Rəyçilər: Qasımov Alış Məmiş oğlu hüquq elmləri doktoru, professor Əliyev Mayis Nəbi oğlu

ƏSMOR
 ƏLIYEVA
 
don  azad  olmalarla  bağlı  xüsusi  bir  maddo  mövcuddur.  Azərbaycan 
Respublikası Nazirlər Kabinetinin eyni adlı vergidən azad olmalar təkrarən 
yeni bir qərarının mövcud olmağındansa, qərarda göstərilən halların da AR 
VM-nin  164-cü  maddəsinə  daxil  etmək  daha  məqsədəuyğun  olardı.  Bu, 
həm praktik işçilər və vergi ödəyiciləri üçün daha asan olardı, ikili yanaşma 
mövcud olmazdı, həm do elmi cəhətdən daha düzgün olardı. 
Azərbaycan  Respublikası  Nazirlər  Kabinetinin  həmin  qərarına  görə 
aşağıdakı mallar əlavə dəyər vergisindən azad olunmuşdur: 
1.
 
IBirgə  müəssisənin  nizamnamə  fonduna  xarici  investorun  əmanəti 
kimi və ya tamamilə xarici investora məxsus müəssisənin yaradılması üçün 
gətirilən əmlak. 
2.
 
Xarici  invcstisiyalı  müəssisələrin  əcnəbi  işçilərinin  öz  ehtiyacları 
üçün  Azərbaycan  Respublikasına  gətirdikləri  əmlak  (işəgötürənin  arayışı 
gömrük orqanlarına təqdim olunmaqla). 
3.
 
Azərbaycan 
Respublikasının 
ərazisində 
mövcud 
qaydada 
qeydiyyatdan  keçmiş  humanitar  təşkilatlar,  həmçinin  Beynəlxalq 
Humanitar yardım üzrə Respublika Komissiyasının razılığı ilə digər hüquqi 
fiziki şəxslər tərəfindən humanitar yardım kimi gətirilən mallar. 
4.
 
1  cxniki  yardım  da  daxil  olmaqla  təmənnasız  yardım  və  xeyriyyə 
məqsədilə  dövlətlərin,  hökumətlərin  və  beynəlxalq  təşkilatların  xətti  ılə 
gətirilən mallar. 
5.
 
Xarici  iqtisadi  fəaliyyətin  mal  nomcnklatıırasma  daxil  olan  bütün 
növ  avtonəqliyyat  vasitələri  istisna  olmaqla  fiziki  şəxslər  tərəfindən 
Azərbaycan Respublikası ərazisinə gətirilən, kommersiya məqsədləri üçün 
nəzərdə  tutulmayan,  ümumi  dəyəri  1000  ABŞ  dollarına  ekvivalent  və  ya 
çəkisi 50 kq-dan artıq olmayan mallar. 
6.
 
Fövqəladə  halların  qarşısının  alınması  və  bu  halların  nəticələrinin 
aradan  qaldırılması  məqsədilə  maddi-texniki  təchizat  sisteminin 
yaradılması, seysmik-müşahidə məntəqələrinin və qəza- 
110 

---

ƏSMƏR ƏLIYFA'A 
xilasetmə dəstələrinin yerləşdiriləcəyi bazaların təşkili və onların fəaliyyəti 
üçün  Azərbaycan  Respublikasının  Fövqəladə  Hallar  Nazirliyinin  (bundan 
sonra  AR  FHN)  təsdiqcdici  sənədi  əsasında  idxal  olunan  xüsusi  texniki 
vəsaitlər,  avadanlıqlar,  cihazlar,  alətlər,  komplcksləşdirici  məmulatlar, 
ehtiyat hissələri, ləvazimatlar və materiallar. 
7.
 
Azərbaycan  Respublikası  vətəndaşlarının  pasportları  və  şəxsiyyət 
vəsiqələri 
blankları, 
onların 
fərdiləşdırilməsi 
«Giriş-çıxış» 
avtomatlaşdırılmış  məlumat-axtarış  sisteminin  yaradılması  və  tətbiqi, 
əl-banuaq  izlərinin  müəyyən  edilməsi  üçün  gətirilən  avadanlıqlar, 
məmulatlar, ləvazimatlar və materiallar. 
8.
 
