Reja: Tafakkurning mantiqiy shakllari va qonunkari

Mavzu: Mantiq tafakkur. Mantiqiy fikrlash asosi
Reja:
1.Tafakkurning mantiqiy shakllari va qonunkari.
2. Mantiq ilmining Fanlar tizimidagi o’rni.
3. Tushuncha, hukm (mulohaza) , xulosa.
Mantiq grekcha “logos” – atamasi fikr,so’z, aql qonuniyat kabi manolarga ega. Mantiq fanini o’tishdan maqsad talabalarda to’gri fikrlashning mantiqiy shakllari va qonun qoidalari bilan tanishtirish asosida mantiqan izchil asosli muhokama yuritishga o’rgatish aniq fikrlay oladigan barkamol inson etib tarbiyalash oladigan bilimlarni to’g’ri tahlil qila olishni va uni yetkazib berishni tartibga solish.
Mantiqda to’g’ri tafakkur qilishda quyidagi qonunlar mavjuda:
1-Ayniyat qonuni. Predmet haqidagi fikr necha mart va qanday holatlarda takrorlanishiga qaramasdan doimiy o’zgarmas va qatiy mavzmunga ega bo’ladi.
2-Nozidlik qonuni. Nozidlik qonuni ayni bir predmet yoki hodisa haqida aytilgan ikki o’zaro bir birini istisno qiluvchi fikr bir vaqtda va bir xil nisbatda birdaniga chin bo’lishi mumkin, emasligini hij bo’lmaganda ulardan biri albatta xato bo’lishini ifodalaydi.
3-Istisno qonuni. Bu qonun fikrlar o’rtasidagi zid munosabatlarni ifodalaydi. Agarda zid munosabatlar fikrning to’liq mazmunini qamrab olmasa. Ikki zid belgidan boshqa belgilarning ham mavjudligi ma’lum bo’lsa unda 3 – si istisno qonuni amal qilmaydi.
4-Yetarli asos qonuni. Bunda chinnigi avvaldan ma’lum bo’lgan va o’zaro mantiqiy bog’langan mulohazaralarga asoslanib to’g’ri fikr bildirish bo’lib ya’ni bir predmet yoki hodisa haqida mulohaza yuritayotganimizda oldin chinligi isbotlangan xususiyatlari bilan hozirgi fikringizni to’g’ri bog’lay olish.