615
17. Sarim Kibar (tacir).
18.
Katibzadə Səbri (tacir).
19. Emanuel Karasso (deputat).
20.
Mehmet Əli Baba (D-r. polkovnik).
21. Faiq Sü
leyman Paşa (dəstə komandanı).
Osmanlı imperiyasında respublika qurulana qədər (1923) 33 dərəcəli mas-
son
ların sayı daha da artmışdır. 1908-1923-cü illərdə 33 dərəcə almış şəxslər
aşağıdakılardır:
1. D-
r. İbrahim Müslim (1920);
2. D-r. Cak Suhami (1921);
3.Viktor Alqiranti (tacir);
4. Moiz Fresko (tacir);
5.
Saim Hüsnü Opat (şəhər əmanət şirkətləri komissarı);
6.
Tevfik Hamdi (divan maliyyəçisi);
7.
Arsen Arseyan (gömrük işçisi);
8.
İsmail Faiq Başar (kənd təsərrüfatı mühəndisi);
9. D-
r. İlyas Modyano (polkovnik);
10. D-r.
İsmail Xurşid;
11.
Sərvət Yesari (kassasiya məhkəməsi üzvü);
12.
Deqat (vəkil);
13. D-
r. Besim Ədhəm;
14.
Xalid Həbbab (şəhər əmanət məmuru);
15.
Zəki Dərviş (polis məktəbi müdiri);
l6. Moris Mayer (tacir).
Osmanlı Ali Şurası qurulduqdan dörd ay sonra (9 iyul 1909) Türkiyədəki
bü
tün lojalara və massonlara xitabən fransız dilində bir direktiv göndərilir. Bura-
da Böyük Məşriqin qurulması üçün əməli fəaliyyətə keçildiyi bildirilir. Bu möv-
zuda 1909-cu il iyulun 13-
də Qalatadakı Norondunyan karvansarayında keçirilən
yığıncaqda İspaniya, Fransa və İtaliya Böyük Lojalarına bağlı 14 masson ustadı
iştirak etmişdir. Bu 14 nəfərdən yalnız biri türk-müsəlman, 6 nəfəri isə yəhudi
ol
muşdur. Bu yığıncaqda Osmanlı İmperiyasının Böyük Məşriqinin qurulması
üçün son toplantının 1909-cu il avqustun 1-də bazar günü keçirilməsi qərara
alındı. Bəyoğlunda Haçapulos karvansarayının üstündəki bir evdə keçirilən top-
lantıda Osmanlı dövlətində rəsmən yaradılmış 7 lojadan 14 nəfər iştirak etmişdir.
Burada hər lojadan 2 nəfərin iştirakı prinsipinə riayət olunmuşdur. Bu Lojalar
aşağıdakılardır:
1. “
Vətən”, 2. “Mühibbani Hürriyyət”, 3. “Vəfa”, 4. “Şəfəq”, 5. “Rəsnə”,
6. “
Tərəqqi və İttihad Həqiqi Muhipləri”, 7. “Uhuvvəti Osmaniyyə”.
Bu toplantıda gizli səsvermə ilə keçirilən seçkidə ilk Böyük Məşriqin rəh-
bərliyinə aşağıda adları çəkilən massonlar seçildi:
1.
Ustadı Əzəm (Böyük Ustad): Tələt paşa;
2.
Böyük Ustad müavini: Qalib paşa (jandarma ümumi komandanı);
616
3.
Birinci Böyük Nazir: Mehmet Əli paşa (d-r. polkovnik);
4. Birinci Böyük Nazir müavini: Edvard De Nari;
5.
Böyük nazir: Osman Fəhmi (əczaçı, rəsnəli Niyazi bəyin qardaşı);
6.
İkinci Böyük Nazir müavini: Nadra Muiran;
7.
Böyük Xətib: D-r. Rza Tevfik;
8.
Böyük Xətib müavini: Mişel Norodunyan;
9.
Böyük Katib: Osman Tələt (vəkil);
10.
Böyük Katib müavinləri: Solon Kazanova, Errera Dairo, Feyzi Menahem;
11.
Böyük xəzinədar: Sarim Kibar;
12.
Böyük xəzinədar müavini: D-r. İlyas Modyano;
13. Böyü
k İdarə məmuru: D-r. Cak Suhami.
