29
arxada qoyduğun illərə,yaşadığın həyat tərzinə xəyalən nəzər
salasan.O vaxt belə bir reallığın şahidi olacaqsan:məktəblə,
yaxud iş yeri ilə, qohum-əqraba və dost-tanışla sizin mənzili
ayıran 5-10 dəqiqəlik məsafəni qət etmək üçün yol qırağında
saatlarla minik gözləmisən və indi də belə edirsən.Bu vaxt
əsəblərin gərilir,ürəyin sıxılır,ovqatın korlanır və qanın qaralır.
Bəli,qanın həm məcazi mənada,həm də hərfi mənada qaralır.
Halbuki sən həmin yolu piyada getsəydin,Təbiətin sənə bəxş
etdiyi saflaşdırıcı qüvvədən istifadə etmiş olardın.Tamam əks
proses baş verərdi:qanın durulardı,saflaşardı,əhvalın yaxşıla-
şardı,bədənin möhkəmlənərdi.Amma sən buna adət etməmisən.
Çünki gözünü açıb görmüsən ki,yaşadığın bu tənbəl şəhərdə
hamı 500-600 metirlik məsafəni qət etmək üçün saatlarla minik
gözləyir. Sən bunu həyat norması kimi qəbul etmisən və bu
“norma”nın vurduğu ziyan barədə heç vaxt düşünməmisən.
Bir vaxt şaxtacı ailəsində böyümüş gənc,sağlam,güclü
Kotlyarov da belə “xırda” şeylər barədə düşünməzdi.Əlli illik
yubileyini öz əlilə dünyanın ən populyar xəstəliklərindən
“hördüyü” al-əlvan “çələnglə” qarşıladı:qızdırma,vərəm,tif,
oynaq çanağının artrozu,fəqərə sütununun spondilozu,vena
qlafının iltihabı,soyuqdəymələr,qrip,zökəm,boğaz ağrısı.M.Kot
-lyarov 64 yaşa çatanda bu “çələngə” daha bir ağır xəstəlik
əlavə etdi:təcili yardım maşını onu infarkqabağı vəziyyətdə
klinikaya çatdırdı.Ağır,üzücü,az ümid verən müalicə başlandı.
“Daha çabalamağın mənası yoxdur.Görünür,taleyə boyun
əymək lazımdır.Bu qədər xəstəliyin altından çıxmaq mümkün
olmayacaq”...Buna bənzər fikirlər xəstənin beyninə tez-tez, hər
dəfə vəziyyəti ağırlaşanda,dəhşətli ağrılar,çox erkən qocalıb
əldən düşmüş “matoru”-ürəyi dəmir məngənəyə salıb sıxanda
soxulurdu.Ağrılar səngiyəndə,bekarçılıqdan bezən xəstə, müta-
liə ilə məşqul olurdu.Taledən imiş:əlinə keçən kitablar arasında
dünya şöhrətli sərkərdə Suvorov haqqında sənədli əsər də oldu.
Uşaq vaxtı nəfəsini çiyinlərin-dən güclə alan cansız-çəlimsiz,
sısqa,xəstə,lakin möhkəm iradəli və tünd xarakterli bir insanın
30
azar-bezara qalib gəlib,dahi sərkərdəyə çevrilməsi möcüzəsi
Mixail Mixailoviçin ürəyində bir zəyif ümid qığılcımı yandırdı.
Ömrünün düz 64 ilini necə gəldi “xərcləyən”, həyatını kül kimi
havaya sovuran,bunun müqabilində(və bunun mükafatı
olaraq!) “xəstəlik çələngi” qazanan keçmiş şaxtaçı dərin fikirə
getdi: “Hər şeyi təzədən başlasam, necə olar?”. Bu suala başqa
mənbələrdə də cavab axtardı.Çıxartdığı nəticə belə oldu:bütün
dərmanlar hərəkəti əvəz edə bilmədiyi halda,faydalı hərə-
kət bütün dərmanları əvəz edə bilir.Uzun illər həmdəm
olduğu xəstəxa-na çarpayısını tərk edib,evinə qayıdanda,artıq
qəti hökmünü vermişdi:köhnə həyat tərzi ilə vidalaşıb,tamam
başqa -yeni bir həyat başlamaq!
İndi isə gəlin birlikdə izləyək: M.Kotlyarov kəfəni necə
yırtdı və gəncliyini necə qaytardı? Sözü onun özünə verirəm:
“İki dəqiqəlik qaçışdan başladım.Ürəyim ağrıdığı üçün çox
ehtiyatla hərəkət edirdim. Yeri gəlmişkən: ehtiyat haqqında.
