Şahbaz xvduoğlu tərtibçilər

ümumi yayılmış faydalı qazıntıların siyahısım müəyyənləşdirir; yer təkinin geoloji 

öyrənilməsi ile əlaqədar işləri dövlət qeydiyyatma almaq; faydalı qazıntıların çıxarılması üçün və 

faydalı qazıntıların çıxaniması ilə əlaqədar olmayan yeraltı qurğulann tikilməsi üçün istifadə 

edilən yer təki sahələrini dövlət qeydiyyatına almaq; 

yerin  təkindən  istifadə  ilə  əlaqədar  elmi-tədqiqat  və  təcrübi-konstruktor  işlərini 

əlaqələndirmək və qeydiyyata almaq; 

yer təkinin öyrənilməsində elmi-təcrübi əhəmiyyətə malik kem və nümunələrin saxlanılması 

və qorunması qaydasım müəyyənləşdirmək; 

yerin təkindən səmərəli və təhlükəsiz istifadəyə, onun mülıafızəsinə və geoloji öyrənilməsinə 

dövlət nəzarətini həyata keçirmək; 

dövlət  təhlükəsizliyi,  əhalinin,  təsərrüfat  subyektlərinin  və  ətraf  mühitin  mühafizəsi 

məqsədilə yerin təkindən istifadəyə məhdudiyyətlər qoymaq. 

n   f ə s i l  

Yerin təkindən istifadənin əsasları 

Maddə 7. Yerin təkindən istifadənin növləri 

Yerin təkindən istifadənin növləri aşağıdakılardır: 

geoloji və geoekoloji öyrənmə; faydalı qazıntıların 

çıxarılması; 

dağ-mədən işləri ilə əlaqədar istehsal tullantılanndan istifadə; faydalı qazıntılann çıxarılması 

ilə əlaqədar olmayan yeraltı qurğulann tikilməsi və is- li.sman; 

elmi,  mədəni,  estetik,  müalicə-sağlamlıq  əhəmiyyətlərinə  malik  xüsusi  mühafizə  edilən 

geoloji obyektlərin (elmi və tədris sınaq raeydanlan, geoloji qoruqlar, yasaqlıqlar, təbiət abidələri, 

mağaralar və digər yeraltı boşluqlar) yaradılması; 

mineraloji,  paleontoloji  və  digər  geoloji  kolleksiya  materiallannın  toplanması,  arxeoloji 

qazıntılann aparılması. 

Yerin təki onun geoloji öyrənilməsi (axtarış, kəşfiyyat) vo faydalı qazıntılann çıxarılması 

məqsədilə eyni zamanda istifadəyə verilə bilər. Bu halda faydalı qazıntılar həm yer təkinin geoloji 

öyrənilməsi prosesində, həm də bu işlər qurtardıqdan sonra çıxanla bilər. Radioaktiv xammalın 

çıxaniması və radioaktiv tullantıların, zərərli maddələrin basdırılması üçün yer təkinin istifadəsi 

Azərbaycan Respublikasınm müvafiq qanunvericilik aktları ilə tənzimlənir. 

Maddə 8. Yer təkinin istifadəçiləri 

Azərbaycan  Respublikasmın,  habelə  xarici  ölkələrin  hüquqi  və  fiziki  şəxsləri 

qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada Azərbaycan Respublikasında yer təkinin istifadəçiləri 

ola bilərlər. 

Yer  təki  istifadəçilərinin  hüquqları  və  vəzifələri  yerin  təkindən  istifadəyə  müvafiq  icra 

hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş qaydada xüsusi razılıq almdığı andan yaranır. 

