Rəy verən: f.ü. f d. dos. Fazil Rüstəmov

---

---

Elmi redaktor: f.ü.f.d. dos.Eyyub Kərimov 

Rəy verən: 

f.ü.f.d. dos. Fazil Rüstəmov 

f.Q.f.d. Qadir Səfərov 

Yaşar Paşa oglu Əhmədov, Azər Hətəm oğlu Hətəmov. 

Multikulturalizm... Fəlsəfi lüğət (Dsrs vj>saiti). 

Bakı, SkyG, 2017. 

Multikulturalizm  cəmiyyətlərin  içərisində  ehtiyac  duyduğumuz 

bir sosial möhürdür və bunu dözümsüzlüyə, parçalanmaya və zorakılığa 

qarşı  bir  müalicə  vasitəsi  kimi  qəbul  etmək  olar.  Bəşəriyyət 

müxtəlifliyin dəyərləndiriləcəyinə, müxtəlif fərdlərin bir-biri ilə ümumi 

ünsiyyət  qura  biləcəklərinə  və  insanların  dialoq  aparmaq  üçün 

imkanlarının olacağına əmin olsa və buna şərait yarada bilsə, o zaman 

gələcək  nəsillərin  qarşılıqlı  hörmət,  ədalət  və  təhlükəsizlik  şəraitində 

yaşamalarına  da  təminat  vermiş  olacağıq.  Multikulturalizm  dəyərləri 

möhkəmləndikcə xalqların bir cəmiyyətdə dinc yanaşı yaşama şansları 

da  artmış  olur.  Cəmiyyət  daxilində  multikulturalizm  bərqərar  olması 

ayrı-seçkiliyi  aradan  qaldırır,  xalqların  və  insanların  birgəyaşayış 

qaydalarını möhkəmləndirir. 

Kitab multikultural ideyalara hörmətlə yanaşanlar, alimlər və 

gənclər üçün nəzərdə tutulmuşdur. 

ISBN 978-9952-440-52-5 

I Y.P.Əhmədov, A.H.Hətəmov, 2017 

---

MuitıkulturaUzm - fəlsəfi lüğət 

“2016-cı ilin Azərbaycan Respublikasında 

“MultikuUuralizm ili” 

elan edilməsi haqqında 

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 

Sərəncamı 

Tarixi 

İpək 

yolunda 

yerləşən 

Azərbaycan 

müxtəlif 

sivilizasiyaların  qovuşduğu  məkan  olaraq,  əsrlər  boyu  milli-mədəni 

rəngarənglik  mühitinin  formalaşdığı,  ayrı-ayn  millətlərin  və 

konfessiyaların  nümayəndələrinin  sülh,  əmin-amanlıq,  qarşılıqlı 

anlaşma  və  dialoq  şəraitində  yaşadığı  diyar  kimi  tanınmışdır. 

Ölkəmizdə  multikulturalizm  artıq  altemative  olmayan  həyat  tərzinə 

çevrilmişdir. 

Bakı 

Beynəlxalq 

Multikulturalizm 

Mərkəzinin 

yaradılması  müasir  dövrdə  respublikamızda  gerçəkləşdirilən 

siyasətintolerantlıq  prinsiplərinə  bu  gün  də  sadiq  qalmasının  bariz 

nümunəsidir. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Sivilizasiyalar Alyansının 

7-ci Qlobal Forumunun 2016-cı ildə Bakı şəhərində keçirilməsi barədə 

qərar  qəbul  edilməsi  dünya  ölkələrinin  Azərbaycandakı  multicuitural 

mühitə  olan  münasibətinin  real  ifadəsidir.  Azərbaycan  Respublikası 

Konstitusiyasının  109-cu  maddəsinin  32-ci  bəndini  rəhbər  tutaraq, 

Azərbaycanda multikulturalizm ənənələrinin qorunub saxlanması, daha 

da  İnkuşaf  etdirilməsi  və  geniş  təbliğ  olunması  məqsədi  ilə  qərara 

alıram: 

1.2016-cı  il  Azərbaycan  Respublikasında  “Multikulturalizm  ili” 

elan  edilsin.  2.Azərbaycan  Respublikasının  Nazirlər  Kabineti  Bakı 

Beynəlxalq  Multikulturalizm  Mərkəzi,Azərbaycan  Respublikasının 

Mədəniyyət  və  Turizm  Nazirliyi,  Azərbaycan  Respublikasının  Dini 

Qurunlarla  İş  üzrə  Dövlət  Komitəsi  və  Azərbaycan  Milli  Elmlər 

Akademiyasının  təkliflərini  nəzərə  alaraq,  2016-cı  ilin  Azərbaycan 

Respublikasında  “Multikulturalizm  ili”  elan  edilməsinə  dair  tədbirlər 

planının  bir  ay  müddətində  hazırlayıb  Azərbaycan  Respublikasının 

Prezidentinə təqdim etsin. 

İlham Əliyev 

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti 

Bakı şəhəri, 11 yanvar 2016 cı il 

---

Yaşar Əhmədov Azər Hətəmov 

1.

 

Multikulturalizm cəmiyyətin həyat tərzidin. 

-

 

Multikulturalizm  -  çox  mədənilik,  bİr  çox  fərqli 

mədəniyyətin bir arada yaşadığı cəmiyyəti təyin edən sözdür: 

*

 

eyni 

bir 

ölkədə 

yaşayan 

müxtəlif 

xalqlann 

nümayəndələrinin  mədəniyyət  hüquqlannı  tanıyan  humanist 

dünyagörüşü və ona uyğun olan siyasətdir. 

-

 

Multikulturalizm aynca götürülmüş ölkədə və bütövlükdə 

dünyada: 

*

 

müxtəlif  millətlərə  və  məzhəblərə  məxsus  insanlann 

mədəni 

müxtəlifliklərinin 

qorunması, 

inkişafı 

və 

harmonizasiyası- na, 

*

 

azsaylı  xalqlann  dövlətlərin  milli  mədəniyyətinə 

inteqrasiyasına yönəldilmişdir. 

-

 

Humanist  və  demokratik  nəzəriyyə,  yaxud  ideologiya 

olaraq multikulturalizm tolerantlığın təcəssümüdür, onsuz: 

*

 

humanizm,  yüksək  fərdi  və  beynəlxalq  münasibətlər 

mədəniyyəti, 

*

 

insanlar 

arasında 

qarşılıqlı 

anlaşma, 

qarşılıqlı 

zənginləşmə, 

*

 

dostluq və əməkdaşlıq mümkün deyildir. 

-

 

Multikulturalizm  hamı  tərəfindən  tanınan,  müxtəlif 

mədəniyyətlərə  toler

2

int  münasibətə  əsaslanan,  dinc  yanaşı 

yaşama prinsipidir. 

-

 

XX əsrin sonu XXI əsrin əvvəlləri qloballaşma prosesi ilə 

əlamətdardır, bu kontekstdə: 

*

 

mədəniyyətlərarası və dinlərarası dialoq problemi, 

*

 

habelə multikulturalizmlə əlaqədar problemlər xüsusi yer 

tutur. 

-

 

“Multikulturalizm”  termini  XX  əsrin  60-cı  illərində 

Kanadada  meydana  gəlmiş  və  rəsmi  olaraq  1971-ci  ildə  qəbul 

edilmişdir, bu termindən: 

*

 

vahid mədəni məkanı ifadə etmək üçün istifadə edilir. 

4 

---