Rəyçilər: Qasımov Alış Məmiş oğlu hüquq elmləri doktoru, professor Əliyev Mayis Nəbi oğlu



Yüklə 1,59 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə51/59
tarix14.09.2018
ölçüsü1,59 Mb.
#68629
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   59

ƏSlVKOR ƏUYKVA 
quqi aktlar ilo (AR-nın Konstitusiyası vo referendumla qəbul edilən aktlar 
istisna olmaqla) AR-nın tərəfdar çıxdığı dövlətlərarası müqavilələr arasında 
ziddiyyət yaranarsa, həmin beynəlxalq müqavilələr tətbiq edilir. 2. Müasir 
şəraitdə beynəlxalq təşkilatların gömılik-tarif tənzimlənməsi ilə bağlı qəbul 
etdiyi beynəlxalq hüquqi aktlara mühüm əhəmiyyət verilir və Azərbayean 
Respublikası tərəfindən onların böyük əksəriyyəti ratifikasiya olunmuşdur. 
Onların  əksər  müddəaları  AR-nın  qanunverieilik  və  hüquqtətbiqediei 
fəaliyyətində nəzərə alınır. 
Bundan  başqa  Azərbayean  Respublikası  gömrük-tarif  fəaliyyətinin 
hüquqi tənzimlənməsi sahəsində beynəlxalq müqavilələr kimi çıxış edən bir 
sıra hökumətlərarası müqavilələr də mühüm yer tutur. Bunlara misal kimi 
aşağıdakı sazişləri göstənnək olar: «Qaçaqmalçılıq və gömrük qaydalarının 
pozulması ilə mübarizədə əməkdaşlıq haqqında» Azərbayean Respublikası 
Hökuməti və Güreüstan Respublikası Hökuməti arasında 7 may 1995-ei il 
tarixli Saziş, «Sərbəst ticarət haqqında» Azərbaycan Respublikası Hökuməti 
və Moldova Respublikası Hökuməti arasında 26 may 1995-ci il tarixli Saziş, 
«Gömrük  işi  sahəsində  əməkdaşlıq  haqqında»  Azərbaycan  Respublikası 
Hökuməti və Ukrayna Hökuməti arasında 24 mart 1997-ci il tarixli Saziş, 
«Malların  (işlərin,  xidmətlərin)  idxalı  və  ixracı  zamanı  vasitəli  vergilərin 
tutulması  prinsipləri  haqqında»  Azərbaycan  Respublikası  Hökuməti  və 
Özbəkistan  Respublikası  Hökuməti  arasında  26  fevral  1998-ci  il  tarixli 
Saziş, «Göınılik işi sahəsində qarşılıqlı əməkdaşlıq haqqında» Azərbaycan 
Respublikası Hökuməti və Estoniya Respublikası Hökuməti arasında 2 mart 
2000-ci  il  tarixli  Saziş,  «Gömrük  məsələləri  üzrə  qarşılıqlı  yardım  və 
əməkdaşlıq  haqqında»  Azərbaycan  Respublikası  Hökuməti  və  Avstriya 
Respublikası Hökuməti arasında 19 noyabr 2002-ci ıl tarixli Saziş və s.' 
hUp//custoıns.gov.az 
156 


