Sağlamlıq hür şey deyil, lakin hər şey sağlamlıqsız heç nədir

 
127 
fikirincə, qlomus kapilyarlar, arteriya, vena, ürək və limfa kanalı 
ilə  birlikdə  vahid,  tam  qan  dövranı  mexanizmini  təşkil  edir: 
kapilyarlar-baş  hərəkətverici  qüvvə  kimi,  qlomus  -  ehtiyat 
nəzarətçi kimi, vena ilə ürəyin sağ kameraları - əlavə qanqovucu 
qüvvə  kimi,  arteriya-qansoran  boru  kimi.  Bunlardan    hər  hansı 
birisi pis işləyərsə, qan dövranı pozular. 
Ən  sıx  əlaqə  qlomusla  kapilyarlar  arasında  mövcuddur. 
Biz  qəflətən  qorxanda-  “rəngimiz  qaçır”,  bənizimiz  solur.Ona 
görə ki, həmin yerdə kapilyarlar gözlənilmədən sıxılır və yüksək 
sürətlə  dövran  edən  qan  birdən  kəsilir.Əgər  belə  fövqaladə 
hallarda  əlavə  nəzarətçi  kimi  çıxış  edən  qlomus  olmasaydı, 
qarşısı  kəsilmiş  güclü  qan  seli  vurub  vena  kapilyarlarının  zərif 
divarlarını dağıdardı və dərialtı qansızma baş verərdi. Belə kritik 
hadisələr,  çox  güman  ki,  qlomusların  dağılması  və  iflic  olması 
vaxtı baş verir. Beləliklə də qəti deyə bilərik: qlomus-kapilyarlar 
üçün etibarlı müdafiəçidir. 
Bəs qlomus harada yerləşir və onun sayı nə qədərdir? 
Cavablar  müxtəlif  və  mübahisəlidir.Yəqin  ona  görə  ki, 
qlomusu  tapmaq  çox  çətindir.Bəzən  digər  mikroskopik  arteriya 
və  vena  damarlarını  da  qlomus  kimi  qəbul  edirlər.  Bildiyimiz 
dəqiq  şey  odur  ki,  qlomus  doğuşdan  dərhal  sonra  yaranır,  yaş 
artıqca onun sayı çoxalır, insan qocaldıqda isə atrofiyaya uğrayır. 
Ən  önəmli  sual  isə  budur:  qlomusu  sağlam  saxlamaq  üçün  nə 
etmək lazımdır? 
Bu  həyat  əhəmiyyətli  suala  düzgün  cavab  tapmaq  üçün 
insan  oranizmində  olan  alkoqolla  şəkərin  müştərək,əlaqəli 
fəaliyyətini  qiymətləndirmək  çox  vacibdir.Professor  Nişinin 
fikirincə,  sağlamlığın  ən  vacib  şərtlərindən  biri  də  orqanizmdə 
mövcud olan alkoqolla şəkər arasındakı kövrək tarazlığı qoruyub 
saxlamaqdır.Bu  tarazlıq  su  və  duz(söhbət  xörək  duzundan, 
natrium-xlordan  getmir)  arasında  fermentlərin,  harmonların, 
vitaminlərin  köməyi  ilə  yaradılır.Məhz  suyun  və  duzun 
biokimyəvi  təsiri  altında  bədənimizdəki  alkaqol  və  ya  şəkər 
yığıntısı yaranır. Alkaqolun miqdarı şəkərin miqdarını üstələyən- 

