Seçilmiş əsərləri, I CİLD
213
heç n
ə ola bilməzdi. İndi bu yanğını da yəqin ki, gizli pusquda
dur
muş, bu heyvanlara qənim kəsilmiş o alçaq və qorxulu in-
sanlar tör
ətmişdilər.
...Ar
tıq öz yuvalarını tərk edib boz təpəciklərdən birinin
ətəyinə toplaşan irili-xırdalı ilanların qəzəbli fışıltısı get-gedə
ar
tıb güyültüyə çevrilməkdə idi. Bir azdan heyvanların, quşla-
rın səsi də bu güyültüyə qarışdı.
Yan
ğının isti, qarsıdıcı dalğası get-gedə yaxınlaşmaqda
idi. Qorxu
ya düşmüş qəzəbli vəhşi heyvanların nəriltisi dərələr-
d
ə əks-səda verirdi. İndi gecikmək hər an təhlükəli ola bilərdi.
Hara
sa baş götürüb getmək lazım idi. Amma hara? Buralarda
gizl
ənib daldalanmağa etibarlı bir yer yox idi. Arxadan gələn
alovun dill
əri onları yalnız irəli getməyə məcbur edirdi. Qarşı
t
ərəfdə isə dördayaqlıların qorxulu düşmənləri olan ikiayaqlı-
lar, y
əni insanlar yaşayırdı. İndi vəhşiləri bir yandan odlu mü-
hasir
ə, digər tərəfdənsə ikiayaqlıların hiylə dolu cəza fəndləri
qorxuzurdu. O yandan da vurnuxan heyvanla
rın sürünən düş-
m
ənləri-zəhərli ilanlar...
V
əhşi heyvanlar əvvəllər də bir neçə dəfə insanların yaşa-
dıqları yerə gizli və aşkar şəkildə baş vurmuşdular. Amma on-
la
rın hər hücumu itkilərlə başa çatmışdı; ikiayaqlılar onların bir
qismini aman
sızcasına məhv etmiş, yerdə qalanlarınısa yarala-
mışdılar. Canavarlar, çaqqallar, porsuqlar, hətta, bu vəhşiləşmiş
yerd
ə digər canlılara göz verib işıq verməyən nəhəng ayı, kaf-
tar v
ə şirlər arasında belə, gülləyə tuş gələn, indiyəcən yarası
tam sa
ğalmayan, ayağını çəkən heyvanlar vardı. Əslində ən
qorxu
lu düşmənlər elə dağların o üzündəki ikiayaqlılar idi.
Tüstü-duman qa
rışıq alov dalğaları anbaan yaxınlaşmaqda
idi. Quşlar cividəşib yuvalarından şıxmağa məcbur olsalar da,
g
ələn qovğadan bixəbər ətcəbalalar hələ öz quş yuxularını bi-
şirməkdə idilər.
Alovun dill
əri yeri-göyü qarsıyırdı.
N
əriltisi aləmi başına götürmüş heyvanlar canlarını gələn
t
əhlükədən xilas etmək üçün özlərini uçurumların yaxası ilə
uza
nıb gedən dərələrə təpirdilər. Başqa bir çıxış yolu yox idi.
Firuz Mustafa
214
Onla
rı harasa uzaq yerlərə baş alıb gedən bu dərin dərələr xilas
ed
ə bilərdi; olsun ki, o yerlər buralara nisbətən təhlükəsiz, qor-
xusuz idi. Yara
nışından bir-birinə qənim kəsilən vəhşi heyvan-
lar indi d
ərə boyu birgə, vahid bir sürünün tərkibində daban-da-
bana, yan-yana ir
əliləyirdi. Sanki bu anlarda onların daim bir-
birin
ə hücum edib parçalamaq instinkti də yox olmuşdu. Baş
ver
ən fəlakət heyvanların hamısını bir araya gətirmişdi. Dünya-
nın düz vaxtı hər biri öz ərazisində ağalıq edən vəhşilər indi
bir-birin
ə yol verərək irəliləyirdilər. Birinin başqasına mane ol-
ma
ğına nə ehtiyac vardı ki? Bəlkə irəliyə can atan heyvanlar-
dan han
sısa biri bu qorxulu, təhlükəli yollara bir başqasından
daha yax
şı bələd idi?..
İlanlar digər vəhşi heyvanlardan fərqli olaraq əks istiqa-
m
ətə üz tutmuşdular. Onlar hər tərəfi qarsıyan alov dillərinin
ara
sı ilə sürünərək boz təpələrlərin boynuna dırmaşırdılar. Bu
keç
əl təpələrdə kol-kos, ot-şəvəl seyrək bitdiyinə görə yanğının
dill
əri də buraya hələ çatmamışdı. Amma tüstünün acı nəfəsi
bu yerl
ərdə də aydın duyulurdu.
