Roman, povestlər
Yüklə 3 Mb.
|
31 düymələməyəcək?" — deyə düşündü və bir neçə addım aralanandan sonra özünü saxlaya bilmədi, dönüb bir də Təhminəyə baxdı: —İşdi şayət təsadüfən yuxumda Riqaya düşsəm, mütləq səni axtarıb taparam, — dedi. Dişləri narın, tən-bərabər,qarğıdalı dənələri. Nemət otağa girdi. Futbol ehtirasları sinsiyib hamının içinə çökmüşdü. Başlarını aşağı salmışdılar, hərə öz işiylə məşğul idi. Deyəsən, Dadaş dünənki söhbətdən heç söz salmaq fikrində deyildi. "Üzümə salım, deyim. Yox. Yaxşı düşməz". Ancaq deməsəm də, özünün yadına düşən deyil. Bəlkə bir bəhanə tapıb deyim. Məsələn, "bu gün gedəcəm dublyajın pulunu almağa, deyirdim sizə, "Jivıe i mertvıe". Yaxud "dünən şkafa baxdım, tapa bilmədim, bizdə burda yoxdur ki, o roman?" Yox, bu bicliklərin köhnə pulnan qiyməti beş qəpikdir. Dadaş qazdan ayıqdır. Ya bəlkə belə deyim: "Dünən oturub başladım bir az romandan tərcümə etməyə, pis getmir". Yox, bu da yaramaz. Deyər başlamısan, əcəb eləmisən, qurtar gətir, plana salaq... "Əşi, nə götür-qoy edirəm?". —Dadaş müəllim, — dedi, — dünən müqavilə haqqında danaşmışdıq, yadınızda? Nemət duydu ki, otaqdakılar qulaqlarını şəklədilər. Dadaş başını qaldırdı: —Hə, hə, əlbəttə, yadımdadır. Yəhya, zəhmət çək, Təhminəni çağır, bir müqavilə doldursun. Təhminə otağa girdi. Düymələri bağlanmışdı. Görəsən Zaur deyib? Siyirtməsindən müqavilə çıxarıb doldurmağa başladı. Atanın adı, ünvanı... —Dadaş müəllim, neçədən bağlayırsınız? Bir an səssizlik çökdü. Guya Qurban da, Yəhya da, Gümşüd də öz işləriylə məşğul idilər. Amma Nemət bilirdi ki, üçünün də qulağı darı dənləyir. Nemət düşünürdü: "Lap aşağısı 60, yuxarısı 150. Bunlar
32 heç, indi görəsən həştad olacaq, yüz, ya yüz iyirmi?". Dadaş: —Yüz iyirmi, — dedi, — sanballı işdir. Təhminə yazdı. —Qol çək. Nemət qol çəkdi. Dadaş da qol çəkdi. —Bay, 120 yazmısan ki... — dedi, — bəs mən 100 dedim. Gülüşdülər. Bu da şöbə yumoru qəbilindən idi. Dadaş: —Daha keçib, qol çəkdik, — dedi, — babalı Təhminənin boynuna. Yazılana pozu yoxdur. Dadaş: "Yazılana pozu yoxdur" deyəndə səhərki xatirə — Bikə xalanın doğum evində dediyi sözlər ani bir qığılcım kimi Nemətin fikrində alışıb söndü. Nemət: —Çox sağ olun, — dedi. — Artıq dərəcədə minnətdaram. —Beh haqqında ərizəni də yaz, aparım müdir ikisinə bir yerdə qol çəksin. ...Dadaş kağızları götürüb otaqdan çıxdı. Yəhya başını qaldırıb: —Sən çaldın, — dedi. Nemət:
—Yetim əlində qoğal əcaib? — dedi. Gümşüd:
—Ayəndə düşər şənbəyə novruz, — dedi. Qurban heç nə demədi. Qaşqabağı yernən gedirdi. Nemət bilirdi ki, içini gəmirir. Dadaş qayıtdı: —Hə, indi get Səfdərə təzimə. Səfdər dayı baş mühasib idi. —Yox, yox, indi pulumuz yoxdur. Qəpik də. Hələ idarənin tarixində elə hadisə olmamışdı ki, Səfdər bir adama gələn kimi əlüstü pul versin. —Bəs haçan olacaq? —On gündən sonra.
