Rövşən Abbasov, PhD
Yüklə 224,31 Kb. Pdf görüntüsü
|
min ton neft ekvivalenti 311
315 259
349 353
567 563
114 Karbon qazı ekvivalenti ilə, min ton 695
704 578
780 790
1266 1259
254 Mayeləşdirilmiş qaz, min ton 80 93
102 143
167 158
158 143
min ton neft ekvivalenti 90
105 115
162 188
179 179
162 Karbon qazı ekvivalenti ilə 1904 2214
2428 3404
3976 3761
3761 3404
Neftbitum, min ton 18
22 35
67 80
97 143
156 17 21
34 64
77 93
137 150
Karbon qazı ekvivalenti ilə, min ton
404 500
810 1524
1833 2214
3262 3572
Elektrik enerjisi, milyon kVt.s 16423 17086 16317 18407 18955 20043 21655 18047 min ton neft ekvivalenti 1412
1469 1403
1583 1630
1724 1862
1552 Karbon qazı ekvivalenti ilə, min ton 11794 12271 11718 13219 13613 14394 15552 12961 Istilik enerjisi, min Q.kal 4008
4653 5188
5492 5473
5485 5540
4546 min ton neft ekvivalenti 405 470
524 555
553 554
560 459
Karbon qazı ekvivalenti ilə, min ton
9642 11190 12476 13214 13166 13190 13333 10928 Cəmi, karbon qazı ekvivalenti ilə, min ton 57197 60836 62341 66884 70132 74778 78543 69516
Respublikamızda olan əsas İES-lər Şirvan şəhərindəki Dövlət Rayon Elektrik Stansiyası (DRES) və Mingəçevirdəki Azərbaycan DRES-dir. Şirvan DRES-in gücü 1,2 mln.kvt.saat, Azərbaycan DRES- in gücü isə 3,6 mln.kvt-dır. Abşeron yarımadasında yerləşən “Şimal” DRES, Sumqayıt, Bakı və Gəncədə yerləşən İstilik Eilektrik Mərkəzləri (İEM) də iri elektroenergetika müəssisələridir. Onu da qeyd etmək yerinə düşərdi ki, Şirvan DRES-in ilk növbəsi 1959-cu ildə istifadəyə verilib və buna görə də kifayət qədər köhnəlmiş avadanlığa malikdir.
Qeyd edək ki, son 5 ildə Azərbaycan energetika layihələrinə (köhnə elektrik stansiyalarının yenidən qurulması, modul və stasionar İES-lərin inşası, elektrik xətlərinin dəyişdirilməsi və s.) $2 mlrd.–dan artıq vəsait xərcləyib və bunun nəticəsində ölkənin enerji potensialı artaraq 4,3 milyon kvt-dan 6,4 milyon kvt-a çatıb. Çox ehtimal ki, yaxın 2 ildə bu sahəyə daha $1,2 mlrd. sərmayə qoyulacaq.
2009-cu ildən başlayaraq Şirvan DRES-in yerinə fəaliyyət göstərəcək “Cənub” DRES-i tikilməyə başlamışdır ki, onun da tam istifadəyə verilməsi 2011-ci ilə nəzərdə tutulur. “Cənub” DRES-nin istifadəyə verilməsi ilə Şirvan DRES-də olan bütün köhnə avadanlıqlar öz işini dayandıracaq və onun gücü 4 milyon mln.kvt-a çatdırılacaq. Bundan başqa Abşeronda 230 mvt gücündə yeni İES-in də işə salınmağı planlaşdırılır ki, bunlar da istixana qazlarının emissiyasının gələcəkdə daha da artmasına səbəb olacaq ( www.azerenerji.az ). Qeyd etmək lazımdır ki, son illər ölkənin müxtəlif yerlərində qurulan modul tipli İES-lərin qurulması yaxşı nəticə verməmişdir və onlarda istehsal olunan elektrik enerjisi ənənəvi İES-lərlə müqayisədə kifayət qədər bahadır.
Atmosferə atılan istixana qazlarının azaldılmasının əsas yollarından biri də bərpa olunan və tükənməyən enerji mənbələrindən istifadənin artırılmasıdır. Bərpa olunan enerji mənbələri dedikdə əsasən su, külək və günəş enerjisi başa düşülür. Bu enerji mənbələri ekoloji baxımdan təmiz olmaqla, həm də tükənməyən enerji mənbələri hesab olunurlar.
Su enerjisindən (hidroenerji) istifadə SES-lərdə elektrik enerjisi alınması vasitəsilə həyata keçirilir. SES-lər enerjisi böyük olan çaylar üzərində qurulur və suyun mexaniki enerjisini elektrik enerjisinə çevirirlər. Hal-hazırda SES-lər Azərbaycanda istehsal olunan elektrik enerjisinin 13,5%-ni verirlər. Respublikamızda olan ən böyük SES-lər Kür çayı üzərində olan Şəmkir, Yenikənd, Mingəçevir, Varvara və Araz çayı üzərindəki Araz Su Qovşağı SES-ləridir.
2002-ci ildə Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankının layihəsi əsasında Azərbaycanın Bərpa olunan Enerji Resurslarının Qiymətləndirilməsi həyata keçirilmişdir. Bu layihə nəticəsində məlum olmuşdur ki, ölkəmizin böyük külək və günəş enerjisi ehtiyatları vardır. 2004-cü ildə Alternativ (bərpa olunan) Enerji Mənbələrdən İstifadə Üzrə Milli Program qəbul olunmuşdur. Bu proqrama əsasən ölkəmizdə bərpa olunan enerji mənbələrindən geniş istifadə olunması planlaşdırılır. Proqramda həmçinin ölkəmizdəki alternativ və bərpa olunan enerji potensialının qiymətləndirilməsi aparılmışdır. 2009-cu ildə isə Azərbaycan Respublikası Sənaye və Energetika Nazirliyinin Alternativ və Bərpa Olunan Enerji Mənbələri üzrə Dövlət Agentliyi yaradılmışdır.
Hal-hazırda Abşeron yaxınlığında Yaşma ərazisində hər birinin gücü 850 kvt.saat olan 3 külək qurğusu quraşdırılıb və onların gücünün gələcəkdə 50 min kv.saat-a çatdırılması nəzərdə tutulur. Bundan başqa Qobustan yaxınlığında iri külək elektrik stansiyasının (KES) qurulması planlaşdırılır. Yüklə 224,31 Kb. Dostları ilə paylaş:
|