Respublikanın ümumtəhsil məktəblərinin 1-ci sinifləri üçün “Musiqi” fənni üzrə müəllim üçün metodik vəsait
Yüklə 278,43 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Müəlliflər: Nərgiz Rəcəbova Şəhla Quliyeva Zemfira Əliyeva
- 1. Proqrama uyğunluq baxımından; 2. Struktur baxımından; 3. Şagirdlərin yaş və fizioloji xüsusiyyətləri və elmi-pedaqoji baxımdan;
- 3. Şagirdlərin yaş və fizioloji xüsusiyyətləri və elmi- pedaqoji baxımdan
- 4. Dizayn və bədii tərtibat baxımından
- 3. Struktur baxımından
| Respublikanın ümumtəhsil məktəblərinin 1-ci sinifləri üçün “Musiqi” fənni üzrə müəllim üçün metodik vəsait Müəlliflər: Nərgiz Rəcəbova Şəhla Quliyeva Zemfira Əliyeva Bakı: Şərq-Qərb, 2012. Müəllim üçün metodik vəsaitlə bağlı TQDK-ya daxil olan qeydlər, iradlar və təkliflər əsasında hazırlanmış YEKUN RƏY
2
Yekun rəy aşağıdakı meyarlar əsasında formalaşmışdır: 1. Proqrama uyğunluq baxımından; 2. Struktur baxımından; 3. Şagirdlərin yaş və fizioloji xüsusiyyətləri və elmi-pedaqoji baxımdan; 4. Dizayn və bədii tərtibat baxımından.
Musiqi təhsil sisteminin qurulması sahəsində ibtidai siniflər üçün yazılan dərsliklər uşaqların musiqiyə olan tələbatını nəinki təmin edir, həm də bu tələblərin inkişafı, yüksəlməsi, musiqi qabiliyyətinin formalaşması sahəsində mühüm rol oynayır. Dərsliklərdə nəzərdə tutulan musiqi aləminə səyahət, musiqi dinləyişi, mahnı oxumaqla bərabər musiqi savadına da yiyələnməsi, onların musiqi-estetik tərbiyəsi və inkişafının uğurlu nəticələrindən xəbər verir. 1-ci sinif üçün “Musiqi” dərsliyi müəllim üçün metodik vəsait kimi nəzərdə tutulmuşdur. Burada musiqi aləminə 43 mövzu, emosional dəyərləndirməyə 32 mövzu, musiqi fəaliyyətinə 41 mövzu həsr edilmişdir ki, bu da orta ümumtəhsil məktəblərinin 1-ci sinifləri üçün nəzərdə tutulan məzmun standartlarına uyğundur, fənnin tədrisinin əsas məsələlərini əhatə edir və qarşıya qoyulan məqsədə nail olur. Dərs prosesinin təşkili, fənnin hər bir bölməsinin məqsədi, məzmunu, təlim-tədris fəaliyyəti sinif üzrə təlim nəticələri və məzmun standartları əsasında qurulmuşdur. Məzmun standartları və fənlərarası inteqrasiya cədvəlində tədris vahidi, dərsin mövzusu, musiqinin “Azərbaycan dili”, “Həyat bilgisi”, “Təsviri incəsənət”, “Riyaziyyat” və “Fiziki tərbiyə” ilə inteqrasiyası əks olunmuşdur. Tədris proqramının illik planlaşdırma cədvəlində tədris vahidi, dərsin mövzusu ilə birgə musiqi repertuarı tərtib olunmuşdur. 2. Struktur baxımından
Səhifə 8-də kiçik summativ qiymətləndirmənin aparılması üçün tərtib olunmuş test tapşırıqları şəkillər əsasında yerinə yetirilir. Verilmiş test tapşırıqlarında 3.1 3
bölməsinin 3-cü sualında” “Azərbaycan” xalq rəqsinin ritmik müşayiəti üçün aid olan aləti seçin” sualına 2 cavab təqdim olunub: A)
Nağara B) Susəpən. Burada ya sual dəyişilməlidir, məsələn, “verilmiş şəkillər arasında musiqi alətini seçin”, və ya cavablardan susəpən başqa bir musiqi aləti, məsələn tütək ilə əvəz olunmalıdır. Səhifə 9-da tədqiqat sualında verilmiş şəklə uyğun musiqi nümunələrini yada salıb onun xarakterini bir cümlə ilə ifadə etmək tələb olunur. Doğrudur, bu sual T.n.y qrupundakı uşaqlara verilir, amma 6 yaşlı uşağın şəklə baxıb (məsələn “Döyüş səhnəsi” şəklinə) müəyyən bir musiqi nümunəsini yada salmağı nə dərəcədə mümkündür? Səhifə 10-da 1-ci mövzuda “Birinci zəng” mahnısının 16-cı xanəsində “do” notunun əvvəlində bekar işarəsi yersizdir . “F dur” tonallığında “do” notu heç bir alterasiyaya uğramayıb ki , onun qarşısında bekar işarəsi qoyulsun. Səhifə 14-də “Azərbaycan” xalq rəqsinin not nümunəsində 6/8 və 3/4 ölçülərinin dəyişməsi göstərilir. Lakin burada heç bir xanə 3/4 ölçüsündə qruplaşdırılmayıb. Səhifə 16-da “Birincilərik biz” mahnısında volta işarəsi yersizdir. Məlum olduğu kimi musiqi parçasının təkrarı zamanı sonluqlar uyğun gəlmirsə, onda volta işarəsi qoyulur. I volta I sonluğu, II volta isə musiqi parçasının yenidən təkrarından sonra II sonluğu göstərir. Mahnıda isə həm I, həm də II voltada sonluqlar eynidir. Burada yalnız repriza işarəsi kifayət idi. Mahnıda 2 dəfə bu texniki qüsura yol verilmişdir. Eyni hal səhifə 37 və səhifə 44-də də müşahidə olunur. Səhifə 19-da M. Maqomayevin “Radio marşı” nümunəsində notların qruplaşdırılması və yazılışında səhv var. Səhifə 21-də “Tədqiqatın aparılması” mərhələsində T.n.y. olan şagird qrupuna mahnının xarakteri ilə məzmunu arasındakı əlaqəni araşdırmaq tapşırılır. Mahnının xarakteri deyiləndə həm musiqi, həm məzmun nəzərdə tutulur. Ona görə də burada “xarakter” sözü “musiqi” sözü ilə əvəz olunsa daha yaxşı olar. Səhifə 26-da “Dağ çiçəyi” xalq rəqsində III sətirdə rəqsin birinci hissəsi bitməmiş II hissəyə keçid alınır. Səhifə 30-31-də 1. “Əlifba bayramı” mahnısında vokal musiqidə notların qruplaşdırılmasında səhvlər var. 2. Uşaqlar üçün ikisəsli vokal musiqi çox çətin olduğundan II səsi çıxarmaq tövsiyə olunur.