33 Amma Səfdər dayının bir məziyyəti var idi. On gündən sonra deyirdisə, düz on gündən sonra arxayın gedib pulunu ala bilərsən. Sözünün ağası idi. Dadaş, Səfdər dayı, bir də Məmməd Nəsir bu idarənin ən köhnə işçiləri idi. —Bilirsən ki, olsaydı, sənə yox deməzdim. Bayaq Dadaş gəlmişdi. Alacağı var. Birisi gün Riqaya gedir. Dedim yoxdur. Dalınca göndərərəm. "Deməli, Dadaş birisi gün gedir. Bu nə pis oldu". Nemət çoxdan nərddə Dadaşa bir düşbərə-qutab uduzmuşdu. Özü də əhvalat yay məzuniyyətinəcən olmalıydı. İndi bir sabahkı gün qalırdı. Çatdırmaq olardı. Amma bir az yaxşı düşmürdü. Müqavilə-filan... Elə çıxırdı ki, əzəz-əvəzdi, xəcalətdən çıxır. Yox, əlbəttə, Dadaş onu tanıyır, xasiyyətinə bələddir. Bilir ki, elə adamlardan deyil. Ancaq işçilərdən elə düşünənləri olacaq. Elə biri bu Qurban... "Gördün, lələ, öyrən, bacarana can qurban. Eh dünya, məlik dünya, təpəsi dəlik dünya!" və sair folklor yaradıcılığı... hər halda Dadaşa təklikdə demək lazımdır. Xəbərləri olmasın. Ancaq əvvəl "baş vəkillə" razılaşdırmaq lazımdır. Dəhlizdən evə zəng elədi. Mətləbi Sürəyyaya açdı. —Özün bilirsən də, — dedi, — lazımdır. Bir müddət qulaq asdı. —Əti özüm tapacam, — dedi, — səhər tezdən gedərəm. Hər nə lazımdır alaram. Yox, heç kəs, bir Dadaş olacaq, bir də Murtuzgilə deyərik. Tahirəgilə. Vəssalam. Dadaşa dəhlizdə yanaşdı, dedi. —Əşi, bu nə zəhmətdir, nə xəcalətdir, qoy qalsın payıza. "Görürsən, müqavilə, nə bilim, əvəz-əvəz məsələsini heç ağlına da gətirmir". —Yox, canımçın, çoxdan hazırlıq görmüşük. İntəhası bilmirdim ki, biri gün gedirsiniz. Odur ki, belə bir az gec deyirəm. —Uşaqlara demisən? Nemət bir an tutulan kimi oldu.
34 —Yox, deyirəm, elə özümüz oturaq, necə deyərlər, xudmani, çünki bilirsiz, — dolaşıb səbəb tapmağa çalışdı. Dadaş dərhal onun imdadına çatdı. —Aa, nə olar, lap yaxşı, deməli, sabah üçdə. Nemət otaqlarına girib papağını götürdü, —Mənim bir balaca işim var gedirəm. Xudahafiz. Pilləkənlə düşəndə kimsə qəfilcən onun qolundan yapışdı. Nemət diksinib dayandı. Məmməd Nəsir idi. —Ay səni xoş gördük. —Salam, salam, Məmməd Nəsir. Otuz beş il bundan qabaq Dadaş, Səfdər, Məmməd Nəsir bu idarəyə bir vaxtda işə giriblər. İdarədə yaşından asılı olmayaraq hamı Dadaşa Dadaş müəllim, Səfdərə Səfdər dayı deyərdi. Məmməd Nəsiri isə cavan da, qoca da, uşaq da, böyük də adıyla çağırırdı. Bu üçündən başqa bütün ayrı işçilər idarəyə çox-çox sonralar gəlib. Otuz beş il bundan qabaqkı idarə folklorunu: "Ay Dadaş, başına daş, Tərpənmə belə yavaş" — misralarını da orta və gənc nəslə elə Məmməd Nəsir çatdırıb. İndi də Nemətin qulağına əyilib: "Yenə onun şöbəsindəsən?" — deyə xəbər aldı və simayi-şəms üstündə xısın-xısın oxudu:
Nemət bildi ki, yenə dəmdir. Məmməd Nəsirin həyatda iki ehtirası vardı: nərd atmaq və vurmaq. İçəndə başqa aləm idi. Məmməd Nəsir beli bükülmüş, saçları seyrəkləşmiş ortaboylu arğaz bir kişi idn. Qəribə yazıq təbəssümü vardı. Elə bil icazəylə gülümsünürdü. Həm də böyük məşəqqətlə gülümsəməyə icazə almışdı. Elə bil yerimək, oturmaq, yaşamaq icazəsini də böyük çətinlik və yalvar-yaxardan sonra Yüklə 3 Mb. Dostları ilə paylaş:
|