Redaktor: Korrektor: Cildin

---

---

 

---

Paplaıjan Günəş 

BAKI-2011 

 

 

 

---

Redaktor: 

Korrektor: Cildin 

dizaynı: İç 

dizayn: 

Eldar Şahmərdanlı 

İsmayıl Süleymanlı 

Naib Allahverdiyev 

Parlayan Günəş 

Buraxılışa məsul 

və texniki redaktor: 

Nurman Şahmərdanlı 

Rauf İmranoğlu. Məntiq. 

Bakı, "Parlayan Günəş" - 2011, 464 səh. 

İnsanı digər canlılardan fərqləndirən cəhət onun təfəkkürüdür. Sağlam təfəkkür 

üçün  müəyyən  qayda-qanunlar  var.  Bu  qanunlara  riaət  etmədikdə,  fikirdə  xətalar 

yaranır.  Dərslik  kimi  nəzərdə  tutulan  bu  kitab  da məhz  bu  cür xətaların  qarşısını 

almaq üçün təfəkkür qaydalarını öyrədir. 

Kitabda əsasən formal təfəkkür qaydalarından bəhs edilir. Bundan başqa, zehnin 

xüsusiyyətləri və məntiqin bəzi yerlərdə praktikası, mübahisə, sübut, sofizm və s. 

nəzəriyyələri araşdırılmışdır. 

Əsasən  əqli-fəlsəfi  məsələlərlə  maraqlananlara  kömək  üçün  nəzərdə tutulan  bu 

kitab ümumi oxucu kütləsi üçün də faydalıdır. 

® Parlayan Günəş / 2011 

Kitabın bütün hüquqları qorünür. 

İcazəsiz olaraq hər hansı şəkildə 

çoxaldılması qadağandır. 

ISBN'978-9952-8150-0-9 

WWW.ParlayanGunesh.az

 

070 2595972 / 

050 4965972 

---

Mündəricat 

ön söz ............................................................................................................... 16 

Kitabın Quruluşu Haqqında 

İbn Sinanın "Şəfa" kitabı və məntiq elmi .......................................... 25 

Kitabın quruluşu ................................................................................. 27 

I Hissə 

ZEHİN VƏ MƏNTİQ 

Bu hissənin "Zehin və Məntiq" adlanmasının səbəbi ................. 30 

I

 

FƏSİL 

Z E H İ

N  

1-

 

Cİ DƏRS 

TƏFƏKKÜR ......................................................................................... 33 

Təfəkkürün əhəmiyyəti ................................................................. 34 

Təfəkkürün sahələri ....................................................................... 35 

İdeoloji və məchullu təfəkkür ....................................................... 36 

Təfəkkürün tərifi ............................................................................ 37 

Zehin və kompüter ......................................................................... 38 

Beş mərhələli hərəkət və nəticə .................................................... 39 

---

2-

 

Cİ DƏRS 

QƏDİM YUNANISTAN VƏ MƏNTİQ .......................................... 45 

Məntiqin tarixi ................................................................................ 45 

İslam aləmində məntiq .................................................................. 46 

İslamda məntiq və fəlsəfə müəllifləri .......................................... 51 

Avropada məntiq ........................................................................... 52 

3-

 

CÜ DƏRS 

İDRAK VƏ BİLİKLƏR SİSTEMİ....................................................... 55 

İdrak və ət-Təkasur surəsi ............................................................ 55 

İdrakın növləri və biliklər sistemi ................................................ 57 

Hüsuli (təcrübi) və hüzuri (fitri) idrak ........................................ 57 

Hissi, xəyali, təxəyyül, vəhmi və əqli idrak ............................... 60 

Hissi idrak ....................................................................................... 60 

Xəyali idrak ..................................................................................... 61 

Vəhmi idrak .................................................................................... 62 

Əqli idrak ........................................................................................ 62 

Ağıl qüvvəsinin xüsusiyyətləri .................................................... 66 

Rəssamdakı zehni qüvvələr .......................................................... 67 

4-

 

CÜ DƏRS 

TƏSƏVVÜR VƏ TƏSDİQ ................................................................. 69 

Təsəvvür və təsdiq bilikləri .......................................................... 69 

Zəruri və nəzəri biliklər ................................................................ 71 

Nəfsin diqqət amilləri .................................................................... 75 

Zəruri təsdiqin dərk edilməsinin həll yolu ................................ 76 

İbn Sina və Fatimilər dövlətinin xəstə şahzadəsi ...................... 77 

İdrak və onun sayəsində 

yaranan biliyin növlərinin ümumi sxemi ................................... 78 

5-

 

Cİ DƏRS 

CƏHL VƏ ONUN NÖVLƏRİ .......................................................... 81 

İmam Sadiqin (ə) kəlamında cəhalətin tərifi .............................. 81 

Sokrat və "Mən bircə onu bilirəm ki, heç nə bilmirəm!" ........... 83 

---