1
Azərbaycan Respublikası Milli Bankının 2007-ci il
üçün pul siyasətinin əsas istiqamətləri barədə
BƏYANATI
Ölkənin tarixində son üç il keyfiyyətcə yeni inkişaf dövrünün başlaması ilə
səciyyəvidir. Azərbaycan Respublikası Prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən irəli
sürülmüş yeni iqtisadi inkişaf doktrinası strateji dövrdə ölkənin dayanıqlı sosial-
iqtisadi inkişafının təmin olunmasına, milli iqtisadiyyatın diversifikasiyasına və bu
əsasda əhalinin həyat səviyyəsinin yüksəldilməsinə hədəflənmişdir.
Yeni inkişaf prioritetlərinin reallaşmasına başlanması və dinamik iqtisadi artım
şəraitində Milli Bank 2006-cı ildə makroiqtisadi sabitliyin və milli iqtisadiyyatın
rəqabət qabiliyyətinin qorunmasına, habelə büdcə-investisiya siyasətinin
reallaşmasına dəstək verən pul-valyuta siyasəti yeritmişdir.
Cari il ərzində yüksək makroiqtisadi dinamika, ölkənin valyuta gəlirlərinin
əhəmiyyətli artması, dövlət büdcəsi üzrə irimiqyaslı investisiya və sosial
proqramların realizasiyası makroiqtisadi vəziyyəti formalaşdıran əsas amillər
olmuşdur. Ölkənin ödəmə balansının böyük həcmli profisiti və bunun nəticəsində
yaranan əlavə maliyyə imkanları hesabına mühüm inkişaf layihələrinin həyata
keçirilməsi iqtisadiyyatda pula, əmtəə və xidmtələrə tələbin əhəmiyyətli
genişlənməsini şərtləndirmişdir.
I. 2006-cı ildə İqtisadi İnkişaf
İqtisadi artım.
2006-cı ilin on bir ayında ölkədə Ümumi Daxili Məhsul
34.4% artmış, o cümlədən neft sektorunda artım 64.8% olmuşdur. Cari ilin sonuna
adambaşına düşən Ümumi Daxili Məhsulun 2400$ (o cümlədən, qeyri-neft sektoru
üzrə 1150$) təşkil edəcəyi gözlənilir. Qeyri-neft sektorunda artım 11.2% təşkil etmiş,
o cümlədən qeyri-neft sənayesində istehsal 7,7% artmışdır.
Daxili tarazlıq.
Məcmu xərclərin (investisiya xərcləri və fərdi istehlak)
sürətlə artması iqtisadiyyatda yüksək məcmu tələb formalaşdırmışdır. Məcmu tələbin
genişlənməsi iqtisadi artımın sürətlənməsində mühüm faktor olmuşdur. Məcmu təklif
ikirəqəmli templə artsa da məcmu tələb təklifin artım parametrlərini əhəmiyyətli
üstələmişdir.
Məcmu tələbin əsas kanalı olan son istehlak xərcləri qeyri-neft Ümumi Daxili
Məhsulun 85%-ni təşkil etmişdir. Əhalinin son istehlak xərcləri 34.4%, orta aylıq
əmək haqqı isə 20% artmışdır. Pul gəlirlərinin 70%-i istehlaka yönəlmişdir. İstehlak
xərclərinin təqribən ¼ hissəsi istehlak kreditləri hesabına maliyyələşmişdir.
2
Məcmu tələbin mühüm kanalı - daxili mənbələrdən maliyyələşən
investisiyaların həcmində artım 47,6% olmuş, onun cəmi investisiyalarda payı
42,7%-ə yüksəlmişdir. Bank kreditləri hesabına maliyyələşən investisiyaların daxili
investisiyalarda payı 15%-ə çatmışdır. Daxili investisiyaların təqribən 90%-i qeyri-
neft sektoruna yönəldilmişdir.
Dövlət büdcəsinin realizasiyası cari ildə məcmu tələbin genişlənməsində və
iqtisadi artımın sürətlənməsində mühüm faktor olmuşdur. Ötən ilin müvafiq dövrünə
nisbətən 2006-ci ilin on bir ayı ərzində büdcə xərcləri 67% artmışdır.
