qısırdağ  Nuhun  yanında  xacalat  çaKir  Ki ,  gamida 

olan  canlıları  zirvasinda  yerlaşdira  bilmir.  Nuh  nabi  onun  xacalat 

çaKdiyini  görüb  deyir: 

- Ey Qısırdağ,  san  qısır  olmayacaqsan,  sanin  övladın  olacaq. 

Harnin  gün  Qısırdağ  hamila  qalır,  az  sonra  ağrı  çaKir,  bir  oğ­

lu  olur.  O,  ağrı  çaKdiyi  üçün  adını  Nuh  nabi Ağrıdağ  qoyur.  Oğlu­

nun  adını  Bala  Ağrı  qoyurlar.  Bala  ağrı  da  anasının  yanında  baş 

qaldırır.  Gamida  olanlara  yer  verirlar,  onlara  hörmat  elayirlar.  O 

zamandan  Ağrıdağ  oğlu  Bala  Ağrı  ila  yan-yana  durub  göylara  baş 

qaldırır. 

Qırxqız 

(Kalbacarda) 

İstisuyun  yanındaK ı  qayalığa  indi  da Qırx  qız  deyirlar.  Rava­

yata  göra,  Zar  şaharinda  zalım  bir  höKmdar  var  imiş.  Bu  höKmdar 

gözal  qızları  zorla  öz  haramxanasına  aparırmış.  Qırx  gözal  qız  ha­

ramxanaya  getmayib  qaçır.  Zalım  höKmdar  qoşun  göndarir  Ki,  on­

ları  tutub  haramxanaya  gatirsinlar.  Qızlar  qoşunu  göranda  Allaha 

yalvarılı  dua  edirlar  Ki,  onları  daşa  döndarsin.  Allah  da  onları  da­

şa  döndarir. 

Axsadin  baba 

(Bardada) 

Ravayata  göra,  arablar  Bardaya  galmamişdan  qabaq  Bardanin 

padşahı Şamama adlı bir arvad imiş.  Şamama,  Bardani mühafiza et­

maK  üçün  yerin  altında  barılar,  istehKamlar,  tilsimlar  düzaldir  va 

adını  Axsadin  baba  qoyur. 

---