Sabit stenokardiya üzrə klinik protokol
Yüklə 309,08 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Fiziki yük sınaqlı EKQ
- Fiziki yük sınağının təsvir üsulları ilə kombinasiyası
- I. Fiziki yük sınaqlı (stress) exokardioqrafiya
- II. Fiziki yük sınaqlı miokardial perfuzion ssintiqrafiya
- Ürəyin stress maqnetik rezonans sınağı
15
Fiziki yük sınaqlı EKQ Xəstələrin böyük əksəriyyətində fiziki yük sınaqlı (FYS) elektrokardiografiya ÜİX diaqnozunu müəyyənləşdirmək və riski qiymətləndirmək üçün ilkin müayinə hesab edilir. Ümumiyyətlə, stenokardiyaya şübhəli olan xəstələrə sakitlik EKQ ilə yanaşı FYS EKQ müayinəsi aparılmalıdır (C) 2 .
qiymətləndirilməsinə əsas verir. ÜİX diaqnozunun qoyulmasında fiziki yük sınağının həssaslığı və spesifikliyi uyğun olaraq 68% və 77% göstərilir. Hiss dəstəsinin sol ayaqcığının tam blokadası, kardiostimulyator ritmi və WPW sindromunun olduğu hallarda fiziki yük sınağının heç bir diaqnostik əhəmiyyəti olmur. SM, elektrolit disbalansı, mədəcikdaxili keçiriciliyin pozulması və uzun müddət digitalis preparatlarının qəbulu ilə əlaqədar olaraq sakitlik EKQ anormal xəstələrin stress sınaqları diaqnostik baxımdan informativ olmur. Bu zaman diaqnostika və proqnozun müəyyənləşdirilməsi üçün alternativ olaraq funksional sınaqlardan istifadə oluna bilər. FYS EKQ-nin həssaslığı 3 damar zədələnməsi olan xəstələrdə daha yüksək, bir damar xəstəliyi olan xəstələrdə daha aşağıdır. Qadın xəstələr üçün fiziki yük sınağının spesifikliyi və həssaslığı daha aşağıdır (C) 2 . FYS EKQ, ÜİX diaqnozu təsdiqlənmiş və xəstəliyə şübhə doğuran xəstələrin riskinin qiymətləndirilməsində əsas vasitədir. Proqnostik göstəricilərə, fiziki gərginliyə tolerantlıq və fiziki gərginlik zamanı klinik və elektrokardioqrafik olaraq meydana çıxan işemiya aiddir. Fiziki yükə maksimal tolerantlıq, proqnostik göstərici olmaqla, maksimal fiziki yükün davametmə müddəti, maksimal MET səviyyəsi, Watt -la ifadə olunan maksimal iş yükü və ürək vurğularının maksimal sayı ilə ölçülür. Fiziki gərginliyin sonunda ürək vurğularının sayı, ST seqmentinin depressiyası, test zamanı ağrının olub-olmaması, iş yükünün yüksək həddi və ST seqmentinin dəyişməsi kimi fiziki gərginliyin göstəricilərinin analizi stress testin klinik əhəmiyyətini artırır. Klinik parametrlər və stress testin parametrlərinin kombinasiyası, Duke Treadmil Score (DTS) (əlavə 2) kimi bal şkalasının istifadə edilib-edilməməsindən asılı olmayaraq, yüksək və aşağı risk qruplarının ayırd edilməsində effektiv üsuldur. Revaskulyarizasiyanın aparılması haqda qərar qəbul etmək üçün fiziki yük sınağı birinci növbədə yerinə yetirilir (A) 5 .
Xəstənin vəziyyətində klinik dəyişikliklər olmadığı halda dinamikada FYS aparılması tövsiyə olunur (D) 3 .
İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 16
Fiziki yük sınağının təsvir üsulları ilə kombinasiyası Exokardioqrafiya və perfuzion ssintiqrafiya ən yaxşı stress təsvir texnikası hesab edilir. Bir çox tədqiqatlarda proqnostik və diaqnostik qiymətləndirmə məqsədi ilə hər iki üsuldan (həm fiziki yük, həm də farmakoloji stress sınaqları) kombinasiya şəklində istifadə təsdiqlənmişdir. Perkutan koronar müdaxilə (PKM) və ya aorta koronar şuntlama (AKŞ) əməliyyatı aparılmış xəstələrin müayinəsində stress təsvir metodundan daha çox istifadə edilir, belə ki, bu üsulla işemik ocağın aşkarlanması ehtimalı yüksəkdir. Stress təsvir texnikasının yeni üsuluna stress MRT də aiddir. Stress təsvir metodunun adi fiziki yük EKQ sınağından üstünlüyü aşağıdakılardan ibarətdir: 1. Yüksək diaqnostik və proqnostik əhəmiyyətə malik olması 2. İşemiya sahələrinin həm kəmiyyət, həm də lokalizasiya etibarilə təyininin mümkünlüyü 3. Sakitlik EKQ dəyişikliyi olduğu halda və fiziki yük sınağının aparılması mümkün olmayan xəstələrdə diaqnostik əhəmiyyətli olması.
