VİVO
Rəşid bəy və Səadət xanım
12
tərbiyə vermişdi, lakin gəncin nəcibliyi, qəlbinin həssaslığı ilə cəsarət və
mərdliyi ilə atasını da keçmişdi. O, «Şahnamə»ni və başqa qəhrəmanlıq
dastanlarını, xüsusilə fars qəzəllərini oxumağı çox sevirdi. Bundan başqa onun
at sürməkdə, tüfəng, tapança atmaqda, silah oynatmaqda böyük məharəti var
idi. Onun ikicə arzusu vardı: bütün məşhur igidlərə qalib gəlmək və bütün
zəiflərə, yoxsullara kömək etmək. On səkkiz yaşından başlayaraq, Rəşid bəy
vaxtını gah at oynatmaqda, gah par-par parıldayan silahlara sarılaraq, vətənini
çapıb-talayan və əkinçiləri incidən quldurlar ilə çarpışmaqda keçirirdi.
Bəzən məhsuldar dağ ətəklərində ov edərək, atını sürüb daima qar və
buludlarla örtülmüş dağların başına, qalın meşələrə və çıxılmaz qayalara
dırmaşırdı; oralarda quldurların ən gizli yuvalarını axtarıb tapır və onların
əziyyətindən əkinçiləri xilas etmək üçün vuruşub yuvalarını tarmar edərdi.
Bir səhər Rəşid bəy yüksək bir dağın başında oturub, onun atını
yedəyində saxlayan və ondan heç bir zaman ayrılmayan Əziz adlı nökərilə
söhbət edirdi. Ovdan danışaraq hər ikisi təbiətin gözəllik və əzəmətini seyr
edirdilər. Sübhün dumanı düzənlərdən qalxaraq göylərə yüksəlir, coşqun
çaylar, dərə və düzləri suvarmağa tələsərək güllərin, yasəmənlərin və başqa
çiçəklərin arasilə axırdı.
Ağaclar yaşıl yarpaqlarla bəzənməyə başlamışdı. Bu vaxt onların
qulağına zəif bir qışqırıq, həzin bir nalə səsi gəldi. Hər ikisi quş kimi uçaraq
bu səs gələn tərəfə yüyürdü. Bir cavan oğlanı bir neçə quldurun əlində əsir
gördülər. Quldurlar o cavanı başqa quldurlara satmaq niyyətilə aparırdılar.
Qoçaq Rəşid bəy atını Əzizə tapşıraraq, xəncərini sıyırıb quldurların üzərinə
atıldı. Onlardan ikisini xəncərlə vurub öldürdü, başqalan isə əsir oğlanı
buraxıb meşəyə qaçdılar.
Qaçan quldurların da bir neçəsi Rəşid bəyin zərbəsindən xilas olmadı.
Vuruşma qurtardıqdan sonra rəhmdil Rəşid bəy tələsik cavan oğlanın
köməyinə yüyürdü; cavan yaralanmışdı. Yarasını qurşağı ilə sarıyıb, yaxın bir
evə gətirmək üçün onu Əzizin atına mindirdi.
Bir kəndə yetişər-yetişməz, onları bir dəstə qadın ağlaşma ilə qarşıladı.
Əziz bunun səbəbini dərhal anlayıb ağasının göstərdiyi igidliyi onlara söylədi.
Rəşid bəy də öz yükü ilə yetişdi. Aman, nə böyük səadət! Bir neçə saat əvvəl
VİVO
Rəşid bəy və Səadət xanım
13
quldurlar əlində əsir olmuş əziz Mərdanı yenidən görmək bu biçarə qadınlar
üçün nə böyük xoşbəxtlik idi.
Gənc Mərdanın anası, arvadı və bacıları qollarını açıb Rəşid bəyin
ayağına yıxıldılar və onun dizlərini öpməyə başladılar. Sonra Rəşid bəyi evə
apardılar. Mərdanın gənc arvadı Rəşid bəyin paltarının qanını yudu, plov üçün
düyü hazırladı və Rəşid bəyə bir tafta qurşaq bağışlayıb ona «qardaş» dedi.
Yalnız ərinin üzünə gülüb mehribançılıq etmək üçün o, bəzən Rəşid bəyi tərk
edirdi.
Bu mənzərə, evin daxili həyatı, bu gənc ər-arvad arasında olan nəzakət
və zərif mehribançılıq, bunların hamısı Rəşid bəy üçün yeni bir aləm idi. Bu
cazibəli mənzərə onu heyran edirdi. Qafqazın bir çox yerlərində bacı və
qardaşı olmayan cavanlar ailə səadətindən bixəbər olurlar. Bizim qəhrəman da
belə idi.
Son dərəcə qonaqcıllıq göstərdikləri üçün Rəşid bəy ev sahiblərinə
təşəkkür etdikdən sonra atına minib Əziz ilə bərabər evlərinə tərəf yola düşdü.
