Sahibkarliğa və bazar iQTİsadiyyatinin iNKİŞafina yardim fondu
Yüklə 319,74 Kb. Pdf görüntüsü
|
17
mövcud olmuşdur ki, bundan yalnız ümumi sahəsi 317,0 min m2 olan 2033-ü icarəyə verilmişdir. Aparılmış təhlilə əsasən dövlət əmlakının, özəlləşdirilən dövlət müəssisə və obyektlərinin altındakı torpaqların icarəyə verilməsindən daxilolmalar üzrə qalıq borcları, 2015-ci ilin əvvəlinə 2,6 mln, 2017-ci ilə isə 2,9 mln manat təşkil etmişdir. Beləliklə, icəyə vermənin aktivlərin istifadəsində ən səmərəli yol olmamasına rəğmən, hətta real şəraiti nəzərə almaqla belə, dövlət əmlakının, özəlləşdirilən dövlət müəssisə və obyektlərinin altındakı torpaqların icarəyə verilməsindən büdcə daxilolmaları üzrə böyük ehtiyat potensialının mövcudluğu, aktivlərin istifadəsində ciddi problemlərin olmasının sübutudur. Həmin potensialın reallaşdırılması inzibati- təşkilati tədbirlərlə yanaşı, qeyri-yaşayış sahələrinin icarəyəvermə prosedurlarının sadələşdirilməsi, icarə şərtlərinin özəlləşdirilən real tələbata uyğunlaşdırılması, dövlət müəssisə və obyektlərinin altındakı torpaqların istifadə vəziyyətinə dair müvafiq təhlillər aparılmaqla səmərəliliyinin artırılması istiqamətində işlərin davam etdirilməsini şərtləndirir. •
2017-cı il üçün dövlət büdcəsində, büdcədən verilmiş kreditlər üzrə daxilolmalar 5,9 mln. manat (Azərbaycan Dövlət Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi),Azərbaycan Respublikasının dövlət zəmanəti ilə kredit təşkilatlarından alınmış “kreditlərin istifadəsinə görə təkrar borc sazişləri əsasında alınan faizlər” üzrə “Dövlət zəmanəti ilə alınan borcların Təminat Fondu”nun daxilolmaları 2.2 mln.manat (əsasən Mərkəzi Bank, “Kapital Bank” ASC, Kənd Təsərrüfatı Kreditləri üzrə Dövlət Agentliyi və s.), nəzərdə tutulur. •
Son dərəcə likvidli aktivlər hesab edilən,Vahid xəzinə hesabının qalığı və onun idarəetməyə verilməsindən daxilolmaların dinamikasına nəzər saldıqda isə,aşağıdakı kimi, daha acınacalı vəziyyəti görərik: 2015-ci ilin əvvəlinə qalığın həcmi 1728.6 mln. olduğu halda, qalığın idarə olunmasından gəlirlərin həcmi cəmi 4.5 mln. manat və ya 0.26%, 2016-cı ilin əvvəlinə 1433,9 mln.manat qalığa rəğmən idarəetmədən gəlir 3.9 mln.manat və ya 0,27%, 2017-ci ilin əvvəlinə isə qalıq425,0 mln manat,idarəetmədənisə 3,1 mln. manat və ya 0,7% gəlir nəzərdə tutulmuşdur. •
2016-cı ilin 01 iyul tarixinə imzalanmış sazişlər əsasında istifadə olunmuş kreditlər üzrə, ümumi məbləği 7638,6 mln. ABŞ dolları təşkil edən xarici dövlət borcunun tərkibi, əsasən, beynəlxalq investorların qiymətli kağızları və digər beynəlxalq maliyyə-kredit təşkilatları üzrə kreditlərdən formalaşdırılmışdır. Xarici dövlət borcunun icraçıları isə, əsasən, Azərbaycan Respublikasının Maliyyə Nazirliyi və bir sıra Komitələr, Agentliklər və ASC-lər müəyyən edilmişdir. 2017-ci ildə Dövlət borcuna və öhdəliklərinə xidmət edilməsi ilə bağlı xərclərin dövlət büdcəsinin gəlirlərinin təqribən 10,3%-ni, xərclərinin isə 9,9%-ni təşkil edəcəyi proqnozlaşdırılır. Xarici dövlət borcu üzrə ödənişlərin 23,4%-ni faiz ödənişləri, 76,6%-ni əsas borc üzrə ödənişlər təşkil edəcək. 2017-ci ildə xarici dövlət borcuna xidmət xərclərində əsas borc üzrə ödənişlərin yüksək səviyyəsinin əsas səbəbi xarici valyutada ifadə olunmuş öhdəliklərin yerinə yetirilməsində manat ekvivalenti olaraq daha çox vəsaitin tələb olunması və eyni zamanda bir sıra səhmdar cəmiyyətlər üzrə
