Sabit stenokardiya üzrə klinik protokol
Yüklə 309,08 Kb. Pdf görüntüsü
|
33
PROFİLAKTİKA ►
Profilaktik tədbirləri həyata keçirərkən ÜD xəstəliklərinin ailə anamnezinin (kişi xəttində 55, qadın xəttində isə 65 yaşa qədər meydana çıxmasının), qadınlarda vaxtından əvvəl menopauza, kontraseptiv hormonal preparatların qəbulu kimi amillərin nəzərə alınması vacibdir. ►
Modifikasiya olunan RA-nin nəzarətdə saxlanılması birincili profilaktikanın əsas şərtlərindəndir. Əksər RA həyat tərzi ilə əlaqədardır. Qidalanma onun əsas komponentlərindən biri olub, aterosklerozun inkişafına və proqressivləşməsinə təsir edə bilər (belə ki, qidalanmanın qanın lipid spektrinin dəyişməsi, trombəmələgəlmə proseslərinə təsiri və s. kimi nəticələri vardır). Bu baxımdan rasional qidalanma xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. ►
Sağlam həyat tərzi: adekvat, müntəzəm fiziki aktivlik (B) 4 (məs, həftədə 5-7 dəfə ən azı 30 dəq sürətlə yerimə), tütünçəkmə (A) 4
və artıq miqdarda alkohol qəbulundan çəkinmək (əks-göstəriş yoxsa, nikotin tərkibli preparatlardan istifadə olunması), xolesterin və yağların miqdarını azaltmaqla balanslaşdırılmış pəhriz (C) 4 , artıq bədən çəkisi (xüsusən android tipli piylənmə) ilə mübarizə birincili profilaktikanın mühüm tərkib hissələridir. ►
Antioksidant vitaminlər (C, E, betta-karotin) hətta yüksək ürək- damar riski olan xəstələrə belə göstəriş deyil (A) 4 .
ÜİX-nin klinik təzahürləri olmayan şəxslər periodik olaraq dislipidemiyanın mövcudluğuna yoxlanılmalıdır (D) 4 . Lipid profil acqarına (və ya ümumi XS və ASLP acqarına olmadan) 20 yaşdan yuxarı şəxslərdə yoxlanılmalıdır. Hiperlipidemiyaya skrinninq hər 5 ildən bir aparılmalıdır. Hiperlipidemiyalı, ÜİX olmayan simptomsuz xəstələrə həyat tərzini dəyişmək, pəhriz, hipolipidemik müalicə təyin olunur (B) 4 . ►
AH-nın ürək-damar xəstəliklərinin ağırlaşmalarının meydana çıxmasındakı rolu çoxsayli tədqiqatlarla sübut olunmuşdur. AH- nın aktiv diaqnostikası və müntəzəm müalicəsi ÜD ağırlaşmalarının meydanagəlmə riskini azaldır (A) 4 . ►
ŞD aterosklerozun inkişaf və proqressivləşmə riskini artırır. Belə xəstələrdə ÜD ağırlaşmaları riskinin azaldılması üçün qanda Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
34
şəkərin miqdarı ilə bərabər digər risk amilləri [ilk növbədə AH (AT hədəf səviyyəsi 130/90 mm c.s.-dan aşağı olmalıdır) və dislipidemiya] korreksiya edilməlidir (B) 4 . ►
Çoxlu miqdarda ÜD riski olan şəxslərə ÜD ağırlaşmalarının birincili profilaktikası məqsədilə, əks-göstərişlər olmadıqda, asetilsalisil turşusu təyin edilir (75-325 mq/sut). ÜD ağırlaşmalarının aşağı və orta risk səviyyəsinə aid və ÜİX simptomları olmayan şəxslərə profilaktik məqsədlə aspirinin qəbulu məsləhət görülmür. Lakin şəkərli diabetli və ÜİX olmayan postmenopauza dövründəki qadınlara bu preparatın təyin olunması tövsiyə olunur.
Xəstənin təlimatlandırılması həkim qəbulunun tərkib hissəsi olmalıdır. İnformasiya vaxtında və xəstənin anlaya biləcəyi səviyyədə çatdırılmalıdır (D) 4 . Xəstələrin təlimatlandırılması üçün sistematik və fərdiləşdirilmiş yanaşma işlənib hazırlanmalıdır (D) 4 . Modifikasiya oluna bilən risk amilləri, müalicə, proqnoz, fiziki aktivlik, simptomların artması və ya kəskin koronar sindromun inkişafı zamanı həkimlə əlaqə saxlanması xəstə ilə müzakirə olunmalıdır (D) 4 .
