Rövşən Abbasov, PhD



Yüklə 224,31 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə4/8
tarix24.10.2017
ölçüsü224,31 Kb.
#6538
1   2   3   4   5   6   7   8

 

 

İES-lər  tərəfindən  yandırılan  mazut  və  təbii  qazdan  daxil  olur.    Maraqlıdır  ki,  son  illərdə 



avtomobillərin sayının kəskin surətdə artması avtomobil benzini yandırılması nəticəsində atmosferə 

atılan  istixana  qazlarının  qazlarının  da  miqdarını  artmış  və  hal  hazırda  avtomobil  benzininin  payı 

25%  təşkil  edir.  Maye  qaz  və  istilik  enerjisi  istehsalında  yandırılan  qazların  payı  da  əhəmiyyətli 

dərəcədə böyükdür. 

 

Azərbaycan  Dövlət  Statistika  Komitəsinin  rəsmi  məlumatına  görə  son  2000-2007  illərdə 



Azərbaycanda neft, qaz və yanacaq məhsullarının ölkədaxili istehlakı durmadan artmış, yalnız 2007-

ci ildə bir qədər azalmışdır. Rəsmi məlumata görə, 2007-ci ildə təbii qazın və mazutun istehlakı bir 

qədər  azalmışdır.  Eyni  zamanda  xam  neftin  ümumi  istehlakında,  o  cümlədən  avtomobil  və  dizel 

yanacağı  istehlakında  da  müəyyən  artımlar  qeydə  alınmışdır.  Təssüf  ki,  2008  və  2009  illər  üçün 

rəsmi məlumat hələ də yoxdur. 

 

Ayrı-ayrı yanacaq növləri üzrə 2000-2007 illərdə istixana qazlarının dəyişmə tendensiyasının təhlili 



onu  göstərir  ki,  müxtəlif  mənşəli  istixana  qazlarının  artımı  da  müxtəlif  olmuşdur.  Belə  ki,  ölkə 

ərazisində  yandırılan  təbii  qazın  miqdarı  1,6  dəfə,  avtomobil  benzininin  miqdarı  isə  2,5  dəfə 

artmışdır. Eyni zamanda, elektrik enerjisi istehsalı üçün yandırılan yanacağın miqdarında cəmi 10% 

artım  olmuşdur.  Bu  statistika  bir  daha  onu  sübut  edir  ki,  respublikamızda  son  illərdə  istixana 

qazlarının  artımı  istehsal  müəssisələrinin  çoxalması  ilə  deyil,  əhali  tərəfindən  işlədilən  avtomobil 

benzininin  və  təbii  qazın  artması  hesabına  olmuşdur.  Cədvəl  1-də  2000-2007  illərdə  Azərbaycan 

Respublikası ərazisində istehlak olunan yanacaq növləri və atmosferə atılan atılan istixana qazlarının 

karbon qazı ekvivalenti ilə miqdarı verilir. Bu cədvəl ADSK-nın rəsmi məlumatına əsasən müəllif 

tərəfindən tərtib olunmuşdur (cədvəl 1). 

 

Elektroenergetika 

Elektroenergetika yanacaq növlərinin istehsalını və elekrrik enerjisinin istehsalını özündə birləşdirən 

bir  sektordur.  Bu  sektor  Azərbaycan  təsərrüfatının  ənənəvi  və  nisbətən  yaxşı  inkişaf  etmiş 

sahələrindən  biri  heasb  olunur.  Buraya  elektrik  enerjisi  istehsal  edən  istilik  elektrik  stansiyaları 

(İES)  və  su  elektrik  stansiyaları  (SES)  daxildir.  İES-lər  Azərbaycanda  istehsal  olunan  elektrik 

enerjisinin 87,5%-dən bir qədər çoxunu verməklə istixana qazlarının atmosferə daxil omasında əsas 

rollardan birinə malikdirlər. 




 

Hal-hazırda  İES-lər  atmosferə  atılan  karbon  qazının  miqdarına  görə  nəqliyyat  sektorundan  sonra 

ikinci  yeri  tutur.  Cədvlə  1-də  2000-2007  illərdə    Azərbaycanın  İES-ləri  tərəfindən  istifadə  olunan 

şərti yanacağın, istehsal olunmuş elektrik enerjisinin və atmosferə atılan istixana qazlarının (karbon 

qazı ekvivalenti ilə) miqdarı verilmişdir. Cədvəldəki məlumatlardan aydın olur ki, 2001-2007 illərdə 

elektrik enerjisi istehsalı nəticəsində atmosferə atılan istixana qazlarının 25%-dən çox artmışdır. 

 

Cədvəl 1: 2000-2007 illərdə Azərbaycan Respublikası ərazisində istehlak olunan yanacaq  



növləri və atmosferə atılan atılan istixana qazlarının karbon qazı ekvivalenti ilə miqdarı 

 (ADSK-nın məlumatına əsasən, EPA-nın metodu ilə müəllif tərəfindən hesablanmışdır). 

  Mənbələr 

2000 


2001 

2002 


2003 

2004 


2005 

2006 


2007 

Xam  neft,  qaz  kondensatı  da 

daxil olmaqla 

8311  


6344  

6369   6344  

6385  

7481   7552  



7529 

min ton neft ekvivalenti 

8353  

6376  


6401  

6376  


6417  

7519   7590  

7567 

Karbon  qazı  ekvivalenti  ilə, 



min ton

 

16274  12371  12420  12371  12451  14588  14726  14682 



Təbii qaz, milyon m

3

  



5472 

8319 


8454 

8725 


9201 

9504 


10159  8637 

min ton neft ekvivalenti  

4911 

7465 


7587 

7830 


8257 

8529 


9117 

7751 


Karbon  qazı  ekvivalenti  ilə, 

min ton 


9949 

15125  15371  15869  16729  17280  18470  15703 

Avtomobil benzini, min ton  

321 


395 

398 


451 

469 


577 

723 


793 

min ton neft ekvivalenti  

343 

423 


426 

483 


502 

617 


774 

849 


Karbon  qazı  ekvivalenti  ilə, 

min ton 


755 

929 


936 

1061 


1103 

1357 


1700 

1865 


Dizel yanacağı, min ton  

584 


532 

547 


513 

729 


783 

731 


661 

min ton neft ekvivalenti  

604 

551 


566 

531 


755 

810 


757 

684 


Karbon qazı ekvivalenti ilə 

1390 


1266 

1302 


1221 

1736 


1864 

1740 


1574 

Mazut yanacağı, min ton  

4096 

1961 


1761 

2317 


2357 

2625 


2135 

1829 


min ton neft ekvivalenti  

3932 


1883 

1691 


2224 

2263 


2520 

2050 


1756 

Karbon qazı ekvivalenti ilə 

1390 

1266 


1302 

1221 


1735 

1864 


1740 

1573 


Aviasiya  və  sair  ucun  ağ  neft, 

min ton  

292 

296 


243 

328 


332 

532 


529 

107 



Yüklə 224,31 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə