Sağlamlıq hür şey deyil, lakin hər şey sağlamlıqsız heç nədir
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
81 alcaq,şirəburaxan vəzilərə,mədəyə,yoğun bağırsağa,böyrəklərə, qara ciyərə,mədəaltı vəziyə,damarlara və ağ ciyərə müvafiq göstərişlər verir,onları prosesə qoşur.İlk mərhələdə ağırlıq dişlərin və ağızda olan 6 tüpürcək vəzinin (4-ü dilin altında,2-si ovurdda) üstünə düşür.Dişlər və tüpürcək vəziləri qidanı yaxşı üyütsələr,onda qidanın həzmolma qabliyyəti çox yüksək olur, mədəyə, yoğun bağırsağa, ciyərlərə, böyrəklərə ağırlıq düşmür, onlar insana uzun illər yaxşı xidmət göstərir. Əksinə, çeynəmə prosesi pis gedəndə, sağlamlığımıza böyük zərbə dəyir, daxili orqanlar sıradan tez çıxır, bizim də ömrümüz gödəlir. Adətən,biz yemək yeyərkən,ömrümüz boyu harasa tələsirik və qidanı bir təhər gəvələyib,mədəyə ötürürük.Elmi dildə desək,“passiv çeynəmə və aktiv udma” prosesinə əməl edirik.Çeynəmə aləti olan dişlər işlə yaxşı yüklənmədiyi üçün, tənbəlləşir və tez sıradan çıxır. Halbuki bir sıra Asiya və Afrika ölkələrində qidalanarkən “aktiv çeynəmə və passiv udma” prinsipini tətbiq edirlər.Burada yaşayanlar bir xışma düyünü, yaxud buğdanı 10-12 dəqiqə ərzində çeynəyirlər.Qida ağız şirəsi ilə mükəmməl qaydada reaksiyaya girir.Əbəs yerə deməyiblər ki,hindular bir xışma düyüdən daha çox faydalı maddələr alırlar, nəinki ingilislər bifşteksdən. Bəzi adamlara elə gəlir ki,tüpürcək yalnız kiminsə üzünə(yaxud ünvanına) tüpürmək və hirsini soyutmaq üçündür. Belə düşünənlər çox zəngin kimyəvi tərkibə malik olan bir şəfa mənbəyini təhqir etmiş olurlar.Tüpürcəyin ən başlıca funksi- yası qidaya kimyəvi təsir göstərməkdir.Bu təsir nişastalı mad- dələri şəkərə çevirir.Udulan qida kifayət qədər çeynənilmirsə və tüpürcəklə isladılmırsa,onda qidanın bir şəkildən başqa şəkilə çevrilməsi prosesi pozulur, qida pis həzm olunur. Baş kimyəvi laboratoriya sayılan mədə 5 stəkan həcmində(bəzən daha çox) qida tutan kisədir.Mədə şirəsində pepsin adlı kimyəvi maddə vardır.Pepsin qidanın çevrilməsində mühüm rol oynayır.Sağlam adamın mədəsində 4,5 litr mədə şirəsi hasil olunur.Tüpürcəklə yaxşı isladılmış qida mədəyə 82 daxil olanda,mədə şirəsi çox rahat işləyir.Qida ağızda yaxşı çeynənməyəndə,yaxud qarınqulu adam mədəni qida ilə ağzına- can dolduranda, qida həzm olmaq əvəzinə,başlyır qıcqırmağa və çürüyür.Mədədə yaranan zərərli ferment uzun müddət orada qalır,yeni qidaya qarışır və acıma, qıcqırma prosesi davam edir. Mədə pinti zibilxanaya çevrilir.Mədənin üst hissəsi elastikliyini itirir,süzülüb nazikləşir,lırt olur,mədə vəzilərinin deşikləri tutulur və xəstəliklər baş alıb gedir. Bu yerdə peyğəmbərimizin müdrik kəlamını bir daha yada salmaq yerinə düşər:“Bütün fəsadların yuvası -mədədir, bütün dərdlərin çarəsi-pəhrizdir”. DÖRDÜNCÜ FƏSİL BIR DAHA QIDALAR HAQQINDA Yada salıram:qidanın kalorisi həyatımızda heç bir rol oynamır.