Reja Ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyot bosqichlari va ularni bilishgan boʻlgan turlicha yondashuvlar

5.

 

Mulkchilikning turli shakllari va ularning iqtisodiy mazmuni. 

 

Davlat mulki – egalik qilish, foydalanish va tasarruf qilish davlat ixtiyorida boʻlgan mulk 

ob’ektlaridan iborat. Davlat mulki asosan ikki yoʻl bilan hosil boʻladi: 

1) xususiy mol-mulkning milliylashtirilib, davlatning ixtiyoriga oʻtkazilishi; 

---

2)  davlat  mablagʻlari  hisobidan  korxonalar  qurish,  davlatga  qarashli  korxona  va 

tashkilotlarda investitsiyalarni amalga oshirish. 

Jamoa mulki – muayyan  maqsad  yoʻlida jamoaga birlashgan kishilar tomonidan  moddiy 

va  ma’naviy  boyliklarni  hamjihatlik  bilan  oʻzlashtirishni  bildiradi.  Jamoa  mulki  davlat  mulkini 

korxona  jamoasi  sotib  olishi,  badal  toʻlab  korxona  qurishi,  aktsiya  chiqarib,  ularni  sotish  kabi 

yoʻllar orqali paydo boʻldi.  

Shaxsiy  mulk  –  bu  fuqarolar  mulki  boʻlib,  ularning  shaxsiy  yoki  oilaviy  ehtiyojini 

qondirishga xizmat qiladi. Bu mulk shakli asosan shaxsning yoki uning oila a’zolarining mehnati 

asosida koʻpayadi va rivoj topadi. 

Xususiy  mulk  –  ayrim  sohibkorlarga  qarashli  boʻlib,  yollanma  mehnatga  asoslangan 

holda foydalanadigan mulkdir.