30 

---

Maddə 9. Yer təki İstifadəçilərinin hüquqları və vəzifələri 

Yer təki istifadəçiləri aşağıdakı hüquqlara malikdirlər; 

ayıraıa hüdudlan daxilində yerin təkindən xüsusi razılıqda göstərilmiş fəaliyyət növü üçün 

istifadə edilməsi; 

xüsusi razılıqda göstərilmiş məqsədə uyğun olaraq yer təki sahəsində qanunvericiliyə zidd 

gəlməyən hər hansı fəaliyyət formasının sərbəst seçilməsi; 

xüsusi razılığa və qanunvericiliyə uyğun olaraq fəaliyyətinin nəticələrindən, o cümlədən 

çıxanimış mineral-xammaldan istifadə edilməsi: 

xüsusi razıbqda başqa hallar nəzərdə tutulmayıbsa, dağ-mədən işləri ilə əlaqədar istehsal 

tullantılarından istifadə edilməsi; 

əlavə icazə olmadan dağ-mədən ayırması sahəsində öz vəsaiti hesabına yer ləkinin xüsusi 

razılığa uyğun geoloji öyrənilməsi; 

xüsusi razılıq şərtlərindən fərqli hallar meydana çıxarsa, xüsusi razılıq şərtlərinə yenidən 

baxılması üçün xüsusi razıüq verən müvafiq icra hakimiyyəti orqanına müraciət edilməsi. 

xüsusi  razılıq  müddətinin  uzadılmasında  yer  təkinin  istifadəçisinə  başqa  iddiaçılara 

nisbətən üstünlük verilir. 

Yer təki istifadəçilərinin vəzifələri aşağıdakılardır; 

Azərbaycan  Respublikasının  qanunvericiliyinə,  habelə  yerin  təkindən  istifadə  üzrə 

standartlara  (normativlərə  və  qaydalara)  riayət  edilməsi,  faydalı  qazmtılann  normadan  artıq 

itkisinə, keyfiyyətinin aşağı düşməsinə yol verilməməsi; 

yer təkinin geoloji öyrənilməsi, mineral-xammal ehtiyatlarından kompleks istifadə; yerin 

təkindən istifadə prosesində geoloji, markşeyder və digər sənədlərin aparılması, həmin sənədlərin, 

keri və nümunələrin qorunması; 

geoloji məlumatların dövlət geoloji informasiya fonduna təqdim edilməsi; emal 

məhsullarından və tullantılarından tam istifadə olunması, faydalı komponentlər saxlayan və 

müvəqqəti istifadə edilməyən istehsal mohsullanmn ve tullantılannın yığılmasının, uçotunun və 

qorunmasının təmin edilməsi; 

kəşf olunmuş, çıxanla bilən və yerin təkində qalan faydalı qazıntıların və onlann tərkibində 

olan  komponentlərin  ehtiyatlan,  faydalı  qazmtılann  çıxanlması  ilə  əlaqədar  olmayan  başqa 

məqsədlərlə yerin təkindən istifadə haqqında məlumatlarm dövlət geoloji infonnasiya fonduna 

təqdim edilməsi; 

yerin təkindən istifadə ilə əlaqədar işlərin təhlükəsiz görülməsinin təmin edilməsi; yer 

təkinin, atmosferin, torpağın, meşələrin, sulann, binaların və qurğuların yerin təkindən istifadə ilə 

əlaqədar işlərin zərərli təsirindən qorunmasını reqlamentləşdirən standartlara (normativlərə, 

qaydalara) riayət edilməsi; 

yerin təkindən istifadə zamanı torpaq sahələrinin rekultivasiyasmm təmin edilməsi; faydah 

qazıntı yataqlannm işlənməsi və başqa təsərrüfat məqsədləri üçün istifadəsi mümkün olan 

kəşfiyyat dağ-mədən qazmalarının və buruq quyulannm saxlanılması; 

istifadəsi  mümkün  olmayan  dağ-mədən  qazmalarmın  və  buruq  quyularının 

müəyyənləşdirilmiş qaydada konservasiya və ya ləğv edilməsi; 

xüsusi razılıq ilə müəyyənləşdirilmiş şərtlərin yerinə yetirilməsinin, yerin təkindən istifadə 

üçün ödənişlərin vaxtmda və düzgün verilməsinin təmin edilməsi. 

Müvafiq  fəaliyyət  növünün  həyata  keçirilməsi  (geoloji  planaalma,  faydalı  qazmtılann 

axtarışı, kəşfiyyatı, müxtəlif üsullarla çıxanlması, yeraltı qurğulann tikintisi və istismarı. 

31 

---