Xüsusilə büdcənin investisiya xərclərinin sürətlə artması ölkədə investisiya
fəallığına əhəmiyyətli təsir edən mühüm amilə çevrilmişdir. Belə ki, dövlət büdcəsi
hesabına maliyyələşən daxili investisiyaların 4.4 dəfə artması nəticəsində bu
investisiyaların ümumi həcmdə payı 11%-dən 31%-ə yüksəlmişdir.
Digər tərəfdən, dövlət büdcəsinin sosial xərclərinin realizasiyası əhalinin pul
gəlirlərinin artmasında və fərdi istehlakın genişlənməsində mühüm rol oynamışdır.
Məcmu tələbin ikirəqəmli artım tempi iqtisadiyyatda məşğulluğun artmasına
gətirib çıxarır. Fərdi istehlak və investisiya xərclərinin yüksək templə artması əmtəə
və xidmətlərə əlavə tələbat yaradır, bu tələbatı ödəmək üçün təklif genişlənir və
nəticədə əlavə iş yerləri yaranır, iqtisadiyyat tədricən tam məşğulluq həddinə
yaxınlaşır. Belə ki, il ərzində ölkədə 135 min yeni iş yeri açılmışdır ki, bunun da
56%-i daimi iş yerləridir. Açılmış yeni iş yerlərinin 83%-i regionların payına düşür.
Xarici tarazlıq.
Cari ilin doqquz ayında tədiyə balansında ötən illərdən
fərqli proseslər qeydə alınmışdır. Əgər əvvəlki illərdə cari hesabın kəsiri kapitalın
hərəkəti hesabının müsbət saldosu hesabına örtülürdüsə, 2006-cı ildə cari hesabda
böyük profisit yaranmışdır. Sürətlə artan neft ixracı ilə bağlı yaranmış profisit
hesabına ölkə iqtisadiyyatı neft sektoruna cəlb olunmuş birbaşa investisiyalar üzrə
(Azərbaycan Beynəlxalq Əməliyyat Şirkəti) öhdəliklərini geri ödəməyə başlamış və
yaxın bir-iki il ərzində bu öhdəliklərin tam yerinə yetirilməsi gözlənilir.
Cari ilin doqquz ayında tədiyə balansının cari hesabının profisiti 2 mlrd.$-a
çatmışdır. Bu həcmdə müsbət saldonun formalaşması əsasən neft ixracının artımı
hesabına mümkün olmuş, neft-qaz sektoru üzrə ixracın 2 dəfə artması nəticəsində
ticarət balansında 5,4 mlrd. $ müsbət saldo yaranmışdır.
Cari hesabda yaranmış böyük profisit ölkənin strateji valyuta ehtiyatlarının
əhəmiyyətli artımını təmin etmişdir. Belə ki, cari ilin on bir ayında ölkənin strateji
valyuta ehtiyatlarının həcmi 1,7 dəfə artaraq 4 mlrd. $-ı ötmüşdür.
Kapitalın hərəkəti hesabı üzrə ölkənin xalis kreditor mövqeyi əhəmiyyətli
güclənmişdir. İlin əvvəlindən ölkənin bütün kapital axınları üzrə xarici aləm
qarşısında maliyyə tələbləri (aktivlər) 2,5 mlrd.$ artdığı halda, öhdəlikləri cəmi 0.7
mlrd. $ artmışdır.
3
Kapital bazarı.
Yüksək iqtisadi artım və işgüzar fəallıq iqtisadiyyatda
kreditə olan tələbatı artırmış, artan tələbata uyğun olaraq bank sistemi kredit
resurslarının təklifini genişləndirmişdir. Kreditlər üzrə orta faiz dərəcələri ilin
əvvəlindən əhəmiyyətli dəyişməyərək sabit qalmışdır. Kreditlərin həcmi son bir il
ərzində 65% artmışdır.