I. Fiziki yük sınaqlı (stress) exokardioqrafiya Fiziki yük sınaqlı exokardioqrafiya, koronar arteriya xəstəliyinin aşkarlanmasında fiziki yük sınaqlı EKQ ilə müqayisədə daha həssas və spesifik üsuldur. Kontrast maddədən istifadə etməklə endokardın sərhədlərinin daha yaxşı təsvirinə nail olmaq, miokardın perfuziyasını təsvir etmək üçün inyeksion maddənin istifadəsi, toxuma Doppleri və gərilmə (strain) təsvir üsulu ilə işemiyanın aşkar edilməsi texnologiyanın yenilikləri hesab edilir. Stress exokardioqrafiya xəstələrin riskinin qiymətləndirilməsində effektiv üsuldur. Gələcək hadisələrə təsir edə biləcək amillər: ►
sakitlik zamanı divar hərəkət qüsuru olan seqmentlərin sayı ►
stress exokardioqrafiyada əmələ gələn divar hərəkət qüsurlu seqmentlərin sayı
Təkfotonlu emission kompüter tomografiya (TFEKT) fiziki yük sınağı və ya farmakoloji testlə birlikdə aparılır. Bu üsul, fiziki yük Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
17
zamanı ürək atımının koronar fraksiyasına mütənasib olaraq radionuklidin birinci sirkulyasiyada miokardda paylanmasını kəmiyyətcə göstərir. Qeydə alınmış təsvirlər sakitlik təsvirləri ilə müqayisə edilir. Miokardın perfuzion ssintiqrafiyası üçün əksər hallarda tallium-201 və texnesium-99m istifadə edilir. TFEKT ÜİX olmasını dürüst olaraq təsdiqləyən dəqiq, qeyri- invaziv üsuldur. Bu üsul, qeyri-normal EKQ (məs, Hiss dəstəsinin sol ayaqcığının blokadası) olan, fiziki gərginliyi adekvat yerinə yetirə bilməyən pasiyentlərin və ÜİX-nə şübhə olan, lakin ÜİX ehtimalının aşağı olduğu xəstələrin müayinəsində ilkin diaqnostik üsul ola bilər (B) 2 . Həmçinin bu üsul, ÜİX riski aşağı olan, lakin FYS nəticəsinin yalançı müsbət riski yüksək olan qadınların müayinəsində faydalı ola bilər. Stress perfuzion təsvir geniş yayılmış və özünün proqnostik əhəmiyyətini
təsdiqləmiş üsuldur. Yüksək risk xüsusiyyətlərinə aşağıdakılar aiddir: ►
dərin yayılmış işemiya ►
SM keçici işemik genişlənməsi ►
testdən sonra radionuklidin ağciyərlərdə toplanıb qalması Farmakoloji sınaq ilə təsvir texnikası Fiziki yüklə sınaq mümkün olmadıqda farmakoloji sınaqdan istifadə edilə bilər. 1. qısa təsirli simpatomimetik dərman - dobutamin 2. koronar vazodilatatorlar (adenozin və dipiridamol) Stress ExoKQ və perfuzion ssintiqrafiyada həm fiziki yük, həm də farmakoloji sınaqdan istifadə oluna bilər. Hansı üsuldan istifadə olunması yerli imkanlardan asılıdır. Xəstəlik əlamətlərinin aşkarlanması çətin olduğu hallarda, xüsusən qadınlarda revaskulyarizasiya ediləcək stenozun seçilməsində və
revaskulyarizasiyadan sonra işemiyanın olub-olmamasını ayırd etməkdə stress təsvir üsulu mühüm əhəmiyyətə malikdir.
Ürəyin stress maqnetik rezonans sınağı dobutamin infuziyası ilə birlikdə işemiya nəticəsində əmələ gələn divar hərəkət qüsurunu və Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
Yüklə 309,08 Kb. Dostları ilə paylaş:
|