15
Aşıq Ələsgər: Ələsgər adın qurbanı,
Ya Məhəmməd Mustafa!
Şəninə ayə xətm oldu,
Əl -ətasan,qul kəfa.
Dinini aşkar eylədi,
Münkirə verdi cəfa;
Qılıncı mərd, qüvvəti mərd,
Atı mərd, meydanı mərd.
Aparıcı: Aşıqların başına yığışan camaat onlardan yeni bir
deyişmə istəyirlər. Bu dəfə aşıqlar “Oynasın” sözü ətrafında
deyişməyə başlayırlar.
Aşıq Hüseyn
Başına döndüyüm toy adamları,
Siz də deyin təzə gəlin oynasın.
Adını demirəm, eldən ayıbdı,
Qəmzəsi bağrımı dələn oynasın.
Aşıq Ələsgər:
İltimas eylərəm gedən canlardan,
Dost-düşmən içində yar oynamasın!
Cavandı, oynamaq ona xoş gəlir,
Bizə əysikliyi var, oynamasın!
Aşıq Hüseyn
Bir tuba boyludu, zülfləri dəstə,
Dərdini çəkməkdən olmuşam xəstə,
İşarət eylərəm anlayan kəsdə,
Dostunun qədrini bilən oynasın.
Aşıq Ələsgər
Xudam, mərdin işin salma müşkülə,
Əhli-dili yetir sən əhli-dilə,
Bülbülü gülə yaz, gülü bülbülə,
Qönçənin üstündə xar oynamasın!
16
Aşıq Hüseyn
Duman gəldi, uca dağı bürüdü,
Yar qəhri çəkməkdən canım çürüdü,
Bu məclisdə əyləşənin biridi,
Yaşmağın altından gülən oynasın.
Aşıq Ələsgər
Ələsgərəm, gözəllərdi əzbərim,
Belə mürvət olmaz, kərrari-kərim!
Zəhmət-zillət çəkən yazıq əllərim,
İnsafdımı, səndə nar oynamasın?!
Aşıq Hüseyn
Dostlar arasında hey ola düzlük,
Olmaya xayınlıq, həm ikiüzlük,
Hər əlində vardı bir ala yüzlük,
Yüzlüyü əlinə alan oynasın.
Şəmkirli Hüseynəm, elərəm fəğan,
Yaş yerinə didələrim tökər qan,
Həm gəlindi, həm gözəldi, həm cavan,
Məni bu dərdlərə salan oynasın.
Başına döndüyüm toy adamları,
Siz də deyin, toya gələn oynasın.
Aparıcı: Camaatın istəyini nəzərə alaraq bu dəfə aşıqlar
“Düşməsin” sözünü əsas tutaraq deyişməyə başlayır.
Aşıq Ələsgər:
Hərcayının, dilbilməzin ucundan
Dönə-dönə mən ziyana düşmüşəm.
Doymaq olmaz gözəllərin buyundan,
Pərvanətək yana-yana düşmüşəm.
17
Aşıq Hüseyn:
Qırxlar piri özü verib dərsimi,
Şair cərgəsində sana düşmüşəm.
Arif məclisində, alim yanında
Neçə dəfə imtahana düşmüşəm.
Deyişmədən sonra ifaçılar alqış sədaları altında səhnədən
ayrılırlar.
I Aparıcı: Bu deyişmələrdən də aydın olur ki, Aşıq Hüseyn
Şəmkirli aşıq şeirinin rəngarəng, zəngin formalarında müxtəlif
mövzularda sənət nümunələri yaratmışdır. Aşıq Hüseynin
əsərlərinin sənətkarlıq cəhətdən kamilliyi onların forma
gözəlliyində, məzmun dərinliyində özünü göstərir. Aşıq Hüseyn
Qurbani, Abbas Tufarqanlı, Sarı Aşıq, Kərəm, Xəstə Qasım,
Abdulla, Dilqəm kimi ustadlarından çox şey öyrənmiş,
bəhrələnmişdir, özü də bu sahədə yeni şeir formaları, saz
havacatları, heç kimə bənzəməyən, zərif duyğuların, geniş
müşahidənin məhsulu olan sanballı əsərlər yaratmışdır. Şəmkirdə,
Gəncədə, Tovuzda, Qazaxda yaşayan ağsaqqallarımız “Dastanı”,
”Sarayı”, “Şəmkir gözəlləməsi”, ”Ovşarı”, “Zarıncı”, “Dilqəmi”,
“Zeynalabdini” kimi saz havalarını Hüseyn Şəmkirli yaratmışdır.
II Aparıcı: Aşığın yaradıcılığının mövzu və janr əhatəsi genişdir,
rəngarəngdir. O, yeni saz havaları bəstələdiyi kimi, yeni şeir
formaları da yaratmış, aşıqlarımızın repertuarında özünə əbədi yer
tutan maraqlı dastanların da müəllifi aşıq sənətinin tarixində
seçilən, sevilən, yaratdıqları dillərə düşüb əzbərlənən sənətkarlar
səviyyəsinə yüksəlmişdir. Aşığın yaradıcılığında ustadnamələr
mühüm yer tutur: Misralarında onun özündən, öz həmkarlarından
tələb etdiyi bu xüsusiyyətlər haqqında həməsri Aşıq Ələsgər
deyirdi:
Aşıq olub diyar-diyar gəzənin
Əzəl başdan pürkamalı gərəkdir.
18
I Aparıcı: Müsbət dədə-baba ənənələrinin qorunmasına, əslinə,
nəslinə, obasına, oymağına layiq yaşamağı üstün tutan aşıq:
Yaman oğul yaxşı ata yerində,
Qaldığından qalmadığı yaxşıdır.
Sözlərində demək istəmişdi ki, elə etmək lazımdır ki, yaxşılar
yamanlarla, mərdlər namərdlərlə əvəz olunmasın.
Namərd sənə quzu, plov yedirtsə,
Mərdin quru məhəbbəti yaxşıdır.
sözlərində Aşıq Hüseyn insanlarda olan mərdliyin, düzlüyün, ağıl-
kamalın, əqidə bütövlüyünün ona ucalıq gətirməsindən danışır.
Məhz belə müsbət xüsusiyyətlər malik olan adamlarla ülfət
saxlamağı, dostluq etməyi tövsiyyə edirdi.
II Aparıcı: Məhəbbət lirikasının bənzərsiz nümunələrini yaratmış
Şəmkirli Hüseynin yaradıcılığında rənglərin doğurduğu anımlara
tez-tez təsadüf olunur. Aşıq “Könül” adlı zəncirli müxəmməsində
müxtəlif rənglərdən məharətlə istifadə edərək şeirinin təsir
qüvvəsini artırmışdır.
Düxtərin gül sifəti,
İrəngi ala qırmızı.
...Qoyubdu tər xınanı,
Ağ nazik ələ qırmızı.
Məclis içində saği,
Əldə piyalə qırmızı.
Mey üstündən nuş edibdi,
Ləbləri lalə qırmızı.
Burada sənətkar gözəlin üzünü də, başındakı şalı da, əlindəki
xınanı da, əlində tutduğu piyaləni də dodaqlarının rəngini də
qırmızı rəngdə təsvir etmişdir. Qırmızı rəngin xoşbəxtlik, vüsal,
səadət rəmzi olduğunu bilən aşıq sevgilisini bu rəngdə təsəvvür
edir.
I Aparıcı:Aşıq məhəbbət mövzusunda qələmə aldığı şeirlərində
gözəlin zahiri təsvirinə geniş yer verməklə yanaşı, onu həm də
Dostları ilə paylaş: |