Ş.Ə.ƏHMƏdov, Ş.İ. MƏMMƏdova
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- BDU –nin Ekologiya və torpaqşünaslıq fakültəsinin 03 iyul 2012 -ci il 7 saylı protokolu
- Rəyçilər
- MÜNDƏRİCAT
- GİRİŞ
| Ş.Ə.ƏHMƏDOV, Ş.İ.MƏMMƏDOVA EKOLOJİ MONİTORİNQ BDU –nin Ekologiya və torpaqşünaslıq fakültəsinin 03 iyul 2012 -ci il 7 saylı protokolu BAKI – 2012 Elmi redaktor : akademik A.Ş.Mehdiyev c.e.d.,prof. T.M.Tatarayev Rəyçilər: t.e.d. A.N. Bədəlova Ş.Ə.Əhmədov, Ş.İ.Məmmədova. Ekoloji monitorinq. Ali məktəblər üçün dərs vəsaiti.Bakı, 2012, 120 s. Dərs vəsaitində atmosfer havasının, su ehtiyatlarının, torpağın, biotik komponentlərin müşahidə edilməsi, qiymətləndirilməsi və vəziyyətlərinə nəzarətin metodik əsasları şərh edilmişdir. Ətraf mühitin müşahidə edilməsi, nəzarəti və vəziyyətinin tənzim edilməsinin yerinə yetirilməsi üzrə tövsiyələr verilmişdir. Dərs vəsaiti “Ətraf mühitin mühəndis mühafizəsi”, “Ətraf mühitin mühafizəsi” ixtisası üzrə “Ətraf mühitin nəzarətinin metod və cihazları və ekoloji monitorinq”, “Bioloji monitorinq” fənnlərini öyrənən tələbələr üçün nəzərdə tutulmuşdur. Dərs vəsaitindən həmçinin ekologiya, təbii ehtiyatlardan səmərəli istifadə və ətraf mühitin mühafizəsi ilə əlaqədar fənnləri öyrənən bütün dag-geoloji profilli tələbələr də istifadə edə bilərlər. MÜNDƏRİCAT Giriş............................................................................................4 1. Ekoloji monitorinqin əsasları.................................................5 1.1. Ekoloji monitorinq anlayışı.................................................5 1.2. Ekoloji monitorinqin prioritet istiqamətləri......................13 1.3. Ekoloji monitorinqin texniki və texnoloji məsələləri.......14 1.4. İnformasiyanın alınmasının və emalının texniki vasitələri..................................................................................19 1.5. Ekoloji monitorinq strukturunda idarə etmə.....................23 2. Ətraf mühitin əsas komponentlərinin ekoloji monitorinqi...26 2.1. Atmosferin monitorinqi....................................................26 2.2. Hidrosferin monitorinqi....................................................38 2.3. Qurunun və geoloji mühitin monitorinqi..........................47 3. Geofiziki monitorinq............................................................51 3.1. Geofiziki monitorinqin metod və vasitələri......................51 3.2. Atmosfer havasının vəziyyətinin müşahidə və nəzarəti...60 3.3. Su hövzəsinin vəziyyətinin müşahidə və nəzarəti............65 3.4. Torpaq örtüyünün vəziyyətinin müşahidə və nəzarəti......75 4. Bioloji monitorinq ...............................................................85 4.1. Bioloji monitorinq haqqında ümumi təsəvvürlər..............85 4.2. Müxtəlif dərəcəli bioloji sistemlərin bioloji indikator xarakteristikaları.....................................................................92 4.3. Qrup və ekoloji sistemlərin təsnifat və ordinasiya tədqiqat metodları................................................................................104 4.4. Yerüstü və su ekosistemlərinin bioloji indikasiya metodları................................................................................110 Ədəbiyyat...............................................................................122 GİRİŞ Sənayenin bütün sahələrinin, energetikanın, nəqliyyatın sürətli inkişafı, əhalinin sayının artması, insanın bütün fəaliyyət sahələrinin urbanizasiyası və kimyalaşdırılması biosferin, onun ayrı-ayrı komponentlərinin pozulmasına və çirklənməsinə səbəb olur. Bir sıra sənaye mərkəzlərində, mineral xammalın hasilatı və emalı, sənaye obyektlərinin inşaası və istismarı rayonlarında yaranmış ekoloji vəziyyət çox vaxt böhrana yaxındır. Qlobal ekoloji qəzanın dərk edilməsi bəşəriyyəti böhran vəziyyətdən çıxış yollarının axtarılmasını məcbur edir. Sivilizasiyanın ekoloji cəhətdən balanslaşdırılmış inkişafa keçməsinin zəruriliyi, insan sivilizasiyasına qarşı yönəlmiş təhlükələrlə bilavasitə əlaqədardır, bəşəriyyəti böhran vəziyyətdən çıxış yollarını axtarmağa məcbur edir. İnsanı əhatə edən təbii mühitin qlobal monitorinq ideyası 1972-ci ildə Stokholm konfransında irəli sürülmüş və BMT-nin Rio-de- Janeyro (1992) Konfransının materiallarında öz əksini tapmışdır. Ekoloji monitorinqin əsas məsələsi insan fəaliyyətinin təsiri nəticəsində təbii mühitin dəyişikliklərinin öyrənilməsi, təbii mühitdə baş vermiş dəyişikliklərin həm keyfiyyət, həm də kəmiyyət xarakteristikalarının alınmasıdır. Tədris vəsaitində ekoloji monitorinqin ümumi problemləri ilə yanaşı, həm də mühüm əhəmiyyət kəsb edən təbii mühitin vəziyyəti, atmosfer havasına tullantıların atılması, səth sularına atılmalarının müşahidə edilməsi və nəzarətində praktiki vərdişlərin əldə edilməsi kimi xüsusi məsələlər nəzərdən keçirilir. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|