67
6)
Ümmü Sələmə – Əsl adı Hind binti Əbu Umeyyədir. Əri Əbu Sələmə
626-
cı ildə öldükdən sonra Hz.Peyğəmbər (s) onunla evlənmişdir.
78
7)
Reyhanə binti Zeyd – Bəni-Nəzir qəzvəsində əsir düşüb islamı qəbul
etdikdən sonra Hz.Peyğəmbər (s) 626-cı ildə onunla evlənmişdir.
79
8)
Cüveyriyyə binti Haris – Bəni-Müstəliq qəzvəsində əsir düşüb islamı
qəbul etdikdən sonra Hz.Peyğəmbər (s) 627-ci ildə onunla evlənmişdir. Bu
evliliyə İslam tarixində “xeyir-bərəkətli” evlilikdə deyilir. Çünki bu evlilik
sayəsində bütün Bəni-Müstəliq qəbiləsi islamı qəbul etmişdir.
80
9)
Zeynəb binti Cahş – Peyğəmbərin
(s) oğulluğu Zeyd ibn Haris onu bo-
şadıqdan sonra Allahın əmri ilə (Əhzab surəsinin 4-6, 36-40-cı ayələri əsasın-
da) Hz.Pey
ğəmbər (s) 627-ci ildə onunla evlənmişdir.
81
10)
Səfiyyə binti Huyeyy – Xeybər döyüşündə əsir düşüb islamı qəbul et-
dik
dən sonra 628-ci ildə Hz.Peyğəmbər
(s) onunla evlənmişdir.
82
11)
Meymunə binti Haris – Hüdeybiyyə sülhündən sonra Hz.Peyğəmbər (s)
628-
ci ildə onunla evlənmişdir.
83
12)
Ümmü Həbibə binti Əbu Süfyan – Hz.Peyğəmbər
(s) 629-cu
ildə onun-
la evlənmişdir.
84
13) Mariyya
əl-Qiptiyyə – Misir hökmdarı Müqəfqis onu cariyə kimi Peyğəm-
bərə göndərmiş, islamı qəbul etdikdən sonra Hz.Peyğəmbər (s) 629-cu ildə onunla
evlənmiş və bu evlilikdən Hz.Peyğəmbərin (s) İbrahim adlı oğlu dünyaya
gəlmişdir.
85
78
Həmin mənbə
79
Şeyx Abbas Qumi, Rəsulullah
80
Həmin mənbə
81
Həmin mənbə
82
Muhəmməd Həmidullah, Peyğəmbərimizin (s) həyatı
83
Həmin mənbə
84
Həmin mənbə
85
Salih Suruç, Peyğəmbərimizin (s) həyatı
68
II FƏSİL
RAŞİDİLƏR DÖVRÜ (632-661)
Hz.
Peyğımbərin
(s) vəfatından sonrakı dövr İslam tarixində Raşidilər döv-
rü adlanır. Bu dövr hicri tarixi ilə on birinci ildən qırxıncı ilə, miladi tarixi ilə
632-
ci ildən 661-ci ilə qədər davam etmişdir. Raşidi xəlifələri aşağıdakılardır:
1)
Əbu Bəkr 632-634
2)
Ömər ibn Xəttab 634-644
3)
Osman ibn Əfvan 644-656
4) Hz.
Əli ibn Əbu Talib 656-661
5)
İmam Həsən (ə) 661(altı ay).
Əbu Bəkr ibn Əbu Quhafə (632-634)
Əbu Bəkr ibn Əbu Quhafə Osman ibn Amirin oğludur. Hz.Peyğəmbərdən (s)
iki il sonra 572-
ildə Məkkədə anadan olmuşdur. Anası Ümmül Xeyr Süləmi binti
Səxr ibn Amirdir. Əsl adı Əbdüluzza və ya Əbdül Kəbə olmuş, islamiyyətdən
sonra Hz.
Peyğəmbər (s) adını dəyişərək Abdullah qoymuşdur. Künyəsi Əbu
Bəkr, ləqəbi isə Ətiqdir.
Hicrət zamanı Hz.Peyğəmbərlə (s) birlikdə Məkkədən Mədinəyə hicrət
etmişdir. Bu hadisə ilə əlaqədar Tövbə surəsinin 40-cı ayəsi nazil olmuşdur.
Ayədə deyilir: “(Ey mö
minlər!) Əgər siz ona (Peyğəmbərə) kömək
etməsəniz, Allah ona kömək göstərmiş olar. Necə ki, kafirlər onu
(Məkkədən) iki nəfərdən biri (ikincinin ikincisi) olaraq çıxartdıqları, hər
ikisi mağarada olduğu və öz dostuna (Əbu Bəkrə): “Qəm yemə, Allah
bizimlədir! – dediyi zaman (göstərmişdi). O vaxt Allah ona arxayınlıq
(rahatlıq) nazil etmiş, onu sizin görmədiyiniz (mələklərdən ibarət)
əsgərlərlə dəstəkləmiş, kafirlərin sözünü alçaltmışdı. Yalnız Allahın sözü
(kəlmeyi-şəhadət) ucadır. Allah yenilməz qüvvət sahibi, hikmət sahibidir!”
