ŞƏ r q -q o r b

qalanmışdı,  yaralıların  iniltisi  orşo  çıxırdı"  kimi  mübaliğolori  y cr- 
sizdir vo  inandıncı  dcyildir.
20.  Qolomo  aldığın  ohvalatı  homişo  inco  vo  qoşong  bir  sado- 
liklo  nağıl  ctm oyo çalış.  Elo ct  ki,  bozok-düzoksiz  xoşa goloson.
21.  Bunun  üçün  şcirdo  ahongə  diqqot  yctir,  vozni  pozma;  m is- 
ranı  iki ycrə bölməli olsan, clo ct ki, sözlor arasındakı  fasilo m ənaya 
xələl  gotirm osin,  onu  daha da aydm   nəzoro çatdırsın.  X üsusilə soy 
ct  və  çalış  ki,  sözlordəki  saitlər  dalbadal  golib  qarışmasın,  ahongi 
pozmasın.
22.  Ahongdar  kolmələrin  münasib  uyğunluğunu  yarat  ki,  şcir 
bütünlükdo gözol  soslonsin;  unutma ki,  samitlərin  kobud soslənmosi 
və  naham ar düzülüşü  ikrah  hissino  sobob  olur.  Şcirdo  ki  fikir oldu, 
söz gözolliyi olmadı, sözlor vo soslor qulağı  doldi, bclo şcri  hcç  kos 
oxum az  vo dinlom ək  istomoz.
23.  Fransada  osrlorin  qaranlıqları  içorisindon  ilk  dofo  Parnas 
yaranarkən orada amansız, vohşi bir özbaşınalıq hökm sürmokdə idi. 
Toqtiyo  om ol  elom oyon  söz  alom i  başına  götürm üşdü,  axırı 
qafıyolonm iş  hor m israya pocziya dcyilirdi!
24.  O,  vohşilik  zəm anosinin kobud vo  kolə-kötür şcrini  ilk dofo 
şair  Vilyon  soliqoyo  saldı,  cilalayıb  pardaqlandırdı.  M aronun  q o lə- 
mindon  qoşong,  gözol  balladalar  və  trioletlor  süzülmoyo  başladı. 
Rondoda  o,  tokrar  misranm  gözol  vo  düzgün  işlodilmosinin  parlaq 
nümunosini  vcrdi,  şairloro qafıyodo  ycni  yol  göstordi.
25.  Ronsar iso başqa şcyin arzusunda idi, o, ycni qaydalar düzolt- 
moyo çalışdığı  halda,  h ər şcyi  ycnidon dolaşdırm ışdı.  Dilimizi  latın 
vo  yunan  sözlori  ilo  doldurub  zibillom işdi,  bununla  bclo,  ycno  do 
şcirdo  torifo  vo  m ükafatlara  nail  olmuşdu.
26.  Lakin  vaxt  gəldi,  onun  "alim ano”  şcir  porisinin  gülünc  tə - 
roflorini  Iransızlar ayılıb başa düşdülor, o özü iso qalxmış olduğu yük- 
soklikdon  ycro  düşorok  m ohv  oldu,  onun  şcir  pərisi  yalnız  Deport 
vo  Bcrto  kimi  şairlorə  nüm uno qaldı.
27.  Sonradan  M alcrb  golorək  bütün  şcir  porilori  üçün  hor 
cohotdon  m ünasib olan  sado, ondazoli, əsil şcrin  no olduğunu  fran- 
sızlara  göstordi,  ahongo  ağlın  ayaqları  altına  yıxılm ağı  om r  etdi, 
sözlori  nizam a düzorok  onlarm   hökm ranlığını  birə-iki  artırdı;  dili- 
mizi  kobud  vo  alçaq  ifadolordon  tom izloyorok,  zövqümüzü  tolob- 
karlıq  vo  düzgünlük  osasında  torbiyolondirdi,  şcrin  oynaqlığına
diqqot  yctirdi,  cümloni  misradan  misraya  kcçirmoyi  qoti  qada- 
ğan  ctdi.
28.  O,  bir  şair  kimi,  hamı  torofindon  qobul  olunmuş  və  indiyo 
qodor do ustad sayılır;  onun yığcam vo cilalanmış  şcrini,  lotif mis- 
ralarındakı  dupduru  aydınlığı,  doqiq  vo  ycrindo  işlonmiş  sözlorini, 
nümunovi  üslubunu scvin!
29.  Şcrin  fıkri  bizo çatmırsa, monası qaranlıqdırsa, oxucu osno- 
yir, mürgü döyür vo bu da qotiyyon tooccüblü dcyildir, çünki boş vo 
monasız  osor  bizi  tcz  yorur,  bclo  kitabları  oxumur,  qatlayıb  bir 
konara  tullayırıq.