Kredit bazarında uzunmüddətli resurslara artan tələbata adekvat olaraq
uzunmüddətli kreditlərin həcmi 2.3 dəfə artmış və onun cəmi kredit portfelində payı
14 faiz bəndi yüksəlmiş, kreditlərin yarıdan çoxu uzunmüddətli resursların payına
düşmüşdür. Uzunmüddətli kreditlərin yüksək templə artması neft gəlirlərinin
qeyri-neft sektorunun kapitalizasiyasına sürətlə transformasiya olunmasını nümayiş
etdirir.
Bankların yüksək kredit aktivliyi məcmu tələbin maliyyələşməsində bank
sisteminin iştirakının getdikcə fəallaşmasını nümayiş etdirir və bu proses bank
sisteminə inamın daha da artması şəraitində baş verir. Belə ki, əhalinin pul
gəlirlərinin ikirəqəmli artımının davamlı olması şəraitində bu gəlirlərin
istehlaka yönələn hissəsinin sabitləşməyə başlaması yığıma meylliliyin
əhəmiyyətli artması ilə müşahidə olunur. Cari ilin on bir ayında əhalinin pul
gəlirlərinin istifadəsi strukturunda yığıma sərf olunan vəsaitlərin payı 18,3%-i
ötmüşdür. Nəticədə əhalinin əmanətləri son bir ildə 55,5%, o cümlədən uzunmüddətli
əmanətləri 36,5% artmışdır.
Maliyyə vasitəçiliyinin inkişafının mühüm göstəricisi olan və bank sisteminin
pul yaratmaq qabiliyyətini xarakterizə edən pul multiplikatoru ilin əvvəli ilə
müqayisədə 12.2% artaraq 1,3-ə çatmışdır. Beləliklə, bank sistemi Milli Bankın
yaratdığı hər 1 manat pul kütləsi müqabilində 1,3 manat yeni pul yaratmışdır.
Makroiqtisadi sabitlyin qorunması məqsədilə Milli Bankın həyata keçirdiyi
sterilizasiya əməliyyatları maliyyə bazarının genişlənməsinə əhəmiyyətli təsir
göstərmiş, dövlət qiymətli kağızları bazarının ümumi həcminin 67%-i Milli Bankın
notlarının payına düşmüşdür. Cari ildə Milli Bankın dövriyyədə olan notlarının həcmi
ilin əvvəlinə nisbətən 3 dəfədən çox artmışdır.
Yüksək iqtisadi fəallıq fond bazarının durumuna da müsbət təsir etmiş, cari ilin
on bir ayında ilkin səhm bazarında buraxılmış səhmlərin həcmi ötən ilə nisbətən 29%,
korporativ istiqrazların həcmi isə 11 dəfə artmışdır. Korporativ istiqrazların
emissiyasının 84%-i kommersiya banklarının payına düşmüşdür.
Daşınmaz əmlak bazarında tələbin səviyyəsi kifayət qədər yüksək olmuşdur.
Bazarın əsas indikatoru olan Azeri-Rey indeksi
1
il ərzində 3.3% yüksəlmişdir.
İndeskin qalxması alternativ yığım forması kimi daşınmaz əmlaka olan tələbatın
1
Bu göstərici daşınmaz əmlak bazarında qiymətlərin ümumi dəyişimini əks etdirir və “Əmlak Bazarı
İştirakçıları” İctimai Birliyinin monitorinq qrupu tərəfindən hesablanır.
4
yüksək olmasını göstərir. 2006-cı ildə ipoteka kreditləşməsi mexanizminin işə
düşməsi daşınmaz əmlaka tələbin artmasına əlavə stimul vermişdir.
Pula tələb.
Ölkəyə daxil olan neft gəlirlərinin aktiv olaraq inkişaf məqsədləri
üçün istifadəsi pula tələbi əhəmiyyətli artırmışdır. Belə ki, pula tələbin göstəricisi
olan M2 pul aqreqatı cari ilin on bir ay ərzində 2,3 dəfə artmış, pul kütləsinin orta
illik artım tempi isə 58,6% olmuşdur. Nəticədə qeyri-neft iqtisadiyyatının
monetizasiya səviyyəsi ötən ilə nisbətən 10% bəndi artaraq 21%-ə çatmışdır.
