Redaktor: Əsəd Cahangir
Yüklə 0,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
4 yox, üstünlüyüdür; ikincisi, təsvir olunan olaylara münasibətdə hər cür prokuror sanksiyası, hakim ədasından uzaq müəllif obyektivliyi mövqeyində durmaq cəhdi! Obyektivlik haqq-hesabında bəzən müəyyən güzəştlərə də gedir, məsələn, qaçqınlara və ümumən qaçqınlığa münasibətdə nəinki dünya, hətta Azərbaycan da yox, Laçın vətəndaşı kimi çıxış edirsən və bu, təbiidir. Çünki sən, doğrudan da, laçınlısan və bununla ancaq fəxr eləmək olar. Dünya nəsrində müəllif obyektivliyinin örnəkləri sayılan Stendal, Flober, Dostoyevski də yox, eləcə Şərifsən və bundan da əndişələnməyə dəyməz - onlar da Şərif deyillər. Ən realist və ya postmodernistik təhkiyən belə bəzən Russo qələminə layiq “gözlənilməz” sentimental akkordlarla bitir və bu da məntiqidir. İnsan ağrısı və bundan doğan duyğusallıq hər cür “izm”dən ötədir. Sənin ən “şən” hekayənin altında da hansısa ağrı qıvrılır. Və bu ağrının ən küt oxucunu belə çaldığı məqamlar olur. Ədəbiyyatımızda bir yandan ağrısızlıq, arsızlıq sindromunun baş alıb getdiyi, digər tərəfdən isə bayağı, şablon kədərin tüğyan elədiyi bir vaxtda sənin hekayələrindəki təbii ağrılar daha qabarıq duyulur. Bəzən “önəmsiz” məsələlər barədə cümləni cümləyə qoşur, səni ən çox ağrıdan fakta dair isə kiçik bir işarə, hətta sükutla kifayətlənib qalan məsələləri oxucuya etibar edirsən. Məncə, haqlısan, işarələr daha ciddidir, sükutun dili daha mənalıdır. Səssiz söhbət etibardır və bu etibarına görə sağ ol! Allah da bizimlə səssiz danışır, onun da səsini qulağımızda yox, ürəyimizdə eşidirik. Şərif! Mən bu yazını ön söz yox, məktub kimi yazdım, oxucu yox, müəllifə ünvanladım! Çünki mənə bu haqqı verən sən oldun və sözümü ancaq sənə deyə bilərəm. Amma fikirlərim oxucular üçün də maraqlı olsa, bundan yalnız və yalnız məmnunluq duyar və deyərdim: Şərif Ağayarı oxuyun. Onun timsalında yeni əsrin nasiri yetişir.
Dərin ehtiramla, Əsəd Cahangir Laçınsız ilk gün İşğaldan bir gün əvvəl
Kənd arvadlarının gördüyü qara-qura yuxular Kəndxudanın kürkünə birə salmışdı. Kəndxuda özü də son vaxtlar qəribə yuxular görürdü; bir başından möhür, o biri başından cəza vasitəsi kimi istifadə etdiyi simli qamçısı ilana çevrilib onun boğazına sarılırdı. Qəribəsi o idi ki, ilan dil açıb danışır, gördüyü bütün bivec işləri bir-bir Kəndxudanın yadına salırdı; dostunun arvadını ərindən qalma mirasa görə zorla almasını, bu izdivac üçün kəndin ən yoxsul kişisinin atını satıb şəhər qazisinə rüşvət verməsini, öz arvadının bu hoqqalara dözməyib vərəmləməsini, dostunun oğlu,