Pasiyentlərin təlimatlandırılması aşağıdakı istiqamətdə aparıla bilər:
►
Xəstələrlə yaxın təmasda olaraq stenokardiyanın diaqnozu və müalicəsi barədə onları məlumatlandırmaq ►
Sakitlik zamanı, yüngül fiziki yük nəticəsində və ya qəflətən əmələ gələn döş qəfəsi ağrısı simptomunu yüngülləşdirmək üçün nitroqliserinin dilaltı istifadəsi ►
Xəstələrin nitratların əlavə təsiri və nitrat preparatlarının profilaktik istifadəsi barədə məlumatlandırılması ►
nitroqliserin qəbulundan sonra azalmazsa və >10-20 dəq davam edərsə, xəstənin nə etməsi barədə təlimatlandırılması ►
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 35
►
Alkoholun həddindən artıq qəbulunun, tütünçəkmənin zərərinin izah olunması ►
Seksual fəaliyyət xəstədə stenokardiya ağrısına səbəb ola bilər. Bunun qarşısının alınması üçün əvvəlcədən nitroqliserin qəbulunun zəruri olduğunun bildirilməsi.
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 36
Ədəbiyyat: 1.
Management of stable angina, European Society of Cardiology, 2008 2.
SIGN-2007, www.sign.ac.uk 3.
“Диагностика и лечение стабильной стенокардии”, Всероссийское научное общество кардиологов, Москва, 2008 4.
Клинические рекомендации. Стандарты ведения больных 2008. www.klinrek.ru 5.
Доказательная медицина, 2002 6.
“Рациональная фармакотерапия сердечно-сосудистых заболеваний”, под редакцией Е. И. Чазова, Ю. Н. Беленкова, Москва, 2005 7.
Рекомендации Европейского Общества Кардиологов, 2003 Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
37
Sabit stenokardiyanın müalicəsində istifadə olunan əsas dərman preparatları Qeyd: orijinal preparat qalın şriftlə göstərilmişdir Antitrombositar preparatlar Təsir maddəsi Preparat Stenokardiya zamanı istifadə olunan dozaları Acetylsalicylic acid (ASA) Asetilsalisil turşusu (500 mq), Ekorin (75; 150 mq), Terapin (325 mq), 75-150 mq/sut Bağırsaqda həll olan örtüklü ASA
Trombo ASS (50; 100 mq), Trombopol (75; 150 mq) 75-150 mq/sut ASA+magnesium oxide
75-150 mq/sut Clopidogrel
Troken
Vazogrel Nefazon
Kombinə olunmuş forması: Klosprin (75 mq+75 mq asetilsalisil turşusu ) 75 mq/sut
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 38
Təsir maddəsi Preparat Stenokardiyanın müalicəsində istifadə olunan dozaları Simvastatin Aktalipid (10 mq) Simekar (10; 20; 40; 80 mq) Simqal (10; 20; 40 mq), Simvaqamma (5; 10; 20; 40 mq), Statinal (20 mq), Vazilip10-20 mq, Zosta 10-20 mq
10-40 mq/sut Lovastatin
Aterkey (20 mq) 10-40 mq/sut Atorvastatin Liprimar (10; 20; 40 mq) Ateroks (10; 20; 40 mq), Aztor (10; 20mq), Eskolan-Sanovel (10; 20; 40 mq) Torva (10; 20 mq), Tulip (10; 20; 40mq), 10-80 mq/sut Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
39
TG-TOR (10; 20 mq), Vasolip (10; 20; 40 mq) Rozuvastatin Krestor* 10-40 mq/sut Fluvastatin
20-80 mq/sut Pravastatin
10-40 mq/sut Qeyd: * klinik protokolun tərtib edildiyi dövrdə Azərbaycan Respublikasında dövlət qeydiyyatından keçməmiş dərman vasitəsi. ** 3-hidroksi-3-metil-qlutaril KoA-reduktaza Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 40
Təsir maddəsi Preparat Stenokardiya zamanı istifadə olunan dozaları Bezafibrat Bezalip*, Bezamidin* 200 mq ** 2-3 dəfə/sut Hemfibrozil Hemfibrozil* 600 mq
** 2 dəfə/sut Tsiprofibrat
100 mq
** 1-2 dəfə/sut Fenofibrat
Lipidek SR (250 mq), Lipikard (200 mq) 145 mq **
Qeyd: * klinik protokolun tərtib edildiyi dövrdə Azərbaycan Respublikasında dövlət qeydiyyatından keçməmiş dərman vasitəsi. ** birdəfəlik doza Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
41
Təsir maddəsi Selek-tivlik Daxili simpato- mimetik aktivlik Preparat Stenokardiya zamanı istifadə olunan dozaları Propranolol yox yox Anaprilin (10; 40mq) İnderal*, Obzidan* 20-80 mq** 4dəfə/sut Metoprolol β 1 yox
Betalok-ZOK*, Metoprolol Egilok (25; 50; 100 mq); Metoprolol (50 mq) Korvitol 50; Korvitol 100 50-200 mq** 1-2 dəfə/sut Atenolol β 1 yox