II 2006-cı ildə Pul Siyasəti və Makroiqtisadi Sabitlik
Pul siyasətinin əsas hədəfləri və nəticələri.
Yüksək iqtisadi artım ilə
əlaqədar pula tələbin sürətlə genişlənməsi şəraitində 2006-cı ildə Milli Bankın
qarşısında aşağıdakı vəzifələr dayanmışdır:
Baza inflyasiyanın təkrəqəmli səviyyədə saxlanması. Cari ildə ölkədə inflyasiya
prosesləri aşağıdakı faktorların təsiri altında formalaşmışdır:
Məcmu xərclərin, o cümlədən fiskal faktorların əhəmiyyətli təsir etdiyi istehlak
və investisiyaların sürətlə artması;
Məcmu tələbin məcmu təklifi əhəmiyyətli üstələməsi;
Tədiyə balansının profisitinin artması və bu amilin pula tələbin artımının əsas
mənbəyinə çevrilməsi;
Sənaye topdansatış qiymətlərinin əhəmiyyətli artması və bunun istehlak
inflyasiyasına artırıcı təsiri;
Partnyor ölkələrdən inflyasiya idxalı.
Tələbin sürətlə ekspansiyası, valyuta təzyiqi, xarici və daxili struktur faktorların
intensivləşməsinə baxmayaraq həyata keçirilmiş pul siyasəti inflyasiyanın Milli
Bankın 2006-cı il üçün pul siyasətinin əsas istiqamətləri barədə bəyanatında elan
edilmiş təkrəqəmli səviyyədə saxlanmasına imkan vermişdir.
Cari ilin on bir ayında makroiqtisadi siyasətin səmərəliliyinin əsas göstəricisi
sayılan orta illik inflyasiya tempi 8% təşkil etmişdir. Əhalinin pul gəlirlərinin artım
tempi orta illik inflyasiyanı 2 dəfə üstələmişdir. Milli Bankın əsas hədəfi olan baza
inflyasiya isə ilin əvvəlindən cəmi 7.5% təşkil etmişdir.
Ölkənin əlverişli xarici ticarət şəraitinin qorunması. Ölkənin ödəmə
balansında böyük profisitin yaranması nəticəsində valyuta bazarına 1 mlrd. $
həcmində əlavə valyuta təklifi manatın məzənnəsinə təsir göstərən əsas faktor
olmuşdur. Xarici valyuta təklifinin tələbi üstələməsi şəraitində manatın ABŞ
dollarına qarşı məzənnəsi cari ildə 5.1% möhkəmlənmişdir. Milli Bankın valyuta
bazarına aktiv müdaxilələri manatın məzənnəsinin kəskin möhkəmlənməsinin
qarşısını almışdır.
5
Manatın bütün valyutalara nəzərən orta çəkili məzənnəsinin dəyişməsi nəzərə
alınmaqla son 6 il ərzində partnyor ölkələrdə orta çəkili toplam inflyasiyanın
Azərbaycandakı inflyasiyanı üstələməsi yerli məhsulların xarici bazarlar üçün bu
dövr ərzində 22,8% ucuzlaşmasını təmin etmişdir. Beləliklə, həm məzənnə, həm
də inflyasiya templərindəki fərqlər nəzərə alınmaqla daxili qiymətlər ilə xarici
qiymətlər arasında paritet milli istehsalçıların xeyrinə dəyişmişdir. Cari ilin doqquz
ay ərzində ölkənin qeyri-neft ixracı 44% artmışdır.
Manatın mövqeyinin güclənməsi milli valyutaya inamın artmasına şərait
yaradır. Belə ki, cari ildə ölkədə dollarlaşma səviyyəsi azalmış, on bir ay ərzində
cəmi depozitlərin həcmində xarici valyutada depozitlərin xüsusi çəkisi ilin əvvəli ilə
müqayisədə 17.3%, cəmi kreditlərdə isə xarici valyuta verilmiş kreditlərin payı 7.2%
aşağı düşmüşdür.
