Şahlar şahbaz oğlu şƏRİfov
Yüklə 6,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Xəlifə Mütəvəkkilin şiələrə qarşı təzyiq və cinayətləti
335
volik bir məna daşıyırdı. Buna baxmayaraq təhlükə hiss edilirdisə, xəlifə və bü- tün ətrafındakılar onu dəf etmək üçün ümumi bir razılığa gəlirdilər. 2) Sarayda əyləncələrin çoxalması – Abbasi xəlifələri hakimiyyətdə yaran- mış vəziyyətdən istifadə edib kef, əyləncə, eyş-işrətlə məşğul olaraq gecə məc- lis
ləri təşkil edirdilər. Hökumət başdan-başa fəsadla dolmuşdu. 3)
Haqsızlıq və özbaşınalığın yayılması – Zülm və haqsızlığın yayılması, beytül-
malı qarət edib əyləncə və əyyaşlığa sərf etmək camaatı cana yığmışdı. 4)
Ələvi qiyamlarının artması – Peyğəmbər (s) nəslindən olan ələvilər öz haq
larını qorumaq üçün xilafətə qarşı tez-tez qiyam edirdilər. Lakin bu qiyam- la rın hamısı məğlubiyyətə uğrayırdı. Bu qiyamların məğlubiyyətə uğramasının səbəbi bir tərəfdən qiyam başçılarının, digər tərəfdən isə tərəfdarlarının zəif ol- ma sı ilə bağlı idi. Qiyam başçılarının hazırladıqları proqramlar kamil olmadığı üçün işlərində çatışmazlıqlar olur və ən əsası isə onların qiyamı tam şəkildə İslami bir qiyam olmurdu. İmam Nəqi (ə) imaməti dövründə yeddi abbasi xəlifəsinin müasiri olmuş və bu xəlifələr tərəfindən İmama (ə) böyük zülmlər və ədalətsizliklər edilmişdir. Xüsusilə xəlifə Mütəvəkkil İmam Nəqinin (ə) ən qatı düşməni olmuşdur. Mü- təvəkkil Bəni-Haşimə qarşı çox kobud rəftar edirdi. Onun vəziri Ubeydullah ibn Yəhya ibn Xaqan da Əhli-beytə qarşı qəddar idi. Mütəvəkkil Əhli-beytə qarşı zülm və haqsızlıqda sanki bütün Abbasi xəlifələrini ötüb keçmişdi. O, Hz.Əli (ə) və onun övladlarına qarşı misli görünməmiş düşmənçilik edirdi. Əgər bir nəfərin Hz.
Əliyə (ə) rəğbət bəslədiyindən xəbər tutsaydı, bütün mal-dövlətini müsadirə edib özünü də öldürəcəkdi. 529
dövrün də öz fəaliyyətini gizli şəkildə edirdi. Mütəvəkkil İmamı (ə) öz nəzarəti altında saxlamaq üçün ata-babalarının yolunu davam etdirmək qərarına gəldi. Mədinə hakimi Abdullah ibn Məhəmməd Haşimi xəlifəyə göndərdiyi mək- tubda Hz. Nəqinin (ə) Mədinədə topladığı sosial baza haqqında məlumat verərək onu bərk qorxuya salır. 530
lahın dediklərinin yalan olduğunu bildirərək ondan xəlifəyə şikayət etdi. Bundan narahat olan xəlifə Mütəvəkkil Abdullahı vəzifəsindən çıxarmaqla bərabər İmam Nəqini (ə) Samirəyə dəvət etdi. Mütəvəkkilin bundan məqsədi İmam Nəqini (ə) Samirəyə gətirərək onu nəzarət altında saxlamaq idi. İmamı (ə) xəlifənin göstərişi ilə Mədinədən Samirəyə Yəhya ibn Hərsəmə gətirmişdir. İmam Nəqi- nin (ə) Samirəyə gəlişi üçün təyin edilmiş gün, o Həzrət üçün hələ yer hazırlan- ma ması bəhanəsi ilə təxirə salınır və o Həzrət bir gecə “Xanus-səvalik” (kimsə- sizlər karvansarası) adlanan bir yerdə qalmalı olur. Bu hərəkətdən məqsəd siyasi baxımdan bir növ İmamı (ə) zəhmətə salaraq təhqir etmək olmuşdur. Bir neçə gün orada qaldıqdan sonra onu xilafət iqamətgahına yaxın bir yerdə Səid ibn Ha- 529
Məqatilut-talibin, səh-395; Tarixi-ibn Əsir, VII cild, səh-55. 530
İxtiyari-mərifətir-rical, səh-603-607.