Qanunvericiliyə  uyğun  olaraq  dövlət  müəssisələrini  idarə  etmək 
hüququna  dair  təsdiq  edilmiş  müqavilənin  icrası  ilə  bağlı  investisiya 
proqramında istehsalın təşkili üçün nəzərdə tutulmuş mallar. 
9.
 
Aksizli malların aksiz markalarının saxta olub-olmamasını yoxlamaq 
üçün xüsusi avadanlıqlar (ol dctcktorları və lampalar). 
10.
 
Azərbaycan  Respublikasının  xarici  ölkələrdəki  səfirlik,  konsulluq 
və başqa diplomatik nümayəndəlikləri tərəfindən ölkədən getmək və ölkəyə 
gəlmək üçün əcnəbi vətəndaşlara verilən blank- lar, onların tətbiqinə nəzarət 
və  istifadəsi  üçün  müvafiq  avadanlıqlar,  məmulatlar,  ləvazimatlar  və 
materiallar.' 
Digər  qərarda  isə  bu  siyahı  daha  da  dəqiqləşdirilir.  Əlavə  dəyər 
vergisindən azad olan digər mallar dedikdə isə aşağıdakılar nəzərdə tutulur: 
'  «Azərbaycan  Respublikası  ərazisinə  gətirilən,  əlavə  dəyər  vergisindən  azad  olan 
malların  və  digər  malların  siyahısı»nın  təsdiq  edilməsi  haqqında»  Azərbaycan 
Respublikası Nazirlər Kabinetinin 31 yanvar 2005-ci il tarixli 11 №-li qərarı / Gömrük 
tarifi. Qanunvericilik toplusu. Bakı: Qanun, 2009 
111 

---

OSIVİVİR 
v:)LIYI':VA 
-
 
cins atlar; 
-
 
cins iribuynıı/lu heyvanlar; 
-
 
ağaclar, kollar, pcyvondliklor; 
-
 
meşo ağacları, toxumluq bikilor (kartof, qarğıdalı vo s.); 
-
 
qozet kağızı; 
-
 
rentgen 
fotoplyonkalan,  poliuretanlar,  miss  sulfatı,  tsiklik 
karbohidrogenlər vo bəzi başqa kimyəvi mallar; 
-
 
elektrik enerjisi, təbii qaz; 
-
 
hərbi silah növləri, bombalar, qumbaralar, minalar və s.' 
[kınunla  bağlı  hesab  edirik  ki,  xariei  ölkələrin  (Güreüstanın, 
Qazaxıstanın,  Ukraynanın  və  s.)  təerübəsi  nəzərə  alınmaqla  dənnan 
vasitələri strateji xarakterli məhsul olduğuna görə əlavə dəyər vergisindən 
azad olan mallar siyahısına daxil edilməlidir. 
Göstərilən bu qərarın təhlili belə bir nətieəyə gəlməyə imkan verir ki, 
orada göstərilən mallar, AR VM və Azərbayean Respublikasının Nazirlər 
Kabinetinin digər birinei qərarda göstərilən mal qıaıpla- rını konkretləşdirir. 
Fikrimizeə,  birinei  qərarda  göstərilən  mal  qmp-  larmı  da  AR  VM-nin 
164-eü 
maddəsinə  daxil  edərək,  maddənin  sonunda  müəyyən 
dəqiqləşdirmələrin müvafiq iera hakimiyyəti orqanı tərəfindən aparılması 
barədə blanket xarakterli göstərişlərin müəyyən edilməsi məqsədəmüvafiq 
olardı. 
Gömrük  ödəmələrinin  digər  növünü  idxal  zamanı  alman  ak-  siz 
vergisi təşkil edir. Aksiz - vergiqoyma tarixində bəlkə də ən qədim və ən 
mübahisəli  vergi  olub,  müasir  dövrdə  dövlətlərin  vergi  sistemlərinin 
ayrılmaz hissəsini təşkil edən ödəmələrdən biridir. 
Etimoloji  nöqteyi-nəzərdən  «aksiz»  sözü  fransız  dilindən  tərcümədə 
«kəsmək»  mənasını  verir."  Tarixi  nöqteyi-nəzərdən  isə  aksiz  çox 
qədimlərdən tətbiq olunmağa başlanmışdır. Müəlliflərin 
' htlp//www/laxc.s.gov.az 
- Mirzoyeva A.Q. Maliyyo hüququ: Dorslik. Bakı; Adiloğlu, 2008, s. 189 
112 

---