Referat mavzu: Umumiy psixologiyaning fanining predmeti, maqsadi vazifalari Bajardi

 

 

 

 

 

 

 

 

1BOB  PSIXOLOGIYA PREDMETI VA  UNING DOLZARB VAZIFALARI 

 

1.2. Psixologiyaning predmeti 

 

“Psixologiya”  so’zi  ikkita  grek  so’zlaridan  – 

“psyche” 

–  jon,  ruh  va 

“logos”

  –  ta’limot,  ilm 

so’zlaridan iborat bo’lib, an’anaviy ma’noda inson ruhiy dunyosiga aloqador barcha hodisalar va jarayonlar 

uning predmetini tashkil etadi. Boshqacha qilib aytganda, psixologiyaning predmeti har birimizning tashqi 

olamni  va  o’z-o’zimizni    bilishimizning  asosida  yotgan  jarayonlar,  hodisalar,  holatlar  va  shakllangan 

xislatlar tashkil etadi. Psixologiya bo’yicha adabiyotlarda uning predmetini qisqacha qilib, 

psixikadir

, deb 

ta’rif berishadi. Psixika – bu inson ruhiyatining shunday holatiki, u tashqi olamni (ichki ruhiy olamni ham) 

---

4 

 

ongli  tarzda  aks  ettirishimizni,  ya’ni  bilishimiz,  anglashimizni  ta’minlaydi.  Lekin  bu  qisqa  ta’riflardan 

psixikaga  aloqador  jarayonlar  ongning  aks  ettirish  shakllari  ekan,  degan  yuzaki  xulosaga  kelish  noto’g’ri 

bo’ladi.  CHunki  inson  psixikasi  va  uning  ruhiy  olamiga  aloqador  hodisalar  va  jarayonlar  shu  qadar 

murakkab va xilma-xilki, biz ba’zan o’z-o’zimizni ham tushunmay qolamiz. 

Psixologiya sohasida mukammal darsliklar yozila boshlagan davrga deyarli 160 yil bo’ldi. SHu davr 

ichida  juda  ko’plab  ilmiy  tadqiqot  natijalarini  o’z  ichiga  olgan  monografiyalar,  darsliklar,  qo’llanmalar 

yozildi.  Lekin,  bu  bilan  fanning  jamiyat  hayotida  tutgan  o’rni  juda  oshib  ketdi,  deb  bo’lmaydi.  Sababi, 

psixologiya sohasida faoliyat ko’rsatgan  barcha olimlar ko’prok diqqatlarini mavxum shaxs va individual 

psixologiyaga  qaratdilar.  Vaholanki,  inson,  uning  barkamolligi,  jamiyat  taraqqiyotiga  bevosita  ta’siri 

masalasi hozirgi davrga kelib, o’ta dolzarb va muhim muammolar qatoridan joy oldi. 

XX  asrda  insoniyat  texnika,  elektronika  va  boshqa  shunga  o’xshash  murakkab  texnologiyalarni 

yaratgangani  bilan  xarakterlansa-da,  vaqti  kelganda,  shunday  xolatga  duch  kelamizki,  murakkab  elektron 

texnikani  yaratgan  o’ta  aqlli  inson  o’zi  va  o’zi  atrofidagilarning  ruhiy  kechinmalarini  to’g’ri  baholay 

olmasligi sababli, o’zini nochor va kuchsiz  sezishi mumkinligini  hayot isbotladi. 

XXI  asrda  juda  ko’plab  davlatlarda  bo’lgani  kabi  dunyo  xaritasida  munosib  o’rin  olgan  mustaqil 

O’zbekistonda ham barcha sohalarda tub islohotlar boshlandi. Bu islohotlarning barchasi 

inson omilini

 har 

qachongidan  ham  yuqori  saviyaga  ko’tarib,  uning  kuchi,  idroki,  salohiyati,  ruhiy  hamda  ma’naviy 

barkamolligini bevosita taraqqiyot, rivojlanish va tsivilizatsiya bilan uzviy bog’ladi. Bundan inson va uning 

mukammalligi,  o’z  ustida  ishlashi,  o’z  mukammalligi  xususida  qayg’urishi  muammosi  har  qachongidan 

ham dolzarb masalaga aylandi. 

O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning ikkinchi chaqiriq O’zbekiston Respublikasi 

Oliy  Majlisining  to’qqizinchi  sessiyasidagi  “O’zbekistondagi  demokratik  o’zgarishlarni  yanada 

chuqurlashtirish  va  fuqarolik  jamiyati  asoslarini  shakllantirishning  asosiy  yo’nalishlari”  mavzuidagi 

ma’ruzasida ye