Satranç ve Bilgisayar Tarihinden Notlar
Satrançta iki oyuncuda birer hamle yapınca oynanabilecek 400 farklı hamle var. İkinci hamlelerden sonra bu sayı 71 852, üçüncü hamlelerden sonra 9 000 000’ un üstüne çıkar. George Steiner’e göre, evrende bilinen elektronların sayısından fazla, farklı ve yinelenmeyen 40 hamlelik oyunlar oynanabilir.
İnsanın, bir makineye karşı satranç oynama fikri 1833 yılına kadar gider. Babbage isimli kişi makinenin ilk şemalarını çizmiş ama makineyi bir araya getirememişti.
1760 yılında aslında böyle bir makinenin olduğu söylenir. Adı Türk olan makine Napolyon Bonapart’ı 19 hamlede yenmiş. Edgar Alan Poe bu satranç masasının altında saklanmış bir cücenin hamleleri yaptığını yazmıştır.
İlk satranç oynayan bilgisayar 1915 yılında Torries tarafından yapılmış. Makine bir kale ve şahla, karşı tarafın şahını mat eden temel oyun sonlarını yapabiliyordu.
Tamamı elektronik ilk bilgisayar 1946’da yapıldı. Otuz ton ağırlığındaki bu makinenin 18.000 vakumlu tüpü vardı.
Doğru ve mantıklı bir şekilde satranç oynayan ilk bilgisayar programı 1958-1959 arasında MIT’den Alex Bernstein tarafından yapıldı.
Satranç tahtası karelerinin siyah ve beyaz renklere boyanması 11. yüzyılda Avrupada gerçekleşiyor.
Garry Kasparov 19 yaşındayken dünyanın en güçlü ikinci oyuncusu kabul ediliyordu. 1985’de Karpov’u yenerek 22 yaşında Dünya Satranç Şampiyonu oldu. Ama en genç Dünya Şampiyonu 1978’de Kadınlar Dünya Şampiyonlarığını 17 yaşında kazanan Maya Chiburdanidze’nin. Bir gazetedeki ilk satranç köşesi 1813’te Liverpool Mercury adlı İngiliz gazetesinde görüldü. Uzay Yolu adlı televizyon dizisinde Kaptan Kirk ve Mr. Spock üç kez satranç oynadı ve Kaptan Kirk oyunların tümünü kazandı.
Garry Kasparov 19 yaşındayken dünyanın en güçlü ikinci oyuncusu kabul ediliyordu. 1985’de Karpov’u yenerek 22 yaşında Dünya Satranç Şampiyonu oldu. Ama en genç Dünya Şampiyonu 1978’de Kadınlar Dünya Şampiyonlarığını 17 yaşında kazanan Maya Chiburdanidze’nin. Bir gazetedeki ilk satranç köşesi 1813’te Liverpool Mercury adlı İngiliz gazetesinde görüldü. Uzay Yolu adlı televizyon dizisinde Kaptan Kirk ve Mr. Spock üç kez satranç oynadı ve Kaptan Kirk oyunların tümünü kazandı.
İlk cep satranç takımı 1845’de Roget Kavramlar Sözlüğü’nün yazarı Peter Mark Roget tarafından yapıldı.
1974’te ilk Dünya Bilgisayar Satranç Turnuvası Stockholm’de yapıldı. Şampiyonayı Kaisse adlı Rus programı kazandı.
Telgrafla oynanan ilk maç 1844’te Washington DC ve Baltimore şehirleri arasında yapıldı. Telefonla oynanan ilk satranç oyunu ise bu kez İngiltere’nin Derbyshire kentinde 1878’de gerçekleşti.
1922’de Jose Capablanca Cleveland’de 103 rakiple oynadı. Bir oyunda berabere kalan büyükusta geri kalan oyunların tümünü kazandı.
Sürrealist Salvador Dali bir satranç takımı tasarlamış. Dali’nin hazırladığı takımın taşları geleneksel taşlardan uzak, gümüş parmaklardan oluşuyormuş.
Napolyon, öldüğü zaman, kalbinin çıkarılıp bir satranç masasının içine konmasını vasiyet etmiş. En kısa oyunlardan biri, Bobby Fischer’in Dünya Şampiyonu olmadan önceki oyunlarından bir tanesidir. Fischer büyükusta Pennoa’ya karşı 1.c4 açınca Penno anında oyunu terketmiş. Kayıtlarda bilinen en eski satranç turnuvası 1575’de Madrid’de yapılmış. Kral II. Phillip tarafından düzenlenen maçlarda Ruy Lopez ve Alfonso Caron, Giovanni Leonardo ve Givlio Polerio tarafından ayrı ayrı yenilgiye uğratılmış.
En uzun oyun 17 Şubat 1989 da Belgrat’ta oynandı. İvan Nikolic ve Goran Arsovic arasındaki oyun 20 saatten fazla sürdü ve 260 hamle yapıldı. Oyun berabere noktalandı.
Hamle üzerine en uzun düşünme süresi 2 saat 20 dakikayla Francisco R. Torres’in. Trois’in Luis M.C.P. Santos’a karşı İspanya’da 1980’de oynadığı bu hamle tarihteki en uzun düşünülen hamle olarak kayıtlarda bulunuyor. İşin garip tarafı o konumda Trois’in yapabileceği iki hamlesi varmış. İlk satranç dergisi 1836 da La Bourdonnais tarafından Le Palmede adıyla yayınlanmış. Dergi ismini satrancın yaratıcılarından olduğu düşünülen çeşitli buluşlar yapan Yunanlı Palamedes’den alıyor.
Dünya ve uzay arasındaki ilk satranç karşılaşması 1970’de yapıldı. Soyuz-9 astronotları kendileri için hazırlanan yerçekimsiz ortamdaki satranç takımını kullanarak; yer görevlileriyle oynadı. Oyun berabere bitti.
Satranç üzerine ilk film "Chess Fover-Satranç Aşkı" 1925’te Moskova’da yapıldı. Başrolde satranç dünyasının en yakışıklısı Kübalı Jose Capablanca vardı.
Auto de Fe, 1935’te Elias Canetti tarafından yazılan Nobel Ödülü almış bir roman. Kahramanı ise dünya satranç şampiyonu olmak isteyen Fischer isimli bir adam.
Bilgisayara ilk kaybeden uluslararası usta David Strauss. 1986 Amerika Açık Turnuvası’nda Fidelity adlı makine "geliyoruz" demişti.
Chinook adlı program her ne kadar dama programı olsa da 1994’de o zamanın dama şampiyonu Marion Tinsley’le arka arkaya altı maç oynadı, hepside berabere bitti. Matematik profesörü olan Tinsley 1955’ten beri yalnızca dokuz oyunu kaybetmişti.
Deep Blue’nun dedesi olan Deep Thought (Derin Düşünce) IBM’in ilk geliştirdiği satranç ustalarından biridir. Adını ise, Douglas Adams’ın Otostopçunun Galaksi Rehberi adlı kitabından alır. Kitaptaki bilgisayar, evrende 7,5 milyon yıl gezdikten sonra insanlara, hayatın, evrenin ve herşeyin anlamının 42 olduğunu söyler.
1996’de ise bilgisayar devlerinden biri olan IBM’in Deep Blue’su ve Kasparov karşılaşmış. Partiyi 4-2 Kasparov kazanmıştı.
Dostları ilə paylaş: |
