Sabit stenokardiya üzrə klinik protokol

 

24

 

Medikamentoz müalicə üçün ümumi məsləhətlər aşağıdakılardır: 

1.

 

Antiişemik dərmanlar hər xəstənin ehtiyaclarına görə  təyin 

edilməli və fərdi şəkildə nəzarət olunmalıdır. 

2.

 

Kəskin simptomların təcili olaraq aradan qaldırılması üçün 

bütün xəstələrə qısa təsirli nitratlar təyin edilməlidir. 

3.

 

Klinik tədqiqatlarda göstərildiyi kimi, müxtəlif dərman 

qrupları biri-birinin effektini artıraraq antiişemik təsir göstərə 

bilər. 

4.

 

Hər hansı bir dərmanın dozası digər dərman əlavə edilmədən 

optimallaşdırılmalıdır. 

5.

 

Birbaşa dərman kombinasiyalarına keçmək məsləhətdir. 

6.

 

Dərman müalicəsinin uğursuzluğu zamanı  xəstənin müalicə 

rejiminə əməl etməməsi barədə düşünülməlidir. 

7.

 

Optimal müalicə aparılmasına baxmayaraq simptomlarına 

kifayət qədər nəzarət edilməyən xəstələrin 

revaskulyarizasiyaya uyğunluğu araşdırılmalıdır.   

İlkin müayinədən və risk hesablamasından sonra medikamentoz 

müalicə nəzərdə tutulan xəstələrdə antiişemik dərman müalicəsi üçün 

aşağıdakı strategiya (Şəkil 2) məsləhət görülür. 

Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin 

İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 

---

Şəkil 2. Sabit stenokardiyanın medikamentoz müalicəsinin 

ALQORİTMİ 

 

Tolerantsızlıq

simptomların 

yüngülləş-

dirməsinə 

yönələn 

müalicə 

Uzun təsirli nitrat və ya 

kalsium kanal antaqonisti 

proqnozu 

yaxşılaşdırmaq 

üçün müalicə 

Tolerantlığın olmaması  

və ya əks-göstəriş* 

ani, qısa 

müddətli 

yaxşılaşma 

Gərginlik stenokardiyasının 

medikamentoz müalicəsi

optimallaşdırılmış dozaya  

baxmayaraq nəzarət  

olunmayan simptomlar

 

optimallaşdırılmış dozaya baxmayaraq 

nəzarət olunmayan simptomlar 

Nitrat və kalsium 

antaqonistlərinin 

və ya K kanalları 

aktivatorlarının 

kombinasiyası 

Kalsium antaqonisti 

və ya uzun təsirli 

nitratların digər 

nümayəndələrinin 

istifadəsi 

Statin, hədəf xolesterin 

səviyyələrini əldə etmək 

Qısa təsirli sublinqval və ya 

bukkal nitrat

Əks göstəriş (məs. aspirin allergiyası)

Gündəlik 

klopidoqrel 75 mq 

Tolerantlığın olmaması 

və ya əks-göstəriş 

Statinlərin bir-biri ilə əvəz edilməsi 

və ya aşağı dozada statinlə ezetimibin 

kombinasiyası və ya başqa bir 

hipolipidemik preparatla əvəz 

edilməsi, ezetimib kombinasiyası 

optimallaşdırılmış dozaya baxmayaraq 

nəzarət olunmayan

 

simptomlar

 

Revaskulyarizasiya 

ehtimalını düşün 

Gündəlik aspirin 75-150 mq 

dozasının optimizasiyasına baxmayaraq  

2 preparatla nəzarət olunmayan simptomlar 

Təsdiqlənmiş ürək-damar 

xəstəliyində AÇF 

Kalsium antaqonisti** və ya uzun 

təsirli nitrat və ya K kanalları 

Mİ sonra beta-blokatorlar 

Mİ keçirməyənlərdə beta-blokatorlar

 

25

 

Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin 

İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 

---

 

26

 

Proqnostik olaraq revaskulyarizasiya üçün yüksək riskli xəstələr 

uyğun bir şəkildə seçilib, yönləndirilməlidirlər. 

*Beta-blokada üçün nisbi əks-göstərişlər: astma, simptomatik 

periferik arterial xəstəlik və birinci dərəcəli AV blokada. 

**Beta-blokatorla kombinə edilmədiyi zaman qısa təsirli 

dihidropiridinlərdən istifadə olunmamalıdır.             

 

Aorta-koronar şuntlama  

AKŞ üçün iki əsas göstəriş vardır: proqnostik və simptomatik. 

AKŞ-nin proqnostik faydası başlıca olaraq ÜD xəstəliklərindən 

ölümün azalması ilə əlaqədardır, AKŞ-dan sonra Mİ-nın azalmasını 

göstərən sübutlar azdır. Ölüm riski orta və yüksək olan xəstələrdə 

medikamentoz müalicə ilə müqayisədə AKŞ proqnozun 

yaxşılaşmasına səbəb olur. Aşağıda qeyd lunmuş xüsusi koronar 

anatomiyalı xəstələrin AKŞ-dan sonrakı prognozu daha yaxşıdır: 

1.Sol əsas kötüyün ciddi stenozu (A)

2

 

2.Üç böyük koronar arteriyanın ciddi proksimal stenozu (A)

2

 

3.SÖEA-nın proksimal seqmentində yüksək dərəcəli stenozun da 

daxil olduğu iki böyük koronar arteriyanın ciddi stenozu (A)

2

 

4.Pozulmuş SM funksiyası ilə yanaşı üç damar xəstəliyi (A)

2

 

AKŞ  həmçinin ÜİX olan xəstələrdə anginoz ağrıların da 

azalmasına səbəb olur. 

AKŞ-də ümumi cərrahi ölüm 1-4% arasındadır və fərdi xəstələrin 

cərrahi riskini təyin etmək üçün istifadə edilən risk qiymətləndirmə 

modelləri mövcuddur. Yuxarıda sadalanan anatomik qruplarda 

cərrahiyyənin riski xəstələrin həyat keyfiyyəti və  əməliyyatın 

potensial proqnostik faydası ilə müqayisə edilərək 

qiymətləndirilməlidir. Daxili məmə arteriyasından SÖEA-ya şunt 

qoyulması sağqalma göstəricisini artırır və sonrakı  Mİ, təkrari 

stenokardiya və  əlavə kardioloji müdaxilə ehtiyacını azaldır  (D)

2

. 

Digər arterial şuntların istifadəsi damarın uzun müddət açıq 

qalmasını təmin edir.  

 

Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin 

İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 

---