Əsas vəzifə: qida vasitəsilə mümkün qədər çox Günəş enerjisi qəbul etməkdir.Günəş enerjisini isə,dediyimiz kimi, Bitki Səltənətində axtarmaq lazımdır.Günəş enerjisi-cismimiz və ruhumuz üçün lazım olan bütün vitaminləri,mikroelement- ləri özündə cəmləyir.Bu sadə və danılmaz həqiqəti dərk etmə- dən,yadda saxlamadan,sağlamlığımızı qoruya bilmərik.Onu da bilməliyik ki,Günəş enerjisi zərərli bakteriyalara qarşı müntə- zəm olaraq immunlar yaradır.Günəş enerjisi çox ucuz başa gəlir.O,rəng,metal duzu, turşu kimi maddələri özündə saxlamır. Ona görə də Günəş enerjisi ilə zəngin olan çiy qida ilə qidalanmaq zəruridir.Yüksək keyfiyyətli karbohidratları da, zülalları da bitkilər aləmində tapa bilərsiz. Köhnəlmiş təsəvvürə görə,zülal-qidanın keyfiyyət və kalorilik göstəricisi sayılır.Yuxarıda deyildiyi kimi,hələ indinin özündə də belə fikir var ki,insan sutka ərzində 120 q zülal,50 q yağ və 500 q karbohidrat qəbul etməlidir.Biz artıq demişik ki, insan orqanizimindəki zülal mütləq yanmalıdır.İstiyə ehtiyac 83 olmayanda da.Yanmayan zülal zəhərli maddəyə çevrilir.Bir anlığa qaz sobasını gözünüzün qabağına gətirin.Qaz pis yanan- da ətrafı his basır,hava zəhərlənir.Yaxud da qaz yüksək təz- yiqlə gələndə(onu mədəyə ötürülmüş artıq qida ilə müqayisə edin),çatdırıb yana bilmir.Bu halda da havanın zəhərlənməsi və evin hisslənməsi(həm də hədər yerə artıq qaz israf edilməsi) baş verir.Yoğun bağırsaqdakı zülal da eynən buna bənzəyir. Mədəyə düşən zülal son damlasınadək yanmalıdır.Yanmasa fəsad verəcək. Rubner adlı bir alman aliminin apardığı tədqiqat maraqlı nəticələrə gətirib çıxarmışdır.Aydın olub ki,zülal əvvəl mədədə,sonra isə yoğun bağırsaqda pektinə çevrilir və qana sorulur.Bundan sonra tez bir zamanda 2 hissəyə bölünür: azotlu hissə,azotsuz hissə.Azotlu hissə orqanizmi enerji ilə təmin etmək qabliyyətinə malik deyildir. Bu hissə sidik törədən maddəyə çevrilir, bədəndən kənara ifraz olunur. Azotsuz hissə isə zülalın istehsal etdiyi bütün enerjini orqanizmə daşıyır. Rubner tapıb ki,azotsuz hissə,sən demə,zülalın özündə mövzud olan karbohidratdan başqa bir şey deyilmiş.Buradan aydın olur ki, bizim orqanizmimizi enerji ilə təmin etmək üçün zülal və yağ yox,karbohidrat lazımdır.Bu karbohidrat zülaldan sintez edildikdə də faydalıdır.Çıxarılan nəticə belədir:insan orqaniz- minə enerjini karbohidratlar daşıyır. Əfsuslar olsun ki,nə bizim özümüz,nə tibb elmi,nə də sənaye bu inkaredilməz faktla hesablaşmaq istəyir.Uzun illər Bakının klinikalarında yatanda da,Moskvada müalicə olunanda da, evdə də mənə təkidlə çoxlu ət-yağ yeməyi(orqanizim güclənsin deyə) məsləhət görürdülər.Ona görə ki,hamı əmindir: insan üçün ən dəyərli qida-ət,süd,yumurta,kolbasa, şokolad və sairədir.Halbuku tədqiqat göstərir:bütün bu sadalanan ərzaqdan cəmisi 52-56 faiz karbohidrat alırıqsa,balda,şirin meyvələrdə və tərəvəzlərdə karbohidrat həm yüksək keyfiyyətdə,həm də gözəl tənasübdə mövcuddur. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|