5 həmişə “qardaşoğlu” dediyi Səlimi qızı ilə nişanlayıb, dostu öləndən sonra bu əhdi pozmasını… Kəndxuda vaxtı ilə fəxrlə “məni kresloda saxlayan budur, olmasa, bir gün də camaatın öhdəsindən gələ bilmərəm” deyib göydə şaqqıldatdığı qamçını indi hər görəndə əti çimçəşir, boğazında acı bir şey düyünlənirdi. O, incə hörgüləri gerçəkdən ilan qabığına bənzəyən simli qamçısını bir müddət əlinə ala bilmədi. Günlərin birində isə qamçını kötüyün üstünə qoyub balta ilə doğradı, yuxusuna girməsin deyə uşağına murdarlatdı. Bu dəfə qamçı yaralanmış ilan kimi girdi Kəndxudanın yuxusuna. Yaralarından qan sızan ilan fışıldayır, dilinin ucundan qətran kimi süzülən zəhər Kəndxudanın ağzına tökülürdü. Kəndxuda boğuldu, çeçədi. Səhər duranda boğazını zəhər kəsirdi. Güzgüdə dilinə baxdı, zəfəran kimi sapsarı idi. Divardakı təqvim… O, çoxdan unudulmuşdu, xeyli vaxt idi ki, köhnə vərəqlər cırılmırdı. Kəndxuda günlərin keçməsini istəmirdi elə bil. Qopub düşən hər səhifənin onu hələ dərk edə billmədiyi dəhşətli bir günə daha da yaxınlaşdırdığını duyurdu sanki. Amma nədənsə bu gün tamam başqa ovqatda idi Kəndxuda. Elə bil narahatlıqlar sona çatmış, qorxunc xəyallar ona rahatlıq vermişdi. İndi hər şeyin lap əvvəllki kimi oilmasını istəyirdi. Bunun üçün saat vaxtında işləməli, təqvim günbəgün cırılmalı idi. Kabinetində azca gəzinəndən sonra irəli durdu, təqvimi təzələmək üçün varaqları bir-bir, iki-bir qoparmağa başladı. Qəfil onu ildırım vurdu elə bil: təqvimin sabahkı səhifəsindən qan damırdı.
***
Başını əlləri arasında möhkəm sıxan Kəndxudanı xəyallar aləmindən, daha dəqiqi, xəyallar əzabından Çoban Səlimin tütəyinin yanıqlı səsi ayırdı. Atasını vaxtsız itirən, nişanlısından ayrılan, anası zorla kəndxudaya ərə verilən, atadan qalma bütün var-dövləti, torpaqları əlindən çıxan Səlimin başına hava gəlmişdi. İndi qəpik-quruşa kənd camaatının qoyun sürüsünü otaran Səlim qorxudan yox, şüursuzluqdan Kəndxudaya “dədə” deyirdi. Səlim kəndin sakit və aydın sabahlarında sürünü dağın döşünə yayıb tütək çalırdı. Bu tütəyin yanıqlı səsi hər evdə, hər ocağın başında eşidilirdi. Eşidilirdi və arvadları ağladır, kişiləri kədərləndirirdi. Ancaq əlindən bir iş gəlməyən, gəlsə də, ağrımaz başına dəsmal bağlamaq istəməyən kənd adamları göz yaşı axıtmaq, köks ötürməklə kifayətlənirdilər. Kəndxuda həmişə Çoban Səlimin tütəyinin səsini eşidəndə cin vururdu təpəsinə. Ona görə yox ki, vicdan əzabı çəkirdi. Ona görə ki, bu səs Kəndxudanın dostunun ailəsinə elədiklərini camaatın yadına salır, onun üstünə nifrət yağışları yağdırırdı. Bəlkə buna görə dərkolunmaz bir gücün, qara bir qüvvənin boğanağından çıxa bilmirdi. Vaxtı ilə işdən qovmaq istədiyi sağıcılardan birinin – kənd ağsaqqalı İsfəndiyar kişinin qızının dediyi sözləri yəqin, qəbr evinədək unuda bilməyəcəkdi: “Dədəm Səlimin anasını almağına razı olmadı, indi məndən qisas alırsan! Qisas Yüklə 0,88 Mb. Dostları ilə paylaş:
|