30. Bozilori şcrin idcyasını clo qaranlıq bir kölgo altında gizlodir- 
lor ki, clo bil qatı duman onun üstüno pordo çokmişdir vo ağlın ziyası 
da o qalın pordoni yarıb kcço bilmoz. Gorok ovvolco fikrin özü müoy- 
yon vo aydın  otsun,  monanı  götür-qoy cdoson,  sonra yazasan!
31.  Noyi  dcmok  istodiyiniz  no  qodor  ki  siziıı  özünüzo  aydm 
deyildir, sado vo doqiq sözlor axtarmayın, obosdir; ogor fıkriniz ağlı- 
nızda com vo aydın, moatımz hazırdırsa, lazım olan bütün sözlor ilk 
çağırışda  özlori  sizin  yanımza goləcokdir.
32.  Dilin  qanunlarına  itaotkarlıqla tabc olun  və birdofotik m öh- 
kom co bilin  ki,  bu  qanunlar sizin  üçün  müqoddosdir.  Əgor  cümlo- 
lorin qulağım a yad, ibaron qcyri-adi və qoribodirso, şcrin ahongi ilo 
moni  özüno colb  cdo  bilmozson.
33.  Şcirdo özgo dillordon alınma yad sözlordən qaç, xostolikdoıı 
qaçan  kimi;  çalış  düzgün,  aydın  vo  solis  cümlolor  qur.  Dili  gərok 
yaxşı bilosiniz!  Bilmoklo yox,  fohmlo misra quraşdırıb qafıyo axta- 
ran  şair çox  gülüncdür.
34.  Sizo  no qodor om r ctsolor do,  yazanda  tolosmoyin:  hoddini 
aşan süroti  vo tolosikliyi  idrak  tosvib ctmir, tolosik yazılan  şcir onu 
yaradan  şairin  ağıl  vo  idrakınm  da  komliyini  göstorir.
35.  Bohroli  tarlaların  vo  zomilorin  yanı  ilo azad  vo  ahosto  axıb 
gcdon dupduru bir arx, monim üçün, bulanıq dalğalarında sahillorin 
tozunu-torpağım   yuyub  gotiron,  köpürüb  daşan  başsız  scldon  daha 
xoş,  daha ozizdir.
36. Tolosin, amma asta tolosin, cəsaroti biro-üç  artırıb şcri  zor- 
gor  kimi  işloyin,  no  qodor  ki  sobriniz  çatır -   işləyin,  hor  bir  xotti 
təm izloyin,  arıdm,  cilalayın,  iki  xott artıranda,  altısım  pozun.

---

37.  Şeir ki  saysız-hcsabsız sohvlo  dolu  oldu,  onda  ağıl  vo  zoka 
nişanosini  axtarmağa kimin  hovosi  golor? Şair gorok hor şcyi  ağılla 
ycrli-yerindo  işlotsin,  sözlori  öz  iradosino  tabc  cdorok,  şcrin  ayrı- 
ayrı  hissolorini  ustalıqla  bir-birino  bağlasın, ovvollo axtrt  vahid bir 
axında  birloşdirsin.
38. Şcirdə, qoribo vo koskin bir Ckrin hokimano panltısı ilo bizi bir anlıq 
heyroto  salmaq  xatirino,  hcç  bir  zaman  tosvir  olunan  hadisonin 
ahosto  hərokotini  pozmayın,  onu öz  tobii  yolundan  çıxarmayın.
39.  Əfkari-üm um iyyonin  vcrocoyi  hökmdon  qorxursunuzmu? 
Ə gor  qorxursunuzsa,  o  halda,  başqalarından  daha  çox  özünüz  öz 
osorlorinizin  osil  tonqidçisi  olun  vo  bilin  ki,  öz-özündon  razıhq  vo 
özünü  loriflomok yalnız axm aqlann  işidir.
40.  Şerinizin  ciddi  vo  koskin  m ühakimosini  vo  tonqidini  dost- 
larınızdan xahiş  cdib  istoyin,  çünki  üzo deyilon  açıq  tonqid,  tutulan 
iradlar  vo  cdilon  hücum lar  sizin  gözünüzü  açar,  öz  nöqsanlarmtzı 
görorsiniz.
41.  Lovğa  tokobbür  şairo  yaraşm az;  dostu  dinloyin,  yaltaqlara 
qulaq  asmayın  vo  bilin  ki,  üzdə  sizo  yaltaqlanan  dalda  sizo  qara 
yaxır;  to rif yox,  hom işo ağıllı  moslohot  axtann!
42.  Sizo  qulluq  göstorm oyo  toloson  dosl  bozon  hoddini  aşır, 
şcrin hor xəttini, hor kəlm əsini torifloyib göyloro qaldırır, hor şeyin
-  hor sözün,  h ər kolmonin no qodor ycrli-ycrindo olduğuna hcyran 
qaldığını  bildirir,  scvincindon  gözlori  dolur,  osir,  coşur,  yaltaqhq 
scllorini  göz  yaşı  ycrino  bol-bol  axıdır,  bu  toriflorin  köpüklü  dal- 
ğaları  iso  sizi  çaşdınb azdırır.  Bunu  bilin  və  unutmayın  ki,  hoqiqot 
həm işo  sakit vo  tovazökardır.