4
Səhifə 34-də “Nəlbəki” rəqsinin not nümunəsində I cümlənin dörd dəfə təkrarı artıqdır. (4, 5, 6-cı xanələr). Sonuncu sətrin I və IV xanələrində qruplaşdırılma düzgün deyil. Pauza vasitəsilə iki sinkopalı xanənin ardıcıl səslənməsi uyğun gəlmir. Həmin xanələrdə pauza atılmalı, vurğu xanənin qüvvəli hissəsinə düşməlidir. Səhifə 37-də “Nağıl nəğmə”nin not nümunəsinin sonuncu sətrinin II xanəsində sol notunun qarşısında bekar işarəsi qoyulmalıdır. Səhifə 44-də “Qonaqlıq” mahnısının I cümləsində volta işarəsi əvəzinə repriza qoyulmalıdır.
pedaqoji baxımdan Şagirdlərin yaş və fizioloji xüsusiyyətləri və elmi pedaqoji baxımdan tapşırıq və çalışmalarda yenilik və yaradıcılıq uşaqların yaş səviyyəsinə, psixologiyasına uyğun verilmişdir. Hər bir şagird üçün onun yaş səviyyəsinə uyğun tapşırıq verilir. Sinfin təlim nəticələri yüksək olan, təlim nəticələri zəif olan, sağlamlıq imkanları məhdud olan qruplara bölünməsi bütün şagirdlərin dərs prosesində fəal iştirakını təmin edir, heç bir şagirdin dərsdən yayınmasına imkan vermir. Musiqi dinləyişi uşaqlarda emosional təəssürat oyadaraq onlarda hərəkətverici reaksiyalara səbəb olur. Dərs prosesində şən musiqi, rəngarəng əyani vəsaitlər, uşaq musiqi alətləri, mahnıların öyrənilməsi üçün istifadə olunan oyuncaqlar (top, şar və s.) uşaqların yaş psixologiyasına uyğun olaraq onlarda sevinc hissi, hərəkət etmək arzusu, bir sözlə bu fənnə məhəbbət hissi oyadır. 1-ci sinif musiqi dərsliyinin dil və yazı üslubundan bəhs edərkən dərsliyin yalnız müəllim üçün metodik vəsait olduğunu nəzərə alsaq dilimizin zəngin lüğət tərkibi, alınma sözlər, elmi-metodoloji baxımdan müxtəlif terminlər dərslikdə öz əksini tapmışdır.
Dərsliyin üz qabığının dizayn tərtibatında həm şərq, həm də qərb musiqisinə xas olan atributlar – öndə milli alətlərimiz, arxada isə Avropa alətləri təsvir olunmuşdur. Bu da milli musiqimizə verilən yüksək qiymətdən irəli gəlir. Dərsliyin iç səhifələri 5
çox sadə tərtibatda verilmişdir. Dərslik müəllim üçün nəzərdə tutulduğundan tərtibatda əlavə olaraq yalnız yaşıl rəngdən istifadə olunmuşdur.
Nəticə
1. MMV-nin forzas səhifəsində Dövlət Himni “Azərbaycan Respublikasının Dövlət Himni haqqında” 1992-ci il 27 may tarixli Qanununun tələblərinə uyğun çap olunmayıb. Himnin adı (“Azərbaycan marşı”) ixtisar olunub. Himnin musiqisinin müəllifinin soyadı (Hacıbəyov) redaktə ilə (Hacıbəyli) verilib. Həmçinin forzas səhifəsində Dövlət Gerbinin rəngli təsviri Dövlət Gerbi haqqında Əsasnamənin təsdiq edilməsi barəsində Azərbaycan Respublikasının 1993-cü il 23 fevral tarixli Qanununun tələblərinə uyğun çap olunmayıb. 2. Ümumilikdə, ümumtəhsil məktəblərin 1-ci sinifləri üçün “Musiqi” fənni üzrə müəllim üçün metodik vəsait məzmun standartlarını reallaşdırmağa imkan verir. 3. Struktur baxımından 15 irad bildirilib və onlardan 10-u müəlliflər tərəfindən qəbul olunub.
Yüklə 278,43 Kb. Dostları ilə paylaş:
|