Onlar dərin bir sükut içində yol gedirdilər. Nəhayət Rəşid bəy üzünü Əzizə
tutub dedi:
- Mənim vəfalı yoldaşım Əziz, Mərdanın arvadındakı nəzakəti və ərinə
olan mehribanlığı gördükdə, özümün yalqız olmağımı hiss edirəm və bu
qərara gəlirəm ki, mənə məni ürəkdən sevən bir həyat yoldaşı lazımdır. Elə
yoldaş ki, Mərdanın arvadı kimi, yorğun və təhlükəli zamanlarda mənə təsəlli
versin.
- Bəli, bu fikir çoxdan mənim başımda dolaşır, - deyə Əziz cavab verdi.
- Sizin gözəl bir əmi qızınız var ki, uşaqlıqdan ata-anası tərəfindən sizin
deyikliniz olduğunu söyləyirlər və deyirlər ki, ata-anasının arzusunu yerinə
yetirmək üçün o qız bir neçə nucəbaların elçilərini geri qaytarmışdır. Bundan
başqa, sizin qonşu bəylərindən birinin böyük sərvəti və yeganə bir qızı var.
Deyirlər ki, həmin qız sizə ərə getməyi arzu edirmiş, lakin bu şərt ilə ki, siz
ata-ananızı və rəiyyətinizi atıb onların evində yaşamağı qəbul edəsiniz. Bir də
mən, Səadət xanım adlı qəşəng və gözəl bir qız sorağı eşitmişəm. O xanım bir
o qədər sərvətilə deyil, ancaq gözəlliyi və rəhmdilliyilə şöhrət tapmışdır. Bu
VİVO
Rəşid bəy və Səadət xanım
14
xanım Qəbələ xanlarının nəslindəndir, öz anasilə bərabər sizdən səkkiz ağac
məsafədə yaşayır.
Rəşid bəy Əzizə çox diqqətlə qulaq asdıqdan sonra ona cavab verdi:
- Ah! Əziz, mən o gözəl əmiqızımı təxtisəltənətdən məhrum etmək
istəmirəm, bir də kim bilir, bəlkə gələcəkdə o, heç məni sevməyəcək, həm də
tanımadığım, bilmədiyim bir qızdan ötrü mən candan əziz tutduğum və
pərəstiş etdiyim mehriban atamı, gözəl vətənimi və vəfalı rəiyyətlərimi atıb,
qonşu bəyə xidmət etməliyəmmi? Yox, əzizim, bu iki qızdan mən vaz
keçirəm. Gedək Səadəti istəyək.
Bu sözləri deyib Rəşid bəy üzünü Qəbələ tərəfə çevirib atın başını
boşladı. Bir az keçmədən Əziz ilə bərabər Səadətin ata-anasının mülkünə
yetişdi. Bu mülk yaşıl meşələr, meyvəli bağlar və abad kəndlər ilə örtülmüşdü.
Bir tərəfdə yüksək dağlar və onların üzərində uçan qartallar görünürdü. O, biri
tərəfdə köçəri xalqın ilxıları və sürüləri otlayırdı. Bağbanlar meyvə ağacları və
ya ətirli güllər əkməkdə, əkinçilər buğda, düyü, arpa, pambıq, tənbəki və sair
məhsullar becərməkdə idilər.
Bu mənzərə bizim qəhrəmana çox xoş gəlsə də, bir dəqiqə belə
dayanmadan atını sürətlə çaparaq, nəhayət, şəhərə girdi. Rəşid bəyin birinci
fikri Tutu xanımın evinə gəlib-gedən qarıları və qoca kişiləri axtarıb tapmaq
idi. Rəşid bəy belə qocalardan bir neçəsini tapıb, onları bir-bir Səadətin evinə
göndərdi.
Onlar qızın gözəlliyindən, həya və ismətindən, xasiyyətindən müfəssəl
məlumat toplayıb Rəşid bəyin yanına qayıtdılar. Onların gətirdikləri məlumat
Rəşid bəyin sevgisini daha da alovlandırdı. Xüsusən, Səadətin evində Rəşid
bəyin haqqında olan rəy onun öz məqsədinə çatmasına böyük ümidlər verdi.
Verilən məlumatı yoxlamaq üçün Rəşid bəy Səadəti öz gözü ilə görmək
niyyətinə düşdü. Bütün müsəlmanlar evlənənə qədər, gələcəkdə onların həyat
yoldaşları və rəfiqələri olacaq qadınları görmək səadətindən məhrumdurlar.
Buna görə də Rəşid bəy onun könül evini bərbad edən sevgini hələlik gizli
saxlamaq istədi. O, bir bağban paltarı geyib Səadətin hər gün gəlib gəzdiyi
qonşu bağa bağban oldu.
Dostları ilə paylaş: |