Təfsir kitablarında qeyd olunduğuna görə ayə Əbu Bəkrin hicrət zamanı
müşriklərin yaxınlaşmasından qorxaraq həyacan keçirdiyi zaman nazil ol-
muşdur. Hicrətdən sonra Mədinədə Hz.Peyğəmbərin (s) iştirak etdiyi bütün
dö
yüşlərdə iştirak etmişdir.
Hz.
Peyğəmbərin (s) vəfatından sonra Bəni-Saidə eyvanında toplanan bir
dəstə ənsar və mühacirin iştirak etdiyi məclisdə Əbu Bəkr İslam xəlifəsi təyin
edilmişdir. İslami hökumət məsələsilə əlaqədar olan ixtilaf Hz.Peyğəmbərin (s)
vəfatının ilk günlərindən başlamışdır. Hz.Peyğəmbər (s) vəfatından bir az əvvəl
Usamə ibn Zeydi romalılarla müharibə aparmaq üçün orduya sərkərdə təyin
69
edib buyurdu ki, bütün m
ühacir və ənsar böyükləri bu orduda iştirak etsinlər. Bu
ordu Mədinədən üç mil məsafədə yerləşən Cörf məntəqəsində düşərgə saldı.
Bəzi səhabələr Hz. Peyğəmbərin (s) xəstəliyinin şiddətləndiyini görüb Mədinədə
qalmağı üstün tutdular.
Səqifə hadisəsi və Əbu Bəkrin xəlifə seçilməsi
B
ir qrup səhabələr Hz.Peyğəmbərin (s) vəfatından sonra Bəni Səqifədə
toplanaraq
xəlifə seçmək işi ilə məşğul oldular. Eyvan altına toplaşanların fikri
bu idi ki, mü
səlmanların xəlifəsi ənsar və mühacirlərin arasından seçilsin. Hər
iki dəstə-mühacir və ənsar özlərini digərindən üstün hesab edirdilər. Məkkə
əhalisi İslamın Məkkədə zühur etməsi, Peyğəmbərin onlardan olması, özlərinin
Peyğəmbərin qohumu olması ilə öyünərək deyirdilər ki, müsəlmanların hakimi
gərək mühacirlərdən olsun. Ənsar isə belə deyirdi: Məkkə bütövlikdə
Peyğəmbərin dəvətini qəbul etmədi. Onunla mübarizə apardı. Ona olmazın
əziyyətini verdilər ki, məcbur olub Məkkəni tərk edərək bizim yanımıza,
Yəsribə gəldi. Ənsar ona yardım göstərib İslama dəstək verdi. Bütün bunlara
görə müsəlmanların xəlifəsi gərək ənsardan seçilsin. Bu fikirlə razılaşmayan
bəzi ənsar nümayəndələri belə dedilər: “Bir nəfər sizdən, bir nəfər də bizdən
hakim seçilsin.” Lakin bu fikir
lə razılaşmayan Əbu Bəkr dedi: “Belə bir addım
müsəlmanların birliyinə ziyandır.” Sonda bu hədisi söylədi: “İmamlar
Qureyşdəndir.” Onun belə mühüm bir yerdə söylənməsinin böyük təsiri oldu
və ənsarın iddiasına son qoydu.
Bu h
ədisdən əlavə, bu işdə Ovs və Xəzrəc qəbilələri arasında olan keçmiş
düşmənçilikdə mühacirlərin qələbə çalmasında az rol oynamamışdı. Belə ki,
əgər ənsar hakimiyyətə gəlsəydi, bu iki qəbilədən heç biri digərinin hakim ol-
ma
sına razı olmayacaqdı.
Xəzrəc qəbiləsindən olan Bəşir ibn Sədin Əbu Bəkrin sözünü təsdiq et-
məsi, mühacirlərin hökumətinə razılıq verməsi bu narazıçılığın ən bariz nümu-
nəsidir. Mühacirlərin hakimiyyəti aydınlaşdıqdan sonra hakim olacaq şəxs ba-
rədə söhbət ortaya çıxdı. Məclisi idarə edən iki-üç nəfər bu işi bir-birinin üzəri-
nə qoydular. Lakin sonda Ömər ibn Xəttab və Əbu Ubeydə əl-Cərrah Əbu Bək-
rin hakimliyini qəbul edib onunla beyət etdilər. Məclisdə iştirak edənlərin əksə-
riy
yəti onların gördüyü işi təkrar etdilər.
Növbəti gün onlar Peyğəmbər məscidinə gəldikdən sonra Ömər Əbu
Bəkrin fəzilətli olması haqda, İslamı ilk vaxtlar qəbul etməsi, dinə yardımçı ol-
ması və Peyğəmbəri Məkkədən Mədinəyə gələn zaman müşayiət etməsi haqda
xüt
bə oxuyaraq xalqın onunla beyət etməsini istədi. Məsciddə iştirak edənlər-
dən Hz.Peyğəmbərin (s) yaxın qohumlarını və ənsarın kiçik bir hissəsini çıx-
maq şərti ilə qalanlar Əbu Bəkrlə beyət etdilər. Beləliklə, Əbu Bəkr İslamın ilk
xəlifəsi seçildi.
Həmin məclisdə çıxış edən Əbu Bəkr belə dedi: “Məni hakim təyin etmə-
yi
nizə baxmayaraq, sizin içərinizdə ən yaxşısı deyiləm, bu məsuliyyəti öhdəm-