Tenormin*, Atenolol (50;100 mq), Atenolol-Akos (50;100 mq) 50-200 mq** 1-2 dəfə/sut Bisoprolol β 1 yox
Konkor (5;10 mq); Konkor Kor (2,5 mq); Korbis (5; 10 mq); 5-10 mq/sut Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 42
Neokard (10 mq); Bisoqamma (5;10 mq), Bisokard (5;10mq) Dokbisopro (5;10 mq) Koronal (5;10 mq) Betaksolol
yox
Lokren*, Betak* 10-20 mq/sut Əlavə vazodilatasiyaedici xüsusiyyətləri olan β-adrenoblokatorlar Nebivolol β 1 yox
Nebilet 5 mq 2,5-5 mq/sut Carvedilol
yox
Talliton (6,25; 12,5; 25 mq); Dilatrend (6,25- 25mq); Karvediqamma (6,25-12,5 mq);
Karvedil (12,5 mq) Karvidil (6,25-25 mq), Karvileks (6,25-25 mq) 25-50 mq** 2 dəfə/sut
klinik protokolun tərtib edildiyi dövrdə Azərbaycan Respublikasında dövlət qeydiyyatından keçməmiş dərman vasitəsi. ** birdəfəlik doza Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
43
Qrup Təsir maddəsi Təsir müddəti Preparat Stenokardiya zamanı istifadə olunan dozaları Qısa təsirli Korinfar, Kordafen, Nifedi-Denk 10 Retard , Nifedipin 10 mq (stenokardiya tutması zamanı) Mötədil uzadılmış təsirli
20 Retard (20 mq), Korinfar retard (20 mq) 30-100 mq/sut Nifedipin Əhəmiyyətli uzadılmış təsirli
Korinfar UNO(40mq), Nifekard XL (30,60mq) 30-120 mq/sut Dihidropiridin Amlodipin Norvask, Kardilopin, Lovrak, Modipin, Normodipin, Vazonorm, Amlodigamma Top, Amlodil, Amlokard- 5-10 mq/sut Ramlodip (5 mq+Ramipril 2.5 mq), Zelis – AM , Amlipin, Biffekt (5mq+Lisinopril Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 44
Sanovel, Amlosand, Amlovas, A mtas, Duaktin, Emlip 5mq), Eksforj (5-10 mq+Valsartan 80-160 mq), Ekvator (5 mq+Lisinopril 10 mq) Felodipin
5-10 mq/sut İsradipin
2,5-10 mq* 2 dəfə/sut Lasidipin
2 -4 mq/sut Diltiazem Taldizem SR (60;120 mq) 120-320 mq/sut Qeyri-dihidropiridin Verapamil İzoptin (40;80 mq), Izoptin SR (240 mq) 120-480 mq/sut
klinik protokolun tərtib edildiyi dövrdə Azərbaycan Respublikasında dövlət qeydiyyatından keçməmiş dərman vasitəsi. Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 45
Təsir maddəsi Təsir müddəti Preparat Stenokardiya zamanı istifadə olunan dozaları Nitroqliserin (qliseril trinitrat) Qısa təsirli
Nitromint (0,4 mq/doza) Nitronq forte 0,3-1,5 mq dil altına anginal tutma zamanı 6,5 mq Izosorbid dinitrat Qisatəsirli Mötədil (orta) davametmə müddəti olan Uzunmüddətli İzoket-sprey, Kardiket Retard (20,40,60 mq), Nitrosorbid* 1,25-3,75 mq dil altına 20-80 mq\sut 40-120 mq/sut Izosorbid 5-mononitrat Orta davametmə müddəti olan Uzunmüddətli Monosan (20,40 mq), Plodin (20,40 mq), İsokant (20,40 mq), Olikard 40 retard, Olikard 60 retard 40-120 mq/sut
40-240 mq/sut Molsidomin Orta davametmə müddəti olan Uzunmüddətli Korvaton (4mq), Sidnofarm (2 mq) 4-12 mq/sut
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 46
Təsir maddəsi Preparat Stenokardiyada istifadə olunan dozası Ramipril
Amprilan, Polpril, Tritaсe, Xartil 2,5-10 mq/sut Perindopril Prestarium
İ f inhibitorları Təsir maddəsi Preparat Stenokardiyada istifadə olunan dozası İvabradin Koraksan 10-15 mq/sut
EPT/DHT* – 1,2/1 -90% etil efirləri 24 saat ərzində Omakor 1 q/sut
Qeyd: * Eykozapentoen turşusunun və dokozaheksaen turşusunun etil efirləri Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
47
ƏLAVƏ №2 Duke indeksi (DTS) ÜD hadisələrinin meydana çıxma riskini qiymətləndirməyə imkan verən göstəricidir. DTS = [fiziki yükün davametmə müddəti (dəq)] –
[5xST seqmentinin maksimal yerdəyişmə kəmiyyəti (mm)] – [4 x stenokardiya indeksi (Sİ)] Sİ 0 – döş qəfəsində ağrı yoxdur; Sİ 1 – gərginlik zamanı stenokardiya; Sİ 2 – sınağın dayandırılmasını tələb edən stenokardiya. DTS > 4 aşağı riskə; DTS = (-10)-dan (+4)-dək orta riskə; DTS < (-10) yuxarı riskə aid xəstələrin (illik ölüm 3%-dən artıqdır) aşkar olunmasına yardım edir.
İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. Document Outline
Yüklə 309,08 Kb. Dostları ilə paylaş:
|