18
verilmiş Hökumət zəmanətli kreditlərin qarşılanması müddətin çatması ilə əlaqələndirmək olar. •
2017-ci il dövlət büdcəsinin gözlənilən kəsirinin maliyyələşdirilməsi nənbələrinidən biri kimi, dövlət əmlakının özəlləşdirilməsindən daxilolmalar 200,0 mln. manat müəyyən edilmişdir. Qeyd etməyi vacib sayırıq ki, ümumiyyətlə Azərbaycanda Dövlət mülkiyyətinin özəlləşdirilməsinin aparıldığı bütün dövrlərdə, proqnozlaşdırılımış daxilolmalar, həmiş çox böyük kəsirlərlə icra edilmişdir. Məsələn, rəsmi məlumatlara əsasən, Dövlət büdcəsinin məlum səbəblərdən böyük çətinliklər yaşadığı 2016-cı ildə, dövlət əmlakının özəlləşdirilməsindən 100.0 mln.manat həcmində tapşırığa qarşı,cəmi 4,7 mln. manat və ya tapşırığın 4,7%-i qədər vəsait daxil olmuşdur. Eyni zamanda nəzərə almaq vacibdir ki, 01.10.2016-cı il tarixə özəlləşdirmə məqsədi ilə Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsinin sərəncamına verilmiş və hazırda özəlləşdirilməmiş 739 dövlət müəssisə və obyektlərinin balans üzrə əsas vəsaitlərinin dəyəri 34.7mln. manat, özəlləşdirilməsinə məhdudiyyətlər qoyulmamış və tam özəlləşdirilməmiş 157 səhmdar cəmiyyətləri üzrə nizamnamə kapitalında dövlətə məxsus payın (səhmlərin) həcmi 72,5 mln. manat təşkil etmişdir. Eyni zamanda, həmin tarixə dövlət müəssisələrinin iştirakı ilə yaradılmış, nizamnamə kapitalında dövlətin payı olan və özəlləşdirməyə açıq elan edilmiş birgə müəssisələrdə dövlətə məxsus payın həcmi 2,1 mln manat olmuşdur. Bununla yanaşı, həmin tarixə ƏMDKnın sərəncamında sayı 685 ədəd, sahəsi 11329,9 min m2 təşkil edən icarə müqaviləsi olan torpaq sahələri mövcud olmuşdur. Beləliklə, araşdırmalarımız göstərir ki, Azərbaycanda inkişaf potensialından istifadənin məhsuldarlığının artırılmasının çox mühüm istiqamətini Dövlət aktivlərindən istifadənin nəticəliliyi və məhsuldarlığının yüksəldilməsi təşkil edir. Bu istiqamətin aparıcı xətlərini isə Dövlətin mülkiyyətçi kimi gəlirlərinin akkumliyasiyasının gücləndirilməsi; Dövlətin mülkiyyətçi kimi zəmanətlə cəlb etdiyi resurslardan və Dövlət büdcəsinin resurslarından istifadənin səmərəliliyinin yüksəldilməsi və həmçinin aşağı səmərəlilik və məhsuldarlığa malik Dövlət əmlakının özəlləşdirilməsi vasitəsilə ölkədə iqtisadi resursların təkmil rəqabətli bazarda sərbəst dövriyyəsinin təmin edilməsi məsələləri təşkil edir. 4 .ÖZƏLLƏŞDİRMƏNİN ÇAĞDAŞ MİSSİYASI: İQTİSADİYYATIN STRUKTUR VƏ İNSTİTUTSİONAL TRANSFORMASİYASI MEXANİZMİ KİMİ 4.1. Dövlət aktivləri iqtisadiyyatın struktur yaradıcı amili kimi Beynəlxalq Valyuta Fondunun ekspertlərinin bir çox digər mütəxəssislər, o cümlədən bizim tərəfimimizdən dəstəklənən qiymətləndirmələrinə görə, 90- cı illərin iqtisadi böhranları göstərdi ki, iqtisadiyyatın tərkib hissələrinin, amillərinin qarşılıqlı asılıqlıqları və ya zəifliklərini aşkar etmək üçün yalnız dəyişkən axınlara
Yüklə 319,74 Kb. Dostları ilə paylaş:
|