İqtisadiyyatın pula olan tələbatının ödənilməsi. Sosial-iqtisadi inkişaf
proqramlarının realizasiyası, xüsusilə dövlət büdcəsinin sosial və investisiya
xərclərinin artması pula tələbin artımının əsas amili olmuşdur. Budcənin kassa
icrasını fasiləsiz təmin etmək məqsədilə Milli Bank hökumətin valyuta gəlirlərinin
manat örtüyünü mütəmadi təmin etmiş, valyuta bazarında yaranmış valyuta təklifinin
əsas hissəsini sterilizasiya etmişdir. Cari ildə Milli Bank bu məqsəd üçün valyuta
bazarından büdcəyə məxsus 900 mln.$-an çox xarici valyutanı almışdır ki, bu da
ümumi müdaxilə həcminin 100%-ni təşkil edir.
Böyük həcmli müdaxilə nəticəsində Milli Bankın valyuta ehtiyatları ilin
əvvəlindən 2 dəfə artaraq 2 mlrd.$-a yaxınlaşmışdır.
Bank-maliyyə sistemində maliyyə sabitliyinin qorunması. Yüksək
makroiqtisadi dinamika və bank sisteminin sıçrayışlı inkişafı maliyyə sabitliyinin
diqqət mərkəzində saxlanmasını daha da aktuallaşdırmışdır. Milli Bankın baza
inflyasiyanın təkrəqəmli səviyyəsinə nail olunmasına yönəlmiş pul və məzənnə
siyasəti ölkədə maliyyə sabitliyinin qorunmasına yardım etmişdir.
Bununla
yanaşı, bankların kapitallaşması və aktivlərin keyfiyyətinə dair
tənzimləyici çərçivənin daha da ciddiləşdirilməsi bankların maliyyə dayanıqlığının
artırılmasında mühüm amillər olmuşdur. Eyni zamanda, banklarda səmərəli
korporativ idarəetmə standartlarının tətbiqi sistem üzrə risklərinin daha effektiv idarə
edilməsinə şərait yaratmışdır. Bank sisteminin coğrafi əhatə dairəsinin genişlənməsi
və əhalinin bank sisteminə inamının artması iqtisadiyyatın maliyyə dərinliyinin
yüksəlməsinə şərait yaratmış, cari ildə bank aktivlərinin qeyri-neft Ümumi Daxili
Məhsulunda xüsusi çəkisi 7% bəndi artaraq 39%-ə çatmışdır.
Beləliklə, cari il ərzində Milli Bank tərəfindən yeridilmiş pul siyasəti “baza
inflyasiya”nın təkrəqəmli səviyyədə saxlanmasına, iqtisadiyyatın pula olan
tələbatının ödənilməsinə, ölkənin strateji xarici ticarət şəraitinin əlverişli
qalmasına və maliyyə sabitliyinin qorunmasına imkan vermişdir.
6
III 2007-ci il üçün pul siyasətinin məqsədləri və istiqamətləri
2007-ci il Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ölkənin iqtisadi
modernizasiyası doktrinasının həyata keçirilməsinin mühüm mərhələsi olacaqdır.
Neft strategiyasının reallaşmasından əldə edilən gəlirlərin qeyri-neft sektorunda
dayanıqlı inkişaf potensialına transformasiyası və bu əsasda rəqabətə davamlı
alternativ iqtisadiyyatın yaradılması, əhalinin həyat səviyyəsinin yüksəldilməsi bu
doktrinanın əsas məqsədini təşkil edir. Milli Bank 2007-ci ildə makroiqtisadi
sabitliyin qorunub saxlanması əsasında bu məqsədin həyata keçirilməsinə dəstək
verəcəkdir.
2007-ci il üçün makroiqtisadi və fiskal çərçivə.
Hökumətin bəyan
etdiyi kimi, 2007-ci ildə ölkədə iqtisadi artım tempinin 26%, o cümlədən qeyri-neft
sektorunda 9% təşkil edəcəyi gözlənilir.