Əlbəttə,ehtiyat lazımdır.Lakin ehtiyat qətiyyətlə müşahidə
olunmalıdır.Bəzən ehtiyat haqqında o qədər danışırlar ki,
deyilənlər adamı qorxuzmaq kimi səslənir.Qətiyyət göstərmək
vacibdir.Qəti qərara gəldim: idmanla məşğul olmaq!Öz
gücümə inanırdım.Yarım il ərzində qaçış müddətini iki saata
qədər uzatdım. İndi 83 yaşım var (istinad etdiyim kitab 1989-
cu ildə buraxılıb -Ə.Ə.). Özüm də inana bilmirəm ki, haçansa
tamam başqa adam olmuşam. Soruşacaqsınız: buna necə nail
olmusan? Istifadə etdiyim vasitələr hamının əli çatan şeylər-
di:faydalı hərəkət,sağlam qida rejimi,kontrast hava və su
vannaları,özünütəqlid.Mən bunu Suvorovun həyatından
öyrəndim,yüzdən çox ədəbiyyat vərəqlədim,dahi sərkərdənin
zəngin irsini zərrə-zərrə topladım.
Məni “nadir adam”, “fenomen” adlandıranda özümü
təhqir olunmuş kimi hiss edirəm.Mən hamı kimi adamam.
Sadəcə,haçansa,hamıdan pis olmuşam.İyirmi ildir, qış-yay bir
trusik-maykada və tapıçkada qaçıram.Qida məsələsində 3
mühüm prinsipə əməl edirəm.Birinci: hər şeyi yeyirəm.İkinci:
31
rasionumdakı qidanın 70-80 faizini “canlı qida” (tərəvəz,
meyvə,şülul(yabanı meyvə), dənlər, şirələr, otlar), 20-30 faizini
“ölü qida” (ət-süd məhsulları) təşkil edir.Üçüncü: naharı saat
12-də edirəm.İkinci dəfə axşam yeyirəm,özü də doyunca
yeyirəm.Günaşırı qaçıram. Normam 10 kilometirdir.İlk dəfə
1969-cu ildə marafon qaçmışam”.
Tez “sönmüş” kişilərin nəzərinə çatdırmaq istəyirəm:
Mixail Mixailoviç təkcə sağlamlığını deyil,gəncliyini də
qaytardı:78 yaşında 2-ci dəfə evləndi(53 il birgə yaşadığı
arvadı dünyasını dəyişdikdən sonra).
İlk baxışda qəribə,qeyri-adi görünən bu adi əhvalatda
diqqətinizi 3 cəhətə cəlb edəcəyəm.Birinci:ali şüurlu insan
(mən də,Kotlyarov da) yalnız Əzrayil başının üstünü kəsəndə
“ağıllanır” və bir həqiqəti dərk edir:həyat insana bir dəfə verilir,
onu necə gəldi “xərcləmək” nadanlıqdır.İkinci:çox təəssüf ki,
heç olmasa,ziyanlığın yarsından qayıdanlar və sağlam həyat
tərzini sidqi-dildən qəbul edənlər çox az olur.Üçüncü:Katlya-
rovu ölümün caynağından qoparan,sağlam edən,cavanlaşdıran
təkcə idman deyil,həm də təmiz havadır,sudur,tərəvəzdir,
meyvədir, şüluludur, göy-göyərtidir.
Çox istərdim ki, siz, kiçik bir məsafəni piyada getməyə
ərinib saatlarla minik gözləyəndə,gözünüzün qabağına qışın
şaxtasında,bir trusik-maykada qaçan çəlimsiz,lakin qırğı tək
qıvraq bir kişini-yüz yaşlı cavanı gətirəsiniz.
TƏSADÜF MƏTİNLƏRƏ KÖMƏK EDİR
Taleyinə İkinci Dünya müharibəsinin ağır təpiyi dəymiş
Mayya Fyodorovna Qoqulan hələ balaca qız olanda bir neçə
ağır xəstəliklə təkbətək qalmışdı.Qəbul etdiyi çoxlu dava-
dərman onun halını yaxşılaşdıra bilmirdi.Maya böyüdükcə
əndişəsi də böyüyürdü.Çəkdiyi əzab-əziyyət,qəbul etdiyi
preparatlar,keçirdiyi qeyri-sağlam həyat tərzi “bəhrəsiz”
Dostları ilə paylaş: |