Sadiq bəY ƏFŞar şEİRLƏr baki 2010

32

5.  Ganjei T. Sadiki-i Afşar'ın Türkçe şiirleri».  Türkiyat

Mecmuası.  XVI.  İstanbul.  Edebiyat Fakültesi Basımevi, 

1971.

6. Kərimov Kərim. Sadiq bəy Əfşar. Bakı: İşıq, 1987.

7.  Quliyeva Mahirə. Klassik Şərq poetikası və orta

əsrlər Azərbaycan poeziyası.  Filol.e.d.-diss.    …nın

avtoref.

8.  Quluzadə

Mirzağa.

Füzulinin

lirikası.  Bakı: 

Azərbaycan SSR EA Nəşriyyatı, 1965.

9.  Muradova Məntiqə. Sadiq bəy Sadiqinin həyat və

yaradıcılığı. Bakı: Elm, 1999.

10.  Nağıyeva Cənnət. Azərbaycanda Nəvai.  Bakı: 

«Tural-Ə»  Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2001.

11.  Navoiy Alişer. Xazainül-maaniy.  I cild.  Qaraibus-

siqar.  Taşkent:  Özbekistan SSR Fanlar Akademiyası

Naşriyeti, 1959.

12.  Nəsrabadi Məhəmməd Tahir. Təzkireyi-Nəsrabadi. 

C.1.Tehran, 1378.

13. 

Tərbiyət

Məhəmmədəli.

Danişməndani-

Azərbaycan. Bakı: Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, 1987.

QƏSİDƏLƏR

İrişdi vəqt  ki, rəf ola etidali-həva,

Ç əkə büsati-çəməndən ayağ nəsimi-səba.

Ç əmən zərifləri künci-inzivayə girib,

Mürəttəb etdilər əsbabi-bəzmgahi-cəfa,

---

33

Mətai-məxzəni-bustanı etdilər tarac,

Hücumi-sərsərdi-bürdbürd badi-fəna.

Füsürdə oldu çəmən bəzmi çıxmağa bir kəs,

Səbayə guşeyi-çeşm ilə eylədi ima.

Degil xəzan vərəqi lövn-lövn gülşəndə.

Biri kəbudü biri əsfərü biri həmra.

Mürəttəb etdi sədəflər zəmanə nəqqaşı

Ki, ola güllərə fəsli-bahar çöhrəguşa.

Dağıtdı seyrəfiye-dey şükufə dirhəmini,

Rəvac tapdı tilsimati-Bu Əli Sina.

Şükufə olsa pərişanü müztərib, nəşekoft,

Ç inarü söyütü ki, bidəstü pa edər sərma.

Yeritməz oldu çəmən içrə cuybar suyun,

Daş oldu möcüzi-sərma ilən bu əjdəha.

Yetişdi şiddəti-bürudətlə öz cərasinə,

Bənəfşə ilə müqabil duran zəbani-nəfqa.

Həvayi-gülşən üçün ruzigar memarı,

Hübabdən yasadı öylə üstüvar bina

Ki, yoxdur ona xələl ruzigar babından,

Yıxılsa fərşi-zəmin üstə bargahi-səma.

Ç avurdu gül yüzünü qibləgahi-gülşəndən,

Cəfadən olsa müsəlman əcəbmidür tərsa.

Hicabi-çöhreyi-gül kəsdi əndəlib dilin,

Nə bərg qaldı çəmən bəzmgahında, nə nəva.

---

34

Kəsildi rəsmi-təvəllüdləri kim, etməzlər,

Müvasilət həvəsin ümməhat ilən aba.

Səvadi-səbzədə su şəhnəsi sibqət ilə,

Müqimi-gülşən ilə bəs ki, eylədi qovğa.

Həva xonək hərəkatilə söylədi ki, dağ,

Ç əmən cəmaətinə hökmin eyləyə içra.

Həva bənəfşə ilən öylə rəşədar etdi

Kim, üstüvar degil bir nəfəs əlində əsa.