ƏSMƏR
 ƏLIYEVA
 
Gömrük-tarif 
fəaliyyətinin 
hüquqi 
tənzimlənməsi 
sahəsində 
qanunvericiliyin digər təsnifat meyarı kimi sahəvi əlamətlərinə görə həmin 
qanunvericiliyə  daxil  olan  normativ-hüquqi  aktların  fərqləndirilməsini 
göstəmnək olar. Bu  meyar əsasında bütün hüquq sahələrinə aid nonuaları 
əks etdirən kompleks normativ-hüquqi aktları və ayrı-ayrı hüquq sahələrinə 
aid normaların əks olunduğu (məsələn, maliyyə hüququ, inzibati hüquq və 
s.) sahəvi aktları fərqləndirmək olar. 
Gömrük-tarif 
fəaliyyətinin 
hüquqi 
tənzimlənməsi 
sahəsində 
qanunvericiliyə daxil olan aktların-həmin aktların məzmununa görə maddi 
xarakterə malik olan aktlar («Gömrük tarifi haqqında» AR- nın qanunu, AR 
GM  və  s.)  və  prosessual  xarakterə  malik  olan  aktlar  («Gömıiik 
rəsmiləşdirilməsi  üzrə  mütəxəssislərə  ixtisas  attestatının  verilməsi 
Qaydaları»mn  təsdiq  edilməsi  haqqında»  Azərbaycan  Respublikasının 
Dövlət Gömrük Komitəsinin 11 noyabr 1998-ci il tarixli 65 saylı əmri və s.) 
kimi növlərim fərqləndirmək olar. 
Ümumiləşdirilmə  dərəcəsinə  görə  gömrük-tarif  fəaliyyətinin  hüquqi 
tənzimlənməsi  sahəsində  qanunvericilik  sisteminə  daxil  olan  nomativ 
hüquqi  aktları  məcəllələşdirilmiş  aktlara  (Azərbaycan  Respublikasının 
Gömıiik Məcəlləsi) və cari aktlara bölmək olar. 
Tabeçilik meyarlarına görə isə haqqında bəhs edilən nomıa- tiv hüquqi 
aktların ümumi anlayışları təsbit edən əsas aktlar (AR GM, «Gömrük tarifi 
haqqında»  AR  qanunu  və  s.)  və  köməkçi  aktlar  (məsələn,  AR  Nazirlər 
Kabinetinin və AR DGK-nin müxtəlif aktları) kimi növlərini fərqləndirmək 
olar. 
Gömrük-tarif 
fəaliyyətinin 
hüquqi 
tənzimlənməsi 
sahəsində 
qanunvericiliyə  daxil  olan  aktlar  hüquqi  qüvvəsinə  görə  Azərbaycan 
Respublikasının  qanunvericilik  sisteminə  daxil  olan  müxtəlif  hüquqi 
qüvvəli  normativ  aktlardan  ibarətdir.  Onların  hər  birinin  ayrılıqda  təhlil 
edilməsini məqsədəmüvafıq hesab edirik. 
157 


ƏSMƏR
 ƏLIYEVA
 
Iloınin aktlar içorisindo hüquqi qüvvosino göro birinci yeri Azerbaycan 
Respublikasının  Konstitusiyası  tutur.  Konstitusiya  osas  qanun  hesab 
cdildiyindon  orada  oks  olunan  müddəalar  ümumi  şəkildə  də  olsa  dövlət 
fəaliyyətinin  bütün  münasibətlərinə  təsir  etmək  imkanına  malikdir.  Öz 
xarakterinə  görə  bu  normalar  deklara-  tiv  xarakter  daşısa  da,  gömrük 
fəaliyyətinin  istiqamətlərini  müəyyən  etmək  üçün  rəhbər  başlanğıcların 
müəyyən edilməsində əsas rolunu oynayır. 
AR  Konstitusiyasında  birbaşa  olaraq  gömrük-tarif  fəaliyyəti ilə  bağlı 
heç  bir  müddəa  təsbit  edilməsə  də,  onun  bir  sıra  maddələrində  bazar 
iqtisadiyyatı  münasibətləri  əsasında  iqtisadi  inkişaf  yolunu  seçən 
respublikamızda  bazar  iqtisadiyyatının  vacib  elementlərindən  biri  olan 
gömrük-tarif  fəaliyyəti  ilə  bağlı  dolayısı  ilə  mühüm  müddəalar  təsbit 
edilmişdir. Məsələn,  Azərbaycan  Respublikasının Konstitusiyasının 15-ci 
maddəsinin 2-ci hissəsinə əsasən Azərbaycan dövləti bazar münasibətləri 
əsasında iqtisadiyyatın inkişafına şərait yaradır, azad sahibkarlığa təminat 
verir, iqtisadi münasibətlərdə inhisarçıhğa və haqsız rəqabətə yol vcnuir.’ 
Bundan  başqa  Azərbaycan  Respublikasının  Konstitusiyasının  mülkiyyət 
hüququna  dair  mühüm  müddəaları  təsbit  edən  29-cu  maddəsində,  azad 
sahibkarlıq  hüququnu  təsbit  edən  59-cu  maddəsində,  habelə  dövlət 
hakimiyyətinin  müxtəlif  subyektlərinin  səlahiyyətlərini  müəyyən  edən 
ayrı-ayrı maddələrində də təsbit edilmiş müddəalar bilavasitə gömrük-tarif 
fəaliyyətinin hüquqi tənzimlənməsinin ümumi əsaslarını müəyyən edir. 
Gömrük-tarif  fəaliyyətinin  hüquqi  tənzimlənməsi  sahəsində  qanunlar 
əsas yer tutur. Bu sahədə məcəllələşdirilmiş akt olan AR GM-ni do xüsusi 
qeyd  etmək  lazımdır.  Müstəqillik  əldə  ediləndən  sonra  Azərbaycan 
Respublikasının ilk Gömrük Məcəlləsi 10 
Azərbaycan Respublikasının KonstiUısiyası. Bakı: Qanun, 2010, s. 10 
158 


Yüklə 1,59 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   59




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə