18
29
Zərqəva
40
4
5
Yox
30
Xankəndi
12
8
-
Yox
31
Təbiyə
12
3
2
Yox
32
Makahı
6
1
1
Yox
33
Tağlabiyan
7
22
7
Yox
34
Girdivan
10
5
7
Yox
35
Kələrağ
1
-
-
-
36
Bizlən
50
30
20
Yox
37
Müci
150
50
25
Yox
38
Qıraltan
30
20
21
Yox
39
Pir qaraçuxa
4
3
5
Yox
40
Sulut
38
1
4
-
41
Zeyvə
30
20
32
Yox
42
Nuran
30
50
37
Yox
43
Nüydi
40
7
10
Yox
44
Qəşəd
50
40
27
Yox
45
Sündi
250
-
-
-
46
Şıxlar
4
-
-
-
47
Bəlkə
16
-
-
-
48
Ağsu
200
-
-
-
49
Qəməli
9
18
16
-
50
Məlik çobanı
10
-
-
-
51
Çuxanlı
52
-
-
-
52
Qurbançı
93
-
-
-
53
Mərəzə
300
-
-
-
54
Nabır
60
-
-
-
55
Qaradüzlü
8
-
-
-
56
Ərəbşahverdi
22
-
-
-
57
Çaylı
Vahidbəyli
5
-
-
-
58
Şıxzərli
?
-
-
-
Cəmi
3632
1771
956
7
Lakin ekspertlərin arxivdəki aktlarda olan rəqəmlər üzrə
hesablamalarına görə Şamaxı qəzasının 53 kəndində ermənilər 8027 nəfər
azərbaycanlını qətlə yetirmişlər ki, onlardan da 4190 nəfəri kişi, 2560 nəfəri
qadın və 1277 nəfəri uşaq olmuşdur. Hesablamalara görə bu kəndlərə dəyən
ümumi maddi zərər o dövrün qiymətləri ilə 339,5 milyon manat olmuşdur. Digər
mənbədə isə Şamaxının 72 kəndində ermənilərin 7 min nəfəri, o cümlədən 1653
qadın və 965 uşağı qətlə yetirdiyi bildirilir. (31)
Bu dövrdə Şamaxı qəzasında 120 kənd olmuşdur ki, bunlardan da 86-sı
erməni təcavüzünə məruz qalımşdı. Göründüyü kimi, komissiya öz işini
dayandırdığından, soyqırıma məruz qalmış digər 33 kənd haqqında məlumat
toplamaq mümkün olmamışdı. Şamaxı qəzası üzrə təcavüzə məruz qalmış
kəndlər hazırda Şamaxı,
Qobustan, Kürdəmir, Ağsu, İsmayıllı rayonlarının
ərazisində yerləşir.
Ermənilərin 1918-ci ildə Şamaxı qəzasında cinayət törətdikləri 86 kənd
aşağıdakılardır:
19
Qəbristan nahiyəsi (Qobustan) (19 kənd) -Mərəzəli, Şıxlar, Çuxanlı,
Sündi, Mərzəndiyə, Nabur, Təklə-Hacı Məmməd Hüseyn, Yekəxana Talıb,
Qurbançı, Ərəbşahverdi, Ərəbşalbaş, Cəmcəmli, Sıxzərli, Qaracüzlü, Təsi,
Təklə-Mirzəbaba, Bəklə, Çəyirli, Ərəbqədim.
Mədrəsə nahiyəsi (41 kənd) - Güyzi, Çaylı, Mirikənd, Muğanlı, Mırtı,
Talış-Məlik-Umud, Şərədil, Qaravəlli -Vahid bəy, Məlcək, Xınıslı, Ağabəyli,
Avtahi, Bico, Alpout, Osmanbəyli, Ləngəbiz, Qəşəd, Keçidinməz, Çarhan,
Nüydü, Boyat, Adnalı, Kürdəmic, Qonaqkənd, Həmyəli, Cabanı, Çaylı-Baxış
bəy, Avaxıl, Yuxarı Çağan, Dədəgünəş, Aşağı Çağan, Əngəxaran, Gəgəli,
Cavanşir, Ağsu, Şeyməzid, Gorus - Çaparlı, Bortor-Navahı, Bağırlı, Ovçulu,
Göylər.
Qoşun nahiyəsi (26 kənd) - Nügədi, Nuran, Zeyla, Pur Qara-Çuxa,
Suraxanı, Kiçatan, Koleybugut, Şabian, Maçahi, Tağlabiyan, Kelerarac,
Koyurdivan, Pir Əbdül-Qasım, Bizlyan, Müdji, Gaciman, Dilman, Kelva
(Nevla), Hatman, Hosa-dara, Sulut, Tircan, Talış-Nuri, Hon-kend, Sardagar,
Zargava. (32)
1918-ci ildə ermənilər tərəfində qırğınlar törədilmiş kəndlərin bir
hissəsi
hazırda
İsmayıllı
rayonu
ərazisinə
düşür.
Bunu
www.ismayilli.aztelekom.org saytına qoyulmuş aşağıdakı məlumat da təsdiq
edir:
İsmayıllı rayonu üzrə 1918-ci il
soyqırımının qurbanları
s/s
Kəndlərin
adı
Cəmi
Kişilər
Qadınlar
Uşaqlar
1
Tircan
360
300
40
20
2
Mücü
225
150
50
25
3
Bizlan
100
50
30
20
4
Qıçatan
71
30
20
21
5
Sulut
43
38
1
4
6
Zeyvə
82
30
20
32
7
Tağlabyan
36
7
22
7
8
Kürdüvan
22
10
5
7
9
Zərnava
49
40
4
5
10
Xankəndi
20
12
8
0
11
Sərdahar
28
26
1
1
12
Maçaxı
8
-
-
-
13
Kürtmaşı
68
-
-
-
14
Diyallı
36
-
-
-
15
Talıstan
24
-
-
-
Şamaxıda 1918-ci ilin mart-aprel aylarında öldürülənlərin sayının
dəqiqləşdirilməsi ilə bağlı ötən əsrin 90-cı illərindən bəri Şamaxının yerli
tədqiqatçıları da ciddi araşdırmalar aparmışlar. Onların tədqiqatı nəticəsində
(yüz nəfərə yaxın şahiddən toplanan xatirə və məlumatlar) müəyyən edilmişdir