---

 
128 
də  fəsad-arterioskleroz  şəklində  baş  verir,  qlomus  bərkiyir, 
degenerativ  olur.  Şəkərin  miqdarı  alkoqolun  miqdarından  çox 
olduqda  isə  pozquntu  diabet  şəkilində  baş  verir,  qlomus  yumu- 
şalır,  atrofiyaya  uğrayır  və  yoxa  çıxır.  Buradan  aydın  olur  ki, 
alkoqolla şəkərin tarazlığını qorumaq-qlomusu qorumaq demək- 
dir. Bu da bütövlükdə can sağlığını qorumaq deməkdir. 
Ortalığa  daha  vacib  sual  çıxır:  bəs  bu  kövrək  tarazlığı 
necə  saxlamalı  və  pozulanda  necə  bərpa  etməli?  Bu  arxivacib 
suala  cavab  almaq  üçün  Nişiyə  müraciət  edək:  “Heç  şübhəsiz, 
qlomus  daxili  orqanların  divarında  normal  vəziyyətdə  olduqda, 
heç  bir  parazit  bağırsaqda  yaşaya  bilməz.Üstəlik,divarlarında 
qlomus  yaxşı  vəziyyətdə  olan  mədəni  nə  xora,  nə  də  xərçəng 
zədələyə  bilər”.  Məhz  buna  görə  də  Nişi  düzgün  qidalanmağı, 
faydalı  hərəkəti  və  gün  ərzində  2-3  litr  çiy  su  içməyi  məslhət 
görürdü. 
Yeyib-içməyi  həyatın  mənasi  sayan  “ceyillər”  məndən 
tez-tez  soruşurlar:“Sənin  o  Nişin  “vurmaq”  məsələsinə  necə 
baxır?” Deməliyəm ki, Nişi Sistemi alkoqolun nə dostudur, nə də 
düşməni, onu nə təqdir edir, nə də inkar. Lakin Nişi bütün “ölü” 
qidaları  orqanizmin  tamlığını  pozan,  onu  sarsıdan  bir  yad, 
düşmən  qüvvə  kimi  qiymətləndirir.  Alkoqol  da,  şəkər  də  “ölü” 
qidadır.  Amma  bu  “ölü”  qidalardan  tam  imuina  edən  şəxsin 
orqnizmində də artıq alkoqol və ya artıq şəkər konsentratı əmələ 
gələ  bilər.Bunun  üçün  kifayət  qədər  mənbə  vardır.Çiy  şəkildə 
qəbul  olunmuş  meyvə  və  tərəvəzdən  orqanizmin  “zavodunda” 
istehsal  olunan  alkoqol  və  şəkər  orqanizm  üçün  çox  vacib 
qidadır. Təbii ki,norma daxilində.Orta hədd- qızıl hədd! Bir daha 
yada  salıram:  orqanizmin  özü  qəbul  etdiyimiz  çiy  qidalardan 
həm  kifayət  qədər  alkaqol,  həm  də  kifayət  qədər  şəkər  istehsal 
edir.  Bizim  vəzifəmiz  qida  balansını  qorumaqdır.  Yəni,  çiy 
qidaları  elə  düzməliyik  ki,  rasionda  həm  kifayət  qədər  alkoqol 
olsun, həm də kifayət qədər şəkər.Süni alkaqolun və süni şəkərin 
zərərli  nəticələrini  aradan  qaldırmaq  üçün  professor  Nişi 
məsləhət  görür  ki,  onların  qəbulundan  sonra,  4-7  sat  ərzində 

---

 
129 
alkaqolun  3  misli  qədər,  şəkərin  2,5  misli  qədər  çiy  suyu  ilıq 
şəkildə içmək lazımdır.Təzə su-gözəl durulaşdırıcı və təmizləyici 
qabiliyyətə  malikdir,  onu  içdikdə  alkoqolun  və  şəkərin  yığıntısı 
(konsentratı) öz-özünə azalır  
 
QAN TƏZYİQİ 
Aydınlaşdırdıq:  ürək  tərəfindən  itələnən  və  kapilyarlar 
tərəfindən  sorulan  qan  müəyyən  təzyiq  altında  hərəkət  edir. 
Adətən,  qan  təəzyiqini  çiyin  nahiyəsi  arteriyasındakı  nöqtədə 
civə  dirəyi  hündürlüyündə  müəyyən  edirlər.Lakin  real  qan 
təzyiqini,  4  şeyi  nəzərə  almadan  dəqiq  müəyyən  etmək  qeyri-
mümkündür:  yuxarı  və  aşağı  təzyiq,  nəbz  və  yaş.  İxtisasca 
mühəndis  olan  Nişi  differensial-inteqral  hesablamaların  köməyi 
ilə  müəyyən  etmişdir  ki,  yuxarı  və  aşağı  təzyiqlə  nəbz  təzyiqi 
arasında ideal mütənasiblik (sootnoşeniye) mövcuddur. O, bunu 
“qızıl  mütənasiblik”  adlandırmışdır.  Sağlamlığın  açarı  da  “qızıl 
mütənasibliyin”  mövcud  olmasıdır.  Nişi  yuxarı  təzyiqi  1,  aşağı 
təzyiqi  7/11,  nəbz  təzyiqini  isə  4/11  qiymətləndirərək,  belə  bir 
tənasüb  qurmuşdur:  1:  7/11:  4/11.  Gəlin  birlikdə  həll  edək: 
aşağı təzyiq vurulsun 11/ yuxarı təzyiq =X 
X-in  7-yə  yaxın  olması-  sağlamlıq  vahididir.  Yaponlar 
üçün X- 6,5 - dir, amerkanlar üçün – 7,5- dir. Bu, o deməkdir ki, 
yaponlar 
mədə 
xəstəliklərinə 
və 
vərəmə 
meyillidirlər, 
amerkanlar  isə  ürək-damar  xəstəliklərinə.  “Qızıl  mütənasiblik” 
dəyişməz qaldıqda-insan özünü çox yaxşı hiss edir və qan təzyiqi 
onu maraqlandırmır. 
Nişini  yaxşı  dərk  etmək  üçün  bir  misal  həll  edək. 
Əvvəlcə,  66  yaşlı  kişinin  normal  yuxarı  təzyiqini  hesablayaq: 
115+yaş-20/2:2=yuxarı təzyiq. Cavab 138 olacaq.138 x 7/11=87 
(aşağı təzyiq). 
Əgər  yuxarı  təzyiqin  aşağı  təzyiqə  nisbəti  7/11-dirsə, 
yaxud  buna  yaxındırsa  (6/11,  8/11  və  s),  insan  yuxarı  qan 
təzyiqinin hər  cür  şıltağlığına  tab gətirə  bilər. Lap yuxarı təzyiq 

---