İlan sürüsü Buzlaq deyilən yerə sarı can atırdı. Buzlaq tə-
p
ələrin o üzündəki mağaranın içindəydi. İlanların ən böyüyü,
n
əhəngı Haçadil həmin yerdə yaşayırdı. Bunu yaşlı ilanlar daha
d
əqiq bilirdilər. Mağarada məskunlaşan Haçadil son vaxtlar bir
neç
ə dəfə, gecə yarısı, bu tərəflərə də gəlib çıxmışdı. Onun gö-
rünü
şü, arın-arxayın ədası bu tərəflərdəki vəhşi heyvanların ha-
mısını xofa salmışdı. Təkcə ilanlar bu nəhəngin gəlişindən
m
əmnun qalmışdılar. Axı hər necə olsa da, gecə qaranlığında
d
ərisi par-par yanan bu nəhəng, onların, yəni buradakı ilanların
qohumla
rı olmalı idi. Qoy bu, lap uzaq qohumluq olsun, nə fər-
qi var ki,
əsas o idi ki, onların hamısı eyni kökdən idilər. İlanla-
rın əcdadları nə vaxtsa eyni olmuşdu. Haçadilin, xüsusən, gecə-
l
ər bu yerlərdə tez-tez görünməsi ilanlara sanki qol-qanad ve-
rirdi. V
əhşi cəngəlliyin digər qorxmaz vəhşiləri bu yad nəhən-
gin, y
əni Haçadilin yanından ehtiyatla ötüb keçir, onu tərs-tərs
süzürdül
ər. O, bu yerlərdə görünəndən sonra ilanlardan ehtiyat
ed
ən vəhşilərin sayı da xeyli artmışdı. Buranın köhnə sakinləri
Seçilmiş əsərləri, I CİLD
215
olan yaşlı ilanlar da bir neçə dəfə girəvəyə salıb öz nəhəng qo-
humla
rının yuvasına baş çəkmişdilər. Haçadil doğrudan da ma-
ğara deyilən yerin əsl sahiblərindən biri, bəlkə də birincisi idi.
Onlar, indi yan
ğının baş verdiyi ərazidə məskunlaşmış ilanlar,
özl
ərinin güclü bir dayaqlarını tapdıqları üçün daha inamlı idi-
l
ər.
İndi ilanlar alov dillərinin arası ilə sürünərək sürətlə öz nə-
h
əng qohumlarının yuvasına sarı axışırdılar.
Alov get –ged
ə güclənir, ətrafı qarsıyırdı. Hər tərəfi tüstü-
duman bürü
müşdü. Heyvanların, dar dərələrdən keçıb irəli qo-
şan dördayaqlıların heç biri üz tutub getdiyi yerin dəqiq “ünva-
nını” bilmirdi. Təkcə ilanlar, daha doğrusu, yaşlı ilanlar, əvvəl-
c
ədən tanıyıb bildikləri yerə doğru sürünməkdə idilər. Ana
ilanlar ar
tıq onları təqib etməkdə olan alov dillərinin arası ilə
qıvrıla-qıvrıla hərəkət edir, qəribə səslər çıxararaq bala ilanları
da öz arxala
rınca səsləyib aparırdılar. İlanların bəziləri yumur-
tadan t
əzəcə çıxmışdılar, sürünüb öz analarına çata bilmirdilər,
buna gör
ə ana ilanların bir çoxu oz balalarının belınə dolanaraq
onla
rı da özləri ilə birlikdə sürüyüb aparırdılar.
Onlar s
ərt, boz qayaların üstü ilə sürünür, mənzilə tez çat-
ma
ğa tələsirdilər.
Gec
ənin səssizliyini ilanların vahiməli, boğuq səsi pozur-
du. Ar
tıq dördayaqlıların ayağının tappıltısı eşidilmirdi. İndi
onlar ikiayaq
lılardan da uzaq idilər.
Bir azdan göyd
əki ulduzlar çəkilib öz “yuvalarına” getdi-
l
ər.
H
əmzə Çaparlını Buzlağa gətirən nəhəng “cip” yoxuşun
ya
rısında dayandı. Sürücü nə illah elədisə irəli hərəkət edə bil-
m
ədi. Mühərrik nərildəyir, səsboğan uğuldayır, təkərlər yerində
fırlanır, lülədən çıxan qatı tüstü ətrafa yayılırdı.
Buzla
ğa hələ xeyli vardı. Həmzə Çaparlı maşından düşüb
ətrafa boylandı. Bu yerlərdə uşaqlıq illərində olmuşdu. Onun
h
əyatının çox hissəsi şəhərdə keşmişdi və əgər bu dünyanın
axar-baxa
rı dəyişməsəydi yəqin ki, elə ömrünün sonunacan şə-
Dostları ilə paylaş: |