Hərəmsarayi-çəməndə lətif cariyələr

Ki, dar idi bari gülçöhrəvü səmənsima.

Dəmi-təsərrüfi-sərma ilə yox onlarda,

Bu gün bənəfşəvü reyhan təfavüti əsla.

Həva hədiqəvü büstanın eylədi xali,

Bu vəchilən mütəğəyyir olur vücudi-xəla.

Nişat ilən çəmən ətfalı getdilər bir-bir,

Məgər bənəfşə kim etdi həca oxur da xəta.

Kəbud etdi binaquşi müəllimi-dey,

Ona tapançeyi-bərd ilə bəs ki, urdu qəfa.

Həva təhərrükindin biqərardur, ey sər

Ki, sürət ilə rəvan eyləyə hürufi-heca.

Bu dəmdə gülşəndə basdım qədəm məni-

məhzun,

Bəli, təbiətimi etdi münhərif sevda.

---

35

Hərifi-gülşənin gördüm nişatdən xali,

Vücuddən mütəərriz müqimi-kuyi-fəna.

Demə hədiqə muna, bir səvadi-kişvəri-Lut,

Demə çəmən muna, bir bisəbat köhnə səra.

Üburi-ləşkərdi, mülkin eyləmiş viran,

Hücumi-badi-fəna rəxtin eyləmiş yəğma.

Olub nəsimi-səba gülbənə təvəhhüli-hal,

Tutub səmum məzacın həvayi-ruhfəza.

Xonək ədalərilən qönçə könlüni yığmış,

Bəsi xonək görünür əhli-xalidin bu əda.

Demə səba muna, bir köhnə möhtəsib şagird,

Demə nəsim muna, bir hərifi-cövrü cəva.

Gördün, gördün bu əsəspişələr miyanındin,

Töküb piyalə gülü qönçə, sındırıb mina.

Füsürdə hər biri bir guşədə, pərişanhal,

Nə nəşv mənzili munlarda, nə təriqi-nüma.

Bu halət içrə gözüm tutdu peyrovi-azadə,

Biri-birinə münasib tərakibi-əcza.

Təriqi-cilvəsi həvəsi-mülayimül-hərəkət,

Ədası, nazü dili, xürrəmü-qədi rəna.

Təəccüb ilə sorub istədüm, dedim ki, neçün,

Həvası xəzan bir cəmaətdin etdi müstəsna.

Nədən sana bu cəmaət edər səhiduni,

---

36

Nədən sana bu rəayət edər rəğmi-səba.

Zəbani-hal ilə ayıtdı ki, ey məğbulhal,

Həngamə eyləyə əhadisi-hadisati-qəza.

Bu dövrü belə məni dur etdisə məaf,

Bu dövri-səbəb məni əyyam eylədisə səva.

Gəh bari-müşabehəti…. qamətə kim,

Urar unətü naz ilə çərxə istiğna.

O kim, bəla ilə zəxmi-canə tökdü nəmək,

O kim, səbah ilə mehrü mahə verdi səba.

O kim, üzarı salır gülşəni-lətafətə od,

Səvadi-xətti edər müşki-Ç in yüzini qəra.

O kim, məhəbbət ilə etdi o dəliri əsir

Ki, var məhabət qəhri məhaliki-əda.

* * *

… ŞAHI-VILAYƏTI ƏLI ƏLI SULTAN

HƏR BIR BIŞƏ KIN ŞIRI-GIRI-BƏZMI-HICA

Şekoft imas ki, nəsimi-səxavət ilə bu gün,

Bənəfşə qamətidin getsə əzayi-əna.

Əcəb degil ki, əgər qılsa zərrəpərvərlik,

Yetə üruc məqamında aftabə səha.

Nə söz əgər diləsə xatiri təvazö ilə,

Edər sipehr sərəfraz qamətini düta.

Şüayi-şöleyi-tiği, lütfi-iclali,

---