Bu kadrlar diqqətlə tədqiq edilərsə aydın olacaq ki, bütün müavinliklər
adətən türk və müsəlmanlara nəzarət etmək üçün yunan, erməni və yəhudilərə
ve
rilmişdir. Çünki bu heyəti seçənlərin əksəriyyəti qeyri-müsəlmanlardı. Bö-
yük Məşriq qurulduqdan sonra onun Osmanlı Masson Ali Şurası ilə münasibət-
lərini təsbit edən bir müqavilə imzalamış və beləliklə Osmanlı dövlətindəki
masson
luq rəsmən tanınaraq yerləşmişdir. Bu tarix Sultan II Əbdülhəmid xanın
taxt
dan salındığı, konstitusiyanın elan edildiyi və 10 ildən sonra imperiyanın
yıxılması naminə görüləcək çirkin işlərin bünövrəsinin qoyulduğu ildir.
899
899
Mirzə Ənsərli,
Türkiyədə masonların və sionistlərin fəaliyyəti kitabı.
617
XVI FƏSİL
HZ.PEYĞƏMBƏRIN QIZI HZ.FATIMƏ
Hz.
Fatimə (s.ə)
Hz.
Fatimə (s.ə) Amul-fil ilindən qırx beş il sonra, Hz.Peyğəmbərin
(s) besə-
tindən beş il sonra 615-ci ildə cəmadiəl-axir ayının 20-də cümə günü Məkkədə
anadan olmuşdur. Bu zaman Hz.Peyğəmbərin (s) qırx beş yaşı var idi. Anası
Hz.
Xədicə binti Xuveyliddir. Beş yaşında olarkən 620-ci ildə anası Xədicə vəfat
etmişdir. Hicrətin II ilində Hz.Əli (ə) ilə ailə qurmuş və bu izdivacdan Hz.Həsən,
Hz.Hüseyn, Hz.
Zeynəb, Hz.Ümmü Gülsüm adlı övladları dünyaya gəlmiş,
Möhsün adlı oğlu isə ana bətnində altı aylıq olarkən siqt olaraq düşmüşdür.
Hz.
Fatimə (s.ə) atası Petğəmbərdən
(s) yetmiş beş gün sonra hicrətin on bi-
rinci ilində cəmadiəl-axir ayının üçündə (və ya cəmadiəl-əvvəl ayının on üçün-
də) miladi 632-ci ildə on səkkiz yaşında Mədinədə şəhid edilmişdir. Məzarının
yeri dəqiq bilinmir. Üç yerdən birində olduğu güman edilir: 1) Atasının qəbri
yanında; 2) Bəqidə; 3) Atasının qəbri ilə minbəri arasında.
Hz.
Fatimənin (s.ə) asimanda adı Mənsurə, yerdə isə Fatimədir. Fatimə “kə-
sən”, “ayıran” mənasındadır. Yəni Hz.Fatimə (s.ə) öz şiələrini Cəhənnəmdən,
düşmənlərini isə öz məhəbbətindən və Cənnətdən uzaqlaşdıracaq. Axirətdə öz
dostla
rına kömək edəcəyi üçün göylərdə ona Mənsurə deyilir. İmam Sadiqdən
(ə)
rəvayət edilir ki, Hz.Fatimənin Allah yanında doqquz adı var:
1)
Fatimə; 2) Siddiqə-yəni məsum, günah etməyən; 3) Mübarəkə-yəni
elmli, fəzilətli; 4) Tahirə-yəni nöqsanlardan pak olan; 5) Zəkiyyə-xeyir işlərdə
nümunə; 6) Raziyyə-Allahın qəzasına razı olan; 7) Mərziyyə-Allah və onun
dostlarının bəyəndiyi; 8) Mühəddisə-mələklə danışan; 9) Zəhra-həm zahiri,
həm də mənəvi cəhətdən nurani.
Hz.
Fatimənin (ə) künyələri:
1) Ümmül-
əimmətul-məsumin-məsum imamların anası;
2) Ümmül-
Həsəneyn-Həsən və Hüseynin anası
3) Ümmül-kitab
4) Ümmül-
əbiha-atasının anası
Hz.
Fatimənin (s.ə) ləqəbləri