Şahlar şahbaz oğlu şƏRİfov

 

122 

ha sonra Cəbrail Peyğəmbərə “İnsan” surəsini oxudu.” Bu hadisə aşağıdakı mən-

bələrdə öz təsdiqini tapmışdır: 

1. 

Təfsiri-Qurtubi, IX cild, səh-6922 

2. 

Təfsiri-Zəməxşəri, IV cild, səh-670 

3. 

Fəxrəddin Razi, Əl-Vəsit, III cild, səh-244 

4. Alusi, Ruhul-

məani, XXIX cild, səh-158 

5. 

Şəblənci, Nurul-əbsar, səh-62 

6. 

Təlhə Şafei, Mətalibus-sual, səh-8 

7. Ruhul-

bəyan, IX cild, səh-269 

8. 

Zəncani, Tarixul-Quran, səh-55 

9. Təbərsi, Məcməul-bəyan 

10. Əllamə Məclisi, Biharul-ənvar 

11. Şeyx Müfid, əl-İrşad 

12. Məkarim Şirazi, İmamət haqqın dili ilə 

16.  “

Tövbə” surəsi 19-cu ayə və  ya “Siqayətul-həcc” (Hacılara su vermə 

ayəsi): 

“(Ey müşriklər!) Məgər siz hacılara su verməyi və Məscidul-Hərə-

mi təmir etməyi Allaha və qiyamət gününə iman gətirib Allah yolunda ci-

had  edənlərlə  eynimi  tutursunuz?  Onlar  Allah  yanında  eyni  olmazlar. 

Allah zalim tayfanı doğru yola yönəltməz!” Hədis və təfsir mənbələrinin ək-

səriyyətində  bu  ayənin  Hz.Əli  haqqında  nazil  olduğu  bildirilmişdir.  Hz.Pey-

ğəmbərin (s) məşhur səhabələrindən olan Ənəs ibn Malikdən belə nəql olunur: 

“Hz.

Peyğəmbərin  (s)  əmisi  Abbas  ilə  Şeybə  (Kəbənin  qaravulçusu)  hər  biri 

özü

nün üstün və fəzilətli olduğunu deyəndə, Hz.Əli onlarının yanına gəldi. Ab-

bas Hz.

Əliyə dedi: “Qardaşoğlu, dayan, sənə sözüm var!” Hz.Əli dayandıqdan 

sonra Abbas dedi: “Şeybə mənə deyir ki, mən səndən üstün və fəzilətliyəm!” 

Əli buyurdu: “Ey əmi, bəs ona nə cavab verdin?” Abbas dedi: “Dedim ki, mən 

Peyğəmbərin  (s) əmisi,  onun atasının vəsisi və  hacıları su ilə təmin edənəm! 

Buna  görə  də  mən  səndən  üstünəm.”  Sonra  Hz.Əli  Şeybədən  Abbasa  nə 

dediyini soruşdu. Şeybə dedi: “Dedim ki, mən səndən şərafətliyəm; çünki mən 

Kəbəni  qorumaqla  Allaha  əmanətdarlıq  edirəm.  Onun  evinin  qapısını  açıb-

bağlamaq  mənim  öhdəmdədir.  Əgər  Abbas  şərafətli  olsaydı,  bu  iş  ona 

tapşırılardı!” 

Bunlara cavab olaraq Hz.

Əli buyurdu: “Mən isə fəxr edirəm ki, bu ümmə-

tin içərisində Hz.Peyğəmbərə (s) iman gətirən, hicrət edən və cihad edən birin-

ci şəxsəm!” 

Sonra onların hər üçü Hz.Peyğəmbərin (s) yanına gedərək öz sözlərini ona 

ərz etdilər. Hz.Peyğəmbər (s) onlara heç bir cavab vermədi. Bir neçə gündən 

sonra bu haqda ayə nazil oldu. Bu zaman Hz.Peyğəmbər (s) onların yanına ge-

dib, yuxarıdakı ayəni (Tövbə 19) tilavət etdi. “Bəzi mənbələrdə qeyd olunur ki, 

Abbas bu ayənin nazil olduğunu eşitdikdə, üç dəfə “Biz təslimik!” – dedi!”. Bu 

həqiqət aşağıdakı mənbələrdə də təsdiqlənmişdir: 

1. 

Hakim Həsqani, Şəvahidut-tənzil, I cild, səh-249 

---

  

123 

2. 

Təfsiri-Təbəri, IX cild, səh-59 

3. 

Vahidi, Əsbabun-nüzul, səh-182 

4. 

Təfsiri-Qirtəbi, VIII cild, səh-91 

5. 

Fəxrəddin Razi, Məfatihul-ğeyb, IV cild, səh-422 

6. 

Təfsiri-Xazin, II cild, səh-22 

7. 

Təfsiri-Nəsəfi, II cild, səh-221 

8. 

İbn Səbbağ Maliki, Fisulul-muhimmə, səh-123 

9. 

Siyuti, Əddurrul-mənsur, III cild, səh-218-219 

10. Məkarim Şirazi, İmamət haqqın dili ilə 

11. Təbərsi, Məcməul-bəyan 

12. Təbatəbai, əl-Mizan 

17.  “T

əhrim”  surəsi,  4-cü  ayə  və  ya  “Sahibul-muminin”  (əməli  saleh  mö-

min

lə)  ayəsi: 

“(Ey  Həfsə,  ey  Aişə!)  Əgər  ikiniz  də  (bu  hərəkətinizə  görə) 

Allaha tövbə etsəniz (çox yaxşı olar). Çünki qəlbləriniz (ona əziyyət vermək-

lə haqdan) sapmışdı (batilə meyl etmişdi). Əgər ona (Peyğəmbərə) qarşı bir-

birinizə kömək etsəniz, (bilin ki, sizə qələbə çalmaqda) onun mövlası (dostu, 

hamisi)  Allah,  yardım  göstərənləri  isə  Cəbrail,  əməlisaleh  möminlər  və 

bundan sonra da (bütün) mələklərdir. (Yaxud onun dostu və yardımçıları 

Allah, Cəbrail, əməlisaleh möminlərdir. Bunlardan sonra da mələklər onun 

yar

dımçısıdır)” Bir çox rəvayətlərdə bu ayədə qeyd olunmuş “əməlisaleh mö-

min

lər” ifadəsi birbaşa Hz.Əliyə aid edilmişdir. Bu sözün “Cəbrail” sözünün kə-

narında yerləşməsinə diqqət yetirdikdə, Hz.Əlinin məqamının böyüklüyü və bu 

fəzilətin  əhəmiyyəti  aydın  olur.  Hz.Peyğəmbərin  (s)  həyatında  baş  verən  ha-

disələrə nəzər saldıqda da məlum olur ki, Allah və Cəbraildən sonra İslam Pey-

ğəmbərinin  (s)  ən  yaxın  köməkçisi  və  hamisi  İmam  Əli  olmuşdur.  Bu  ayənin 

nazil olması haqqında Əmmar ibn Yasirdən belə nəql olunur: “Hz.Əli (ə) deyirdi 

ki, Hz.

Peyğəmbər (s) məni çağırıb buyurdu: “Sənə bir müjdə verimmi?” Dedim: 

“Bəli, ey Allahın Rəsulu! Sən həmişə xeyirli müjdə verənsən.” Allahın Rəsulu 

buyurdu: “Uca Allah sənin haqqında bir ayə nazil etmişdir.” Dedim: “O hansı 

ayədir?” Həzrət buyurdu: “Sən Cəbraillə eyni səviyyədə tutulmusan!” Sonra bu 

ayəni (Təhrim 4) oxudu.” Hədislərin bəzisində Hz.Peyğəmbər (s) belə buyurub: 

“Əməli  saleh  mömin  Əli  ibn  Əbu  Talibdir!”  Buna  oxşar  hədislər  aşağıdakı 

mənbələrdə də qeyd olunmuşdur:  

1. 

Hakim  Həsqani,  Şəvahidut-tənzil,  II  cild,  səh-255, 256, 258, 259,263, 

hədis: 982, 987, 989 

2. Bursui, Ruhul-

bəyan, IX cild, səh-53 

3. 

Əllamə Əmini, əl-Qədir 

4. 

Əhməd ibn Hacər Əsqəlani, Fəthul-bari 

5. 

Məkarim Şirazi, İmamət haqqın dili ilə 

6. 

Müttəqi Hindi, Kənzul-ummal 

7. Təbərsi, Məcməul-bəyan 

8. Əllamə Məclisi, Biharul-ənvar 

  

---