336
ci bin evində yerləşdirib nəzarət altında saxladılar. Mütəvəkkilin İmamı (ə) bu qə- dər nəzarət altında saxlamasına baxmayaraq, yenə də onu öz hakimiyyəti üçün cid
di bir təhlükə hesab edir və qorxurdu ki, İmamın (ə) dostları onunla əlaqə sax- layıb xilafət əleyhinə qiyam edə bilər. Xəlifənin ətrafında olanlar da, bəzi vaxtlar onu İmamın (ə) və dostlarının qiyamından xəbərdar edirdilər. Buna görə də, Mü- təvəkkil vaxtaşırı İmamın (ə) evini yoxlatdırır, axtarış aparanların hər dəfə əlibaş qayıtmalarına baxmayaraq, xəlifə yenə də İmamdan (ə) nigaran idi.
1) Mütəvəkkil hicrətin 236-cı ilində, 851-ci il əmr verir ki, şəhidlər ağası İmam Hüseynin (ə) məqbərəsi və onun ətrafında olan tikililər sökülərək əkin sa- həsinə çevrilsin. 531
dilə, o yaxınlıqda gözətçilər saxlanılsın. İmamın (ə) müqəddəs qəbrini heç bir mü səlman sökməyə hazır olmadığı üçün bu işi əslən yəhudi olan Dizəc adlı bir şəxs yerinə yetirir. Mütəvəkkil İmamın (ə) qəbrinin ziyarət edilməsini qadağan edərək bildirir ki, əgər bir nəfər onu ziyarətə gedərsə, mütləq cəzalandırılacaq. 532
Mütəvəkkil öz mənliyini satmış şairlərə külli miqdarda pul verib onları Abbasi hökumətinin qanuni hökumət olması barədə və eləcə də Əhli-beyt (ə) əleyhinə şeirlər yazmağa məcbur edirdi. 533
3)
Mütəvəkkilin əmrinə əsasən Misir hakimi, Misirdə olan bütün ələviləri İraqa sürgün edir. 534
Mütəvəkkil şiələrə qarşı o qədər maddi təzyiq göstərir ki, deyilənlərə gö rə Mədinə şəhərindəki Ələvi qadınların namaz qılmağa yaxşı paltarı olma- mış, əyinlərindəki bir ədəd köhnə paltarı növbə ilə geyib namaz qılardılar. On- lar Mütəvəkkilin ölümünə qədər bu çətinlikdə qalmışlar. 535
Mütəvəkkil Misir hakiminə Ələvilərlə aşağıdakı şərtlər əsasında davran- mağı əmr edir: a) Ələvilərdən heç birinə mülk verilməsin, onlara ata minmək və Fustat şə- h ərindən digər şəhərlərə getmək qadağan edilsin. b) Ələvilərdən heç birinə bir nəfərdən artıq qul saxlamaq icazəsi verilməsin. v) Bir ələvi ilə qeyri-ələvi mübahisə edərsə, hakim ilk növbədə qeyri-ələvi- nin şikayətinə qulaq assın və Ələvinin şikayətini dinləmədən onun əleyhinə hökm versin. 536
ci ildə Mütəvəkkilin ölümündən sonra hakimiyyətə gələn oğlu Mün
təsir atasının qəsb etdiyi mülkləri yenidən Əhli-beytə qaytarır. Lakin Müntəsi- rin altı aylıq hakimiyyətindən sonra hakimiyyətə gələn xəlifələr yenidən Əhli-beytə 531 Məasirul-anifə fi məalimul-xilafə, I cild, səh-231. 532 Tarixi-
Məsudi, IV cild, səh-51; Tarixul-xüləfa, səh-347; Şeyx Tusi, Əmali, səh-326-328. 533
İmam Nəqinin (ə) həyatı, səh-292. 534
On ikinci İmamın qeybə çəkilməsinin siyasi tarixi, səh-84. 535
Tətimmətul-müntəhal-amal, səh-238. 536
On ikinci İmamın qeybə çəkilməsinin siyasi tarixi, səh-84.
Yüklə 6,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|