43.  Bilin  ki,  tam şlarm ız arasında  yalnız  həqiqotdon  qorxm adan 
sohvlorinizi  açıq  göstoron,  z ə if  şcirlorinizə  diqqotinizi  colb  cdon, 
bir  sözlo,  bütün  qüsurlarm ızı  göron  vo  qeyd  edon  adam   sizin  əsil 
dostunuzdur.
44.  Əsil  dost  dobdoboli  ibarolərə  görə  sizi  danlayar,  şcrin  bir 
ycrindo  m üoyyon  sözo,  başqa  bir ycrindo  qoliz  ifadoyo  diqqotinizi 
colb cdor,  anladar ki,  şcrinizdoki  fılan  fikir qaranhqdır,  fılan  cüm lə 
və ya ibaro iso oxucunu çaşbaş salar...  Bəli, osil poeziya sorrafı belo 
danışar.
45.  Lakin ağzına su alıb danışm ayan vo inad edon m ü əllif bozon 
bu  sözlorin  qabağında  öz  əsorini  elo  qoruyur  vo  m üdafio  cdir  ki, 
guya qarşısında dayanan  adam   onun  dostu  dcyil,  düşmonidir.
12
46.  Dost dcyondo  ki  “mono  bu  ifadon  kobud  görünür” ,  inadkar 
m üollif o saat “sizo yalvarıram, ona toxunmayın” , -  dcyo cavab vcror:
-   Bu  şcriniz uzundur,  özü  do soyuq  tosir bağışlayır.
-  Yox,  o hamısından yaxşıdır!
-  Bu  cümloniz aydın  dcyildir,  onu  doqiqloşdinnok  lazımdır.
-   Yox,  mohz  clo  onu  daha  çox  torifləyirlor!  Sölıbot  bcloco 
davam  cdir  vo  siz  no  dcsoniz,  cavab  hazırdır,  m üollif  inad  cdib 
sizinlo  mübahisoyo  girişocok,  şcirdo  iso  hor  şcy  o w o ld o   olduğu 
kimi qalacaqdır.
47.  Bclo  m üollif holo  üstolik  sizo cşitdirir vo  tokidlə  xalıiş cdir 
ki, çokinmoyin, onu daha ciddi vo koskin tonqid cdin...  Lakin bütün 
bunlar  sözdür,  adotkordo  hiylogorlikdir,  öz  şcirlorini  sizo  oxumaq 
üçün  bir bohanodir!
48.  Bcloco, özündon razı halda, bu m üəllif sizdən ayrılıb gcdir vo 
sadolövh bir calıil tapıb gözüno kül üfürmok xoyalı ilo dolaşır.  Btr do 
görürson ki, doğrudan da cahilin biri onun toruna düşmüşdür, döşoyir 
bodonino...  Ncyləm ək,  osrimiz doğrudan da cahillorlo zongindir!
49.  Bu  utanmaz  cahillər  dostosi  hor  ycrdo  qaynaşır  vo  hcç  bir 
tovazö  gözlomirlor.  Onlara  knyazların  cvindo  süfro  başında,  hcr- 
soqların  qobul  otaqlannda -  hor ycrdo tosadüf ctmok  olar.
50. Əlbotto, miskin bir qafiyopordaz vo ya saraylarda şcir quraş- 
dırmaqla  moşğul  olan  lıor  kos  bu  cahillor güruhunda  özüno  poros- 
tişkar tapa  bilor.  Mon  iso  bu  noğmoni  qurtarmaq  üçün  axırda  dcyi- 
rom:  su  axar çuxuru  tapar,  axmaq  axmağa hcyran  olar!
İK İN Cİ  NƏ ĞM Ə
1.  İdilliya öz gözolliyi  ilo gah düzongah,  gah mcşolor qoynunda 
gozib dolaşan, qıvrım saçlarını kohrəba ilo dcyil, gül-çiçoklo bozo- 
yən  füsunkar çoban  qızlanna bənzoyir,  lovğa  tokobbür ona yaddır. 
Onda  m olahətli  vo  müti  gözəlliyin  toravoti  vardır.  başdan-başa 
ü rəyə yatan bir sadəlik vo tovazökarlıqla doludur, dobdoboli m isra- 
ları  qobul  ctmir,  yüksok vo tomtoraqlı  ibarolərlo qulağımızı  cingil- 
dotmir,  ruhumuzu oxşayır,  könlümüzü  şad  cdir.
2.  Lakin  çox  vaxt görürson  ki,  bir qafiyopordaz hirslonib  özün- 
dən çıxır. Kkloqun lap onasında  flcytanı da, qaboyu da konara tulla- 
yıb,  yapışır  şcypurdan  vo  elo  bir  congi  havası  çalır  ki,  çomonlori

---