2006-cı ildə olduğu kimi, məcmu tələbin sürətlə genişlənməsi
proqnozlaşdırılır. Belə ki, daxili investisiyaların 33%, əhalinin gəlirlərinin 25%, orta
aylıq əmək haqqının isə 25% artması baş verəcəkdir.
2007-ci ildə dövlət büdcəsi məcmu tələbin genişlənməsində mühüm amil
olacaqdır. Büdcə xərclərinin 42% artımı, icmal büdcənin qeyri-neft kəsirinin qeyri-
neft Ümumi Daxili Məhsula nisbətinin isə 2006-cı ildəki 33%-dən 2007-ci ildə 37%-
dək artması proqnozlaşdırılır.
Nəticədə 2007-ci ildə də əmtəə və xidmətlərə tələbin artım tempi əmtəə və
xidmətlərin təklifinin artım tempini üstələyəcəkdir.
Proqnozlara görə 2007-ci ildə əsasən neft sektorunun ixracının artması ilə bağlı
tədiyə balansının cari hesabı üzrə profisitin 2.3 dəfə böyüyərək 9 mlrd. $-a çatması
proqnozlaşdırılır.
Proqnozlaşdırılan makro-fiskal çərçivə 2007-ci ildə pula tələbin 50-60%
həddində artmasını şərtləndirir.
Beynəlxalq təşkilatlar və analitik mərkəzlər 2007-ci ildə qlobal iqtisadiyyatın
stabilliyinə təsir edə biləcək bır sıra risq faktorlarını proqnozlaşdırırlar. Dünya
iqtisadiyyatına və əmtəə bazarlarına əhəmiyyətli inteqrasiya şəraitində aşağıdakı
qlobal risq faktorları milli iqtisadiyyata və pul-kredit sferasına təsir göstərir:
Dünya iqtisadiyyatında mühüm rol oynayan əsas valyutaların məzənnələrinin
və neftin qiymətinin dəyişkənliyi;
İnkişaf etmiş ölkələrdə iqtisadi tsiklin qeyri-stabil dinamikası və enerji
daşıyıcıların bahalaşması ilə bağlı məsrəf inflyasiyası;
Aparıcı ölkələrin daşınmaz əmlak bazarlarında qeyri-sabitlik və s.
7
Pul siyasətinin məqsədləri.
2006-ci ildə olduğu kimi, 2007-ci il üçün də
Milli Bankın pul siyasətinin əsas məqsədini
baza inflyasiyanın birrəqəmli
2
(8-
9%) səviyyədə saxlanması
təşkil edəcəkdir.
Bu məqsədin realizasiyası ilə yanaşı Milli Bank həm də qeyri-neft sektorunun
strateji rəqabət üstünlüklərinin və ölkədə davamlı maliyyə sabitliyinin qorunması
hədəflərini də dəstəkləyəcəkdir.
2007-ci ildə valyuta bazarında proqnozlaşdırılan iri həcmli valyuta təzyiqi
şəraitində Milli Bank manatın məzənnəsinə və ölkənin strateji xarici ticarət
şəraitinə neqativ təsirini neytrallaşdırmaq üçün valyuta bazarında aktiv
sterilizasiya siyasəti həyata keçirəcəkdir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 31 may 2005-ci il tarixli
“Azərbaycan Respublikasında antiinflyasiya tədbirlərinin gücləndirilməsi
haqqında” fərmanından irəli gələn vəzifələrin realizasiyası pul siyasəti
hədəflərinin həyata keçirilməsində mühüm faktor olacaqdır. Belə ki, ölkədə
iqtisadiyyatda maliyyə-fiskal intizamın gücləndirilməsi, əmtəə bazarlarında rəqabət
şəraitinin yaxşılaşması, qeyri-neft ticari
3
sektorunun əhəmiyyətli genişlənməsi və
maliyyə-kapital bazarlarının inkişafının sürətlənməsi makroiqtisadi sabitliyin
qorunub saxlanmasında mühüm amillər olacaqdır.
2007-ci ilin makroiqtisadi perspektivləri maliyyə sabitliyinin növbəti ildə də
diqqət mərkəzində saxlanmasını zəruri edir. Bununla bağlı yüksək dinamikliyi ilə
seçilən makroiqtisadi şəraitdə bank sisteminin maliyyə sabitliyinin qorunması
məqsədilə bankların kapital bazasının möhkəmləndirilməsinin davam etdirilməsi,
bank sisteminin institusional bazasının, o cümlədən korporativ idarəetmə sisteminin,
xüsusilə risk menecmentinin daha da təkmilləşdirilməsi təmin ediləcəkdir. Əhalinin
maliyyə xidmətlərinə çıxış imkanlarının daha da genişləndirilməsi məqsədilə maliyyə
sisteminin institusional inkişafı istiqamətində tədbirlər davam etdiriləcəkdir. Eyni
zamanda keyfiyyətcə yeni Bazel-2 standartlarına mərhələli keçid ilə bağlı
məsləhətləşmələr intensivləşdiriləcəkdir.
Pul siyasətinin həyata keçirilməsi vasitələri.
Pul kütləsinin artım
tempini məqbul səviyyədə saxlamaq üçün Mili Bank özünün əsas sterilizasiya aləti
olan notların həcminin artırılmasını təmin edəcəkdir. Milli Bankın sterilizasiya
siyasətinin makroiqtisadi səmərəsinin artırılmasında dövlət qiymətli kağızlar
bazarının da genişlənməsi mühüm faktor olacaqdır.
Eyni zamanda neft gəlirlərinin artması şəraitində ölkədən kapitalın çıxması
rejiminin mərhələlər ilə sərbəstləşdirilməsi də makroiqtisadi sabitliyin qorunmasında
mühüm rol oynaya bilər.
2
Baza inflyasiya - mərkəzi bankın nəzarətində olmayan inzibati qaydada tənzimlənən qiymətlərin və
mövsümi məhsulların qiymətlərinin istehlak səbətindən çıxılması yolu ilə hesablanan qiymət indeksidir.
3
Ticari sektor – əmtəə və xidmətləri beynəlxalq ticarət obyekti olan sektor nəzərdə tutulur.
8
Milli Bank 2007-ci ildə beynəlxalq standartlara uyğun pul siyasətinin
formalaşması və realizasiyası mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsini diqqətdə
saxlayacaqdır. Monetar idarəetmənin təşkilinin səmərəsinin artırılması istiqamətində
proqram tədbirlər həyata keçiriləcəkdir.
Pul siyasətinin alət arsenalının genişləndirilməsi məqsədilə qeyri-ənənəvi
sterilizasiya alətlərinin tətbiqi potensialı və zəruriliyi qiymətləndiriləcəkdir.
Pul siyasətinin həyata keçirilməsinin iqtisadi təhlil bazası genişləndiriləcək,
makro, mikro və institusional mühitin monitorinqi və risqlərin qiymətləndirilməsi
sistemi inkişaf etdiriləcək, əldə olunan nəticələr operativ monetar idaretmədə nəzərə
alınacaqdır.
Milli Bank ortamüddətli pul siyasəti strategiyasının formalaşdırılması
çərçivəsində orta müddətli dövr üçün optimal makro-fiskal çərçivənin hazırlanması
məqsədilə aidiyyatı iqtisadi orqanlarda maliyyə proqramının tətbiqi işinin
koordinasiyasında yaxından iştirak edəcəkdir.
Beləliklə, 2007-ci ildə Milli Bank baza inflyasiyanın təkrəqəmli səviyyədə
saxlanmasına və maliyyə sabitliyinin qorunmasına yönəlmiş pul-valyuta siyasət
yeridəcək, eyni zamanda ölkədə həyata keçirilən sosial-iqtisadi inkişaf
proqramlarının realizasiyasına dəstək verəcək və makroiqtisadi siyasətin
koordinasiyasında fəal iştirak edəcəkdir.
Dostları ilə paylaş: |