Regional mikrosirkulatsiyaning buzilishi. Tayyorladi: Alimbekov Muslimbek

Regional mikrosirkulatsiyaning buzilishi.

Tayyorladi:Alimbekov Muslimbek

Reja:

• 1.Mikrosirkulyator qon o’zanini o’rganish usullari.
• 2.Mikrosirkulyatsitsiya buzilishining asosiy sabablari.
• 3.Qon va limfa oqimining tezlashishi.
• 4.Transmural (devor o’tkazuvchanlik) buzilishlari.

Organizmdagi qon aylanishni funksional belgisiga ko’ra markaziy hamda pereferik turlarga bo’linadi. Birinchisi yirik tomirlarda , ikkinchisi a’zo va to’qimaning mayda tomirlarida amalga oshiriladi.

• Organizmdagi qon aylanishni funksional belgisiga ko’ra markaziy hamda pereferik turlarga bo’linadi. Birinchisi yirik tomirlarda , ikkinchisi a’zo va to’qimaning mayda tomirlarida amalga oshiriladi.
• Markaziy qon aylanishi pereferik tomirlarga qon borishini va tomirlardan qon yurakka kelishini ta’minlaydi.
• Pereferik qon aylanishida shartli ravishda mikrosirkulator qon va limfa o’zanlariga ajratiladi. Mikrosirkulator qon tomirlar diametric 100 mkmdan oshmagan arteriola, metarteriola va kapillar tomirlardan , venula va arterio-venular anastomozlardan tashkil topadi. Bu tomirlar orqali to’qima va hujayralarga ozuqa mahsulotlari va kislorod yetkazib beriladi hamda chiqindi maxsulotlari va karbonat kislota chiqariladi, oqib kelayotgan va ketayotgan suyuqlik o’rtasidagi muvozanat ishlab turiladi, perefirik tomirlar va to’midagi bosimni meyorida ushlab turadi.

Mikrosirkulator limfa o’zani limfa tizimining boshlang’ich qismi hisoblanib, bu yerda limfa hosil bo’ladi va limfatik kapillarga tushadi, so’ngra vena tizimiga tushadi.

• Mikrosirkulator limfa o’zani limfa tizimining boshlang’ich qismi hisoblanib, bu yerda limfa hosil bo’ladi va limfatik kapillarga tushadi, so’ngra vena tizimiga tushadi.
• Limfa hosil bo’lish jarayoni murakkab xarakterga ega bo’lib, bunda suyuqlik va unda erigan moddalar (shular qatorida oqsil ham) qil tomir devorlari orqali hujayra oraliq bo’shlig’iga o’tadi, moddalar prevaskular filtrati qonga so’riladi, oqsil vq ortiqcha suyuqlik hamda limfa tashuvchi yo’llarga so’riladi.
• Mikrosirkulatsiya holatini normada va uning buzilishlariga kompleks o’rganishning fiziologik va morfologik usullari. Klinika sharoitida va tajribada biomikroskopiya usuli va registratsiyaning zamonaviy usullari (kino-,fotatasvirga olish, television mikroskopiya, fotoelektrik qayt qilishva b.) qo’llaniladi. Tajribada biomikroskopiya uchun asosiy obyekt baqa, kalamush yoki boshqa issiqqonli hayvonlar charvisi, quyon qulog’I, ko’zning rangli pardasi va boshqa a’zo va to’qimalar bo’lishi mumkin.

Odamlarda mikrosirkulatsiya ko’z konyunktivasida va rangli pardasida , burun va og’iz shilliq pardasida o’rganiladi. Yorug’lik texnikasini qo’llash ichki a’zolar (bosh miya, buyraklar, jigar, taloq va b.)dagi mikrosirkulatsiyani o’rganish imkoniyatini beradi. Bulardan tashqari, tomir o’tkazuvchanligi va transkapillar almashinuvini o’rganish uchun funsional usullar qo’llaniladi. Buning uchun test sifatida har xil boyoqlar , fluyuorestentsiyalovchi moddalar va oqsil , radioaktiv belgili moddalar va hujayralar qo’llaniladi.

• Odamlarda mikrosirkulatsiya ko’z konyunktivasida va rangli pardasida , burun va og’iz shilliq pardasida o’rganiladi. Yorug’lik texnikasini qo’llash ichki a’zolar (bosh miya, buyraklar, jigar, taloq va b.)dagi mikrosirkulatsiyani o’rganish imkoniyatini beradi. Bulardan tashqari, tomir o’tkazuvchanligi va transkapillar almashinuvini o’rganish uchun funsional usullar qo’llaniladi. Buning uchun test sifatida har xil boyoqlar , fluyuorestentsiyalovchi moddalar va oqsil , radioaktiv belgili moddalar va hujayralar qo’llaniladi.
• Parallel ravishda qon oqish tezligini (eritrotsitlar harakatiga qarab), qon tomirlar diametrini, qon bosimini (mikromanipulyatsiya texnikasi usulida- qonli va qonsiz usullar), qiltomirlarni qon bilan to’lishini (mikropletizmografiya usulida), qon qovushqoqligini (viskozimetriya usulida), eritrosit va trombotsitlar agregatsiyasini (aglometrlar yordamida) aniqlash tomirlarning transport faoliyatiga, qonning reolik xususiyatiga , transkapillar almashinuvga, qon hujayralari bilan mayda tomirlar devori nisbatiga kompleks baho berish imkoniyatini yaratadi.

Mikrosirkulyatsiya buzilishining tipik shakllari.
Instravaskular
Transmular
Ekstravaskular
Transmular buzilishlar
Suyuqlik oqimining o’zgarishi.
Qon shaklli elementlari harakati o’zgarishi.
Qon plazmasi va limfa transporti o’zgarishi.

Transport qiluvchi suyuqlik miqdorining oshib ketishi. Buning asasida qon tomir devori o’tkazuvchanligi haddan ziyod oshib ketishi yotadi. O’tkazuvchanlik oshib ketishiga quyidagi sabablarga olib keladi:

• Transport qiluvchi suyuqlik miqdorining oshib ketishi. Buning asasida qon tomir devori o’tkazuvchanligi haddan ziyod oshib ketishi yotadi. O’tkazuvchanlik oshib ketishiga quyidagi sabablarga olib keladi:
• 1) To’qimalarda vodorod ioni konsentratsiyasi oshib ketishi (atsidoz rivojlanishi).
• 2)Lizosoma gidrolazalari va boshqa fermentlarning atsidoz sharoitlarining fermentativ parchalanishi rivojlantiradi.
• 3)Tomir devori bir butunligi yo’qolishi – mikroyorilishlar hosil bo’lishi,fenestrning cho’zilishi.
• 4)Yumaloq shaklga kirgan endoletiy hujayralari orasida ariqchalar hosil bo’lishi tomirlar devori orasidan suyuqlik o’tishini kuchaytiradi.

E’tiboringiz uchun rahmat.

